ویتامین D از ویتامین‌های محلول در چربی است که به راحتی در بدن جذب می‌شود و وجود آن برای جذب کلسیم و فسفر لازم است و در حفظ سطح طبیعی این مواد معدنی در خون نقش مهمی دارد. از میان پنج نوع ویتامین D4،D3،D2، D1) D و D5) ویتامین‌های D2 وD3 مهم‌تر از بقیه هستند.
وجود مقادیر کافی از این ویتامین در بدن به حفظ و افزایش استحکام استخوان ها کمک کرده از ابتلا به بیماری‌هایی چون ریکتز و آرتریت روماتوئید پیشگیری می‌کند. همچنین ویتامین D در عملکرد صحیح سیستم ایمنی نقش کلیدی دارد. نور مستقیم آفتاب بهترین منبع برای تامین ویتامین D است؛ ولی می‌توان با خوردن غذاهایی چون زرده تخم مرغ، لبنیات، ماهی، جگر و کره نیاز بدن را برطرف کرد.
چقدر ویتامین D لازم داریم؟
بدن انسان روزانه به مقدار اندکی از این ویتامین نیاز دارد که چیزی در حدود 5 میکروگرم یا 200 واحد بین‌المللی است و با یک تا 10 دقیقه قرار گرفتن در معرض تابش مستقیم نور خورشید تامین خواهد شد. مانند بقیه ویتامین‌ها، مصرف بیش از حد این ویتامین، به خصوص به مدت طولانی، باعث اوردوز آن می‌شود.
این حالت به خاطر قرار گرفتن طولانی مدت در معرض نورآفتاب و یا زیاده‌روی در خوردن غذاهای حاوی این ویتامین ایجاد نمی‌شود، بلکه مصرف بیش از حد و سرخود مکمل‌های این ویتامین موجب مسمومیت می‌گردد. چون ویتامین D یک ویتامین محلول در چربی است، از بدن شسته نمی‌شود و با ذخیره شدن بیش از حد، باعث بروز عوارض جانبی جدی خواهد شد. به خاطر داشته باشید که دوز مناسب برای هر فرد به سن و نوع رژیم غذایی و عوامل جانبی دیگر بستگی دارد و در افراد مختلف، فرق می‌کند.
عوارض ناشی از زیاده‌روی در خوردن مکمل ویتامین D
این علائم زیاد بارز و خاص نیستند و به همین سبب گاهی اوقات تشخیص اینکه فرد دچار مسمومیت با ویتامین D شده است، آسان نیست. به طور کلی اگر فردی با این ویتامین مسموم شود، اغلب اوقات احساس می‌کند عضلاتش ضعیف شده‌اند، حالت تهوع دارد و استفراغ می‌کند، وزنش کاهش می‌یابد، دچار یبوست می‌شود، عصبی و تحریک‌پذیر خواهد شد، از ضعف عمومی و خستگی شکایت می‌کند و آب بدنش کم می‌شود.
مسمومیت با ویتامین D و کلیه‌ها
اگر مقدار ویتامین D در بدن شما بیش از مقدار مجاز بوده و در واقع مسمومیت داده باشد، تشکیل سنگ‌های کلیوی و سخت شدن بافت نرم در اثر تجمع بیش از اندازه کلسیم از عوارض آن است. اوردوز این ویتامین تا حدی می‌تواند برای کلیه‌ها خطرناک باشد و فرد را به نارسایی دائمی کلیه مبتلا کند. همچنین زیاده‌روی در مصرف مکمل‌های حاوی ویتامینD می‌تواند باعث افزایش حجم ادرار شود.
مسمومیت با ویتامین D و دستگاه گردش خون
اگر کسی در مصرف مکمل‌های ویتامین D زیاده‌روی کرده و سرخود دوز روزانه‌اش را بالا ببرد، در معرض ابتلا به اختلالات کارکرد قلب از جمله آریتمی‌های قلبی و بی‌نظمی ضربان قلب قرار می‌گیرد. مقادیر اضافی ویتامین D باعث می‌شود روده‌ها کلسیم بسیار زیادی جذب کنند که منجر به بالا رفتن میزان کلسیم خون می‌شود و وجود مقادیر زیاد کلسیم در خون می‌تواند به شکل‌گیری توده‌هایی از کلسیم در ریه‌ها و قلب بینجامد.
این توده‌ها تمامی دستگاه گردش خون و عروق را بلوک کرده و به پر‌فشاری خون و ایست قلبی منجر می‌شود. وجود توده‌های کلسیم در ریه‌ها اجازه نمی‌دهد که آنها درست عمل کنند.
مسمومیت با ویتامین D در بارداری
مصرف بیش از اندازه مکمل ویتامین D در دوران حاملگی باعث افزایش میزان کلسیم در خون شده و می‌تواند به عقب‌ماندگی ذهنی نوزاد و همچنین ناهنجاری‌ها و بدشکلی‌هایی در اندام او منجر شود. بروز بیماری‌های مادرزادی هم از عوارض دیگر مسمومیت با ویتامین D در بارداری است.
درمان مسمومیت با ویتامینD
با مشاهده نشانه‌های بالا هرچه سریع تر به پزشک مراجعه کنید تا اقدامات بموقع صورت گیرد. در وهله اول باید فورا خوردن مکمل را قطع نمود. همچنین پزشک برای برطرف کردن علائم داروهایی نیز تجویز خواهد کرد.
