سنگ‌اندازی سزارین‌کاران در راه زایمان طبیعی

وزارت بهداشت به‌درستی و مبتنی بر شواهد علمی روز دنیا، از اوایل دهه 80 تلاش‌های زیادی را برای حفظ حقوق مادر و جنین و برخورداری کودکان و زنان کشور از نعمت زایمان طبیعی انجام داد که در نهایت در سال 1393 با آغاز طرح تحول سلامت، برنامه بسیار دقیقی ابلاغ شد که با نوسازی فضای فیزیکی و محورقرارگرفتن نیاز‌های مامایی مادران طراحی شده بود و خوشبختانه با استقبال مادران باردار و ماماهای کشور روبه‌رو شد.

ارزشیابی‌های انجام‌شده در سال 1396 نشان داد سیر صعودی سزارین به همت ماماهای بخش خصوصی و دولتی و همکاری متخصصان زنان متوقف و با انجام 73 درصد زایمان‌های طبیعی به دست ماماها، نقش ویژه این حرفه مستقل در پیشبرد اهداف نظام سلامت بیش‌از‌پیش نمایان شد.

به همین دلیل در بازنگری طرح، بر نقش ماما‌ها تأکید بیشتری شد و سهم آنان از تعرفه زایمان طبیعی نیز از 15 درصد به 35 درصد افزایش یافت. متأسفانه همین مسئله موجب اعتراض شدید برخی از متخصصان به آیین‌نامه ترویج زایمان طبیعی شد و این اعتراض که به‌وضوح جنبه مادی داشت، از طرف آن گروه از متخصصان که آمار سزارین انتخابی آنها به بیش از 95 درصد می‌رسید، بیشتر بود.

آنچه به‌طور مشهود می‌توان مشاهده کرد، این است که اقبال چشمگیر مادران باردار تحصیل‌کرده کشور به انجام مراقبت‌های دوران بارداری و زایمان خود زیر نظر ماماهاست که نوید بازگشت شیوه تولد به روش طبیعی را می‌دهد؛ به‌طوری‌که در حین زایمان، به دلیل سلامت کودک خود، درد زایمان را نیز به جان می‌خرند و با حمایت مامای همراه خود حتی حاضر به استفاده از بی‌دردی نیستند و علاقه‌مندند همان‌گونه که خلقت، طراحی علم آن را تأیید کرده است، نوزاد خود را به دنیا بیاورند. البته شرکت مادران در کلاس‌های آمادگی برای زایمان و مهارت ماما‌های عامل زایمان و پاسخ‌گویی آنان در هر لحظه از شبانه‌روز که مادر نیازمند آن باشد، آرامش عجیبی را برای مادران باردار به ارمغان آورده است.

تقاضای مادران باردار برای زایمان فیزیولوژیک سبب عصبانیت برخی از افرادی شد که منافع آنان با سزارین انتخابی تأمین می‌شد. به همین دلیل با شیوه‌های مختلف اعتراض خود را نشان دادند؛ بدون آنکه از خود بپرسند چرا باید در کشوری که از آخرین تکنولوژی‌های پیشرفته در تجهیزات پزشکی استفاده می‌کند، برای تولد کودکان از بدترین روش تولد یعنی سزارین استفاده کنند.

کسانی امروز معترض آیین‌نامه باارزش و علمی ترویج زایمان طبیعی هستند که در اتاق عمل به سزارین مشغول‌اند و با مهرزدن بر پرونده مادری که زایمانش به دست ماما انجام شده بود، از درآمدهای نجومی برخوردار بودند و البته سکوت جامعه مامایی باعث شده برای خود حقی قائل شوند که متعلق به آنها نیست.

متخصص و جراح زنان همان‌گونه که از نامش پیداست، برای جراحی، بارداری‌های پرخطر و زایمان‌های مشکل و همچنین بیماری‌های زنان تربیت می‌شود و ماما نیز برای انجام زایمان طبیعی آموزش می‌بیند و ورود متخصص به مقوله زایمان، نه‌تنها خارج از استاندارد‌های روز دنیاست، بلکه باعث می‌شود مداخلات زایمانی افزایش یابد و تعداد سزارین‌های انتخابی که اغلب با نوزاد کم‌وزن و نارس همراه است، رو به فزونی گذارد.

امروز همه ما مکلفیم همان‌گونه که به حفظ محیط زیست و آب‌وهوای محیط خود حساس هستیم، نسبت به حقوق نوزاد و بهره‌مندی او از مزایای زایمان طبیعی نیز حساس باشیم و اجازه ندهیم منافع فردی، قربانی منافع نسل‌های آینده شود. به امید روزی که همه کودکان کشور از نعمت تولد به روش طبیعی برخوردار شوند.
*عضو شورای‌ عالی سازمان نظام‌پزشکی