عوامل ایجاد سرطان حنجره و راه های درمان آنرا بشناسید!

سرطان حنجره چیست؟

حنجره جعبه‌ی تولید صداست که در بالای نای قرار گرفته است و با استفاده از لوله‌ای مخصوص به‌نام لارینگوسکوپ (laryngoscope) معاینه می‌شود. سرطان حنجره معمولا در افراد بالای 50 سال اتفاق می‌افتد. خطر ابتلا به این نوع سرطان در افراد سیگاری بیشتر است، اما با ترک سیگار، به‌ میزان زیادی احتمال ابتلا به سرطان حنجره در این افراد کاهش می‌یابد.

ایجاد خشونت صدا یکی از علائم مهم سرطان حنجره محسوب می‌شود. سرطان حنجره معمولا با روش‌هایی مثل پرتودرمانی و جراحی قابل‌ درمان است و درصورت پیشرفت بیماری می‌توان از شیمی‌درمانی استفاده کرد. اما میزان موفقیت این روش‌های درمانی علاوه‌بر اندازه و محل قرارگیری تومور، به سن و میزان سلامت بیمار بستگی دارد. در این مطلب بیشتر با سرطان حنجره، عوامل ایجادکننده و روش‌های درمان آن آشنا می‌شوید. با دلگرم همراه باشید.

علائم هشدار دهنده سرطان حنجره

• گرفتگی طولانی مدت صدا و یا تغییرات صدا بدون علت مشخص
• احساس وجود توده‌ای در گلو
• برآمدگی در ناحیه گردن
• تنگی نفس در اثر فعالیت
• سرفه مزمن
• سختی و یا احساس درد هنگام بلع غذاسرفه همراه با خلط خونی
• غده‌های لنفاوی متورم و سفتی در گردن
• احساس درد در هنگام لمس گلو
• تنفس صدادار
• بوی بد دهان
• گوش درد (بدون عفونت)
• کاهش وزن
• مصرف سیگار از اصلی ترین علل سرطان حنجره است، به طوری که اغلب مبتلایان سابقه مصرف دخانیات دارند
• عوامل افزایش دهنده خطر ابتلا
• افراد با سن بالاتر از 55 سال
• مردان چهار برابر زنان در خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند.
• مصرف سیگار از اصلی ترین علل این بیماری است، به طوری که اغلب مبتلایان سابقه مصرف دخانیات دارند. سیگار علاوه بر ایجاد سرطان حنجره می تواند مسبب سرطان ریه، دهان، لوزالمعده، مثانه و مری نیز باشد. خطر ایجاد این سرطان ها با ترک مصرف دخانیات، به طور چشمگیری کاهش می یابد.
• مصرف الکل با افزایش احتمال ابتلا به سرطان حنجره همراه است، بخصوص اگر با مصرف سیگار نیز توام باشد.
• سابقه ابتلا به دیگر سرطان های سرو گردن
• کارگرانی که با غبار اسید سولفوریک، نیکل و آزبست تماس دارند
• بیماران مبتلا به ریفلاکس معده
• استنشاق گرد وغبار فلزات و چوب
• پولیپ‌ها (ضایعات) تارهای صوتی
• التهاب مزمن تارهای صوتی
• نژاد سیاه ‌پوستان درصد بالاتری را نسبت به سفید پوستان در ابتلا به سرطان حنجره نشان می‌دهند.

راه های تشخیص سرطان حنجره

• معاینه ساده حنجره، غده‌های لنفاوی و ناحیه گردن توسط پزشک
• پرتونگاری از حنجره با تابش اشعه ایکس
• رادیوگرافی از حنجره توسط دستگاهی بنام فلورسکوپ جهت بررسی شکل و حرکت ساختار حنجره
• معاینه سطح داخلی حنجره با استفاده از دستگاهی به نام لارنگوسکوپ
• عکسبرداری ساده قفسه سینه

امروزه متخصصین سرطان، در مواردی از سرطان‌های حنجره می‌توانند با استفاده از ترکیب پرتودرمانی و شیمی درمانی ، حنجره بیمار را حفظ و باعث کاهش عوارض ناشی از برداشت حنجره و بهبود کیفیت زندگی این بیماران گردند.

سی تی اسکن

در این روش دستگاه سی تی اسکن با گرفتن تعدادی عکس توسط اشعه ایکس، تصویری سه بعدی از بدن را نشان می دهد و از این طریق، محل و اندازه دقیق ضایعه و پراکندگی تومور به بخش های دیگر مشخص می شود.

پرتونگاری با استفاده از تشدید میدان مغناطیسی

این آزمایش مشابه سی تی اسکن است، با این تفاوت که به جای تابش اشعه ایکس، از مغناطیس جهت عکسبرداری از اعضای بدن استفاده می‌شود. در این آزمایش، بیمار به مدت 30 دقیقه به طور ساکن درون اتاقک این دستگاه می ماند و تصاویر مقطعی از بدن او تهیه می شود.

نمونه برداری بافت یا بیوپسی

بررسی میکروسکوپی از نمونه بافت مورد نظر. این آزمایش بسیار مهم است زیرا مطمئن ترین روش برای تشخیص سرطان به حساب می‌آید.

انواع سرطان حنجره

• سرطان سلول سنگ‌فرشی (‌رایج‌ترین نوع سرطان حنجره)
• آدنوکارسینوما (Adenocarcinoma) یا سرطان سلول‌های غده‌ای که مخاط ترشح می‌کنند. این نوع به‌ندرت اتفاق می‌افتد.
• لیمفواپی‌تلیوما (Lymphoepithelioma)؛
• سرطان سلول‌های دوکی‌شکل؛
• سرطان زگیل مانند؛
• سرطان با علت نامشخص؛
• سارکوم؛
• ملانوما.

متخصصان از چه روش‌هایی برای تشخیص سرطان حنجره استفاده می‌کنند؟

بررسی سوابق زندگی فرد (به‌خصوص درصورت وجود عوامل خطر) و آزمایشات بالینی به پزشک کمک می‌کند تا احتمال وجود سرطان را بهتر تشخیص دهد. همچنین انجام آزمایشات اضافی می‌تواند به تشخیص بهتر کمک کند که از جمله‌ی آن می‌توان به تصویربرداری مثل سی‌تی اسکن، ام‌آرآی (MRI)، پِت اسکن‌، عکس‌برداری از قفسه‌ی سینه، لارینگوسکوپی و بلع باریوم اشاره کرد که همه‌ی این روش‌ها می‌تواند اطلاعات مفیدی از موقعیت و میزان گسترش سرطان به پزشک بدهد، نمونه‌برداری یا بیوپسی از تومور هم به تشخیص نهایی سرطان حنجره کمک می‌کند. نمونه‌برداری می‌تواند از طریق جراحی در ناحیه‌ی گلو و فروکردن سوزن به داخل تومور یا با استفاده از اندوسکوپی انجام شود.

تعیین مرحله‌ی پیشرفت سرطان توسط متخصصان بهداشت و درمان

مراحل سرطان حنجره با سیستم تی‌ان‌ام (TNM) تعیین می‌شود.

1. مرحله‌ی تی (T) نشان می‌دهد که تومور چه مقدار در حنجره، حلق و بافت‌های اطراف گسترش پیدا کرده است؛
2. مرحله‌ی اِن (N) نشان می‌دهد که آیا تومور در نزدیکی گره‌های لنفاوی گسترش پیدا کرده است یا خیر؛
3. مرحله‌ی اِم (M) نشان‌دهنده‌ی مهاجرت تومور است، یعنی سرطان به اندام‌های دورتر هم منتقل شده است.

تمام این مراحل در کنار یکدیگر میزان پیشرفت بیماری را نشان می‌دهند. بعد از مرحله‌ی صفر (که تومور در یک منطقه قرار دارد و هنوز به سلول‌های اطراف منتقل نشده است)، سایر مراحل با حروف یونانی به صورت مرحله‌ی 1 تا 4 (I تا IV ) نشان داده می‌شود. هرچه اعداد کوچک‌تر باشند به این معنی است که سرطان در مراحل ابتدایی‌تر قرار دارد و کمتر گسترش پیدا کرده است و اعداد بزرگ‌تر، مثل مرحله‌ی 4 (IV) نشان‌دهنده‌ی پیشرفت و گسترش بیماری است.

گروه تخصصی درمان سرطان حنجره از چه افرادی تشکیل می‌شود؟

معمولا برای معالجه‌ی سرطان حنجره یک گروه درمانی برای فرد بیمار تشکیل می‌شود و متخصصان زیر در آن حضور دارند:

• متخصص غدد؛
• گروه جراحی؛
• جراح پلاستیک؛
• گروه رادیولوژی؛
• متخصص گوارش؛
• دندان‌پزشک؛
• آسیب‌شناس گفتار؛
• متخصص تغذیه؛
• فیزیوتراپ.

این گروه متخصص بهترین روش را برای درمان یا کنترل بیماری و کاهش علائم آن انتخاب می‌کنند و به بیمار و خانواده‌ی او کمک می‌کنند که با کمی تغییر در سبک زندگی و با وجود بیماری، بهتر زندگی کنند.

درمان سرطان حنجره چیست؟

درمان سرطان حنجره به‌میزان گسترش و پیشرفت بیماری وابسته است. معمولا درمان‌ها به‌شکلی طراحی می‌شود که هر فرد بتواند شانس بهبودی بیشتری داشته باشد و توانایی خوردن، صحبت‌کردن و داشتن یک زندگی سالم و معمول برای هر فرد درنظر گرفته می‌شود. برای این منظور ممکن است که از یک یا چند روش استفاده شود. از میان این روش‌ها می‌توان به جراحی، پرتودرمانی، شیمی‌درمانی، پروتون‌درمانی، درمان‌های هدفمند و آزمایشات بالینی مشترک برای درمان سرطان اشاره کرد که دررابطه با هرکدام توضیح مختصری آورده شده است:

جراحی: انواع مختلفی از جراحی‌ برای درمان سرطان حنجره وجود دارد که شامل انواع کم‌تهاجم، جراحی‌های کوچک لیزری از راه دهان، اندوسکوپی، لیزر، رباتیک و جراحی‌های برداشت تومور است که کمک می‌کند تا بدون ایجاد شکاف، فعالیت‌های معمولی مثل بلع و صحبت‌کردن انجام شود (در این جراحی‌ها یک شکاف در گردن ایجاد می‌شد تا تنفس انجام شود).

شیمی‌درمانی: بعد از جراحی یا پرتو‌درمانی داروهای مخصوصی برای ازبین‌بردن تومور و کشتن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. شیمی‌درمانی (برای مثال داروی ستوکسیماب (Cetoximab) معمولا همراه با درمان‌های دیگر استفاده می‌شود.

پرتودرمانی: براکی‌تراپی یا نزدیک‌درمانی (Brachytherapy) روشی است که در آن پرتو به نزدیکی تومور وارد می‌شود. روش پرتودرمانی سه بعدی برای انواع مخصوصی از تومور طراحی می‌شود.

پروتون‌درمانی: در این روش درمانی پرتوهای مورداستفاده با یک قلم مخصوص به تومور وارد می‌شوند، در نتیجه بافت‌های سالم از آسیب در امان خواهند بود.

درمان‌های هدفمند: این داروها با تداخل در پروتئین‌ها و سایر گیرنده‌های موجود در سلول‌های سرطانی از رشد این سلول جلوگیری می‌کنند.

آزمایشات بالینی مشترک برای درمان سرطان:در این روش از داروهای تجربی و روش‌های دیگر برای کاهش علائم بالینی سرطان استفاده می‌شود.

عوارض جانبی استفاده از روش‌های درمانی مختلف چیست؟

عوارض جانبی استفاده از روش‌های درمانی برای افراد مختلف متفاوت است. اما از عوارض معمول می‌توان به التهاب غشای مخاطی، خشکی دهان، تغییر پوست (به‌خصوص بعد از پرتودرمانی)، حالت تهوع و استفراغ ( به‌خصوص بعد از شیمی‌درمانی)، خستگی، گلودرد، سختی در بلع، افزایش مخاط چسبنده، کم اشتهایی، ازدست‌دادن چشایی، ریزش مو و سختی تنفس اشاره کرد. در بسیاری از بیماران، عوارض جانبی بعد از چند هفته یا چند ماه از بین می‌رود اما در تعداد کمی از بیماران این عوارض برای همیشه باقی خواهند ماند.

آیا درمان خانگی برای سرطان حنجره وجود دارد؟

هرچند روش خانگی برای درمان قطعی سرطان حنجره وجود ندارد، اما استفاده از بعضی روش‌ها می‌تواند به کاهش علائم سرطان در بعضی از بیماران کمک کند. در زیر به تعدادی از این روش‌ها اشاره می‌شود:

• استفاده از گیاهان (برای مثال استفاده از چای سبز و سیر)؛
• استفاده از مکمل های غذایی مثل انواع ویتامین‌ ها و مصرف غذاهای سرشار از ویتامین سی (C) و فولات؛
• آب‌درمانی (داغ یا سرد)؛
• طب سوزنی؛
• فیزیوتراپی؛
• تغییر سبک زندگی، مثل ورزش کردن، استفاده از رژیم غذایی مناسب و ترک سیگار.

بیماران باید قبل از انجام این روش‌ها حتما با پزشک خود مشورت کنند.

افراد مبتلا به سرطان حنجره به چه حمایت‌هایی نیاز دارند؟

بیشتر روش‌های درمانی برای افراد مبتلا به سرطان حنجره ادامه‌دار است. افراد مبتلا به حمایت‌های توان‌بخشی مثل گفتار درمانی یا درمان‌های جسمی و حرفه‌ای نیاز دارند. تعداد کمی از بیماران به جراحی‌های اضافی مثل جراحی ترمیمی و کاشت دندان نیازمند هستند. علاوه‌براین آسیب‌شناسی گفتاری، شنوایی‌سنجی و توان‌بخشی در بلع ممکن است موردنیاز باشد.

چه آینده‌ای در انتظار افراد مبتلا به سرطان حنجره است؟

پیش‌بینی‌ها برای بیماران مبتلا به سرطان حنجره بسته‌به مرحله‌ی سرطان و محل قرارگیری آن متفاوت است. بیشتر پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که بسته‌به نوع سرطان و مرحله‌ی آن، تا پنج سال احتمال زنده‌ماندن افراد وجود دارد. بیشترین شانس زنده‌ماندن مربوط به سرطان چاکنای (گلوتی) با احتمال 90 درصد و بدترین نوع مربوط به سرطان هایپوفارنکس (Hypopharenx) با حدود 53 درصد شانس زنده‌ماندن است. البته در هر دو مورد، بیماری در مرحله‌ی ابتدایی یعنی مرحله‌ی یک (I) است. تا جایی که مربوط به علم است تمام توان خود را برای درمان این بیماری به کار خواهد گرفت اما بخش مهم‌تر روحیه بیمار، اشتیاق و امید به زندگی است که گاهی می‌تواند به طرز حیرت‌آوری با هر رنج و دردی مقابله کند و دست آخر پیروز میدان باشد.