وسوسه‌ی خوردن شیرینی، سرک کشیدن به گوشی، خرید، وب‌گردی و بسیاری کارهای دیگر رهایتان نمی‌کند؟ اگر چنین است، پس به اراده‌ی بیشتری احتیاج دارید. اراده چیزی است که همه‌ی ما از آن برخورداریم، اما کمّیت اراده‌ی هریک از ما با دیگری متفاوت است. اراده جوهره‌ی خویشتن‌داری است و خویشتن‌داری برای مقاومت در برابر وسوسه‌ها و رسیدن به اهداف ضروری است. به گفته‌ی روی بامایستر، روان‌شناس مشهور، «اراده یک منبع محدود است». اما خبر خوب این است که تقویت اراده آن‌قدر که ما فکر می‌کنیم سخت نیست. در این مقاله، شش راه ساده‌ را برای بالا بردن اراده و غلبه بر بی ارادگی معرفی می‌کنیم که به‌واسطه‌ی آنها می‌توانید خویشتن‌داری خودتان را تقویت کنید و با این ترفندهای آسان، در مقابل وسوسه‌ها مقاومت کنید و شاخ بی ارادگی خود را بشکنید.

لحظه‌ای به نقش اراده در زندگی‌ روزمره‌تان فکر کنید. مثلا از لحظه‌ای که ساعت زنگ‌دار به صدا در می‌آید، فقط با اراده‌ی محض است که با وجود گرگ‌ومیش بودن هوا می‌توانید از رختخوابِ گرم دل بکنید و بیدار شوید. شما وقتی چند دقیقه معطل می‌شوید تا تاکسی از راه برسد، کلی حرص می‌خورید، پس دیگر تکلیف آن لحظاتی که خود را از خرید کفش هفتصدهزار تومانی منصرف کردید یا سر ناهار به سیب‌زمینی‌های سرخ‌شده لب نزدید مشخص است. تعجبی ندارد که ساعت شش بعدازظهر اگر همسرتان فراموش کند سر راه شیر بخرد، جنگ جهانی سوم به‌‌ پا کنید.

زندگی ما پر از وسوسه‌هایی است که خویشتن‌داری و اراده‌ی ما را تضعیف می‌کنند، اما تحقیقاتِ بسیار، گواه این است که می‌توانیم بدون از دست دادن خونسردی‌، روزها را پشت سر بگذاریم و این کار آن‌طور که فکر می‌کنید، سخت نیست. نخست، باید تشخیص بدهید که انجام هر کاری که تمایلی به آن نداریم مثلا سرکوب کردن خشم‌تان از مادرشوهر، مبارزه با وسوسه‌ی انجام کاری که نباید انجام بدهید، تمام کردن یک کار وقتی دل‌تان می‌خواهد آن را کنار بگذارید و … منبع اراده‌ی شما را تضعیف می‌کند.

اما راه چاره چیست؟ به گفته‌ی دکتر روی بامایستِر (Roy Baumeister)، رئیس بخش روان‌شناسی اجتماعی در دانشگاه ایالتی فلوریدا، اراده مانند ماهیچه عمل می‌کند. اگر بیش از حد از آن استفاده کنید، خسته می‌شود، اما می‌توانید برای کارایی بیشتر، استرس کمتر و شادتر بودن، آن را تقویت کنید. شما برای بالا نگه داشتن اراده‌تان، فقط به چند عادت سالم احتیاج دارید.

1. در خط حمله بازی کنید

زمانی که بامایستر در آلمان، کارگران را تحت نظر گرفت، از این یافته متعجب شد که افراد هر روز بین 3 تا 4 ساعت در برابر تمایلات‌شان مقاومت می‌کردند. رایج‌ترین این تمایلات، میل به خوردن، خوابیدن و استراحت بین کار بود. اما یافته‌ی دیگر بامایستر نشان داد افرادی که خویشتن‌داری قوی‌تری داشتند، زمان کمتری را صرف مقاومت در برابر تمایلات‌شان می‌کردند. در آغاز، این یافته‌ها برای دکتر بامایستر گیج‌کننده بود. اگر خویشتن‌داری برای مقاومت در برابر تمایلات است، پس چرا کسانی که خویشتن‌داری بیشتری دارند، کمتر از آن استفاده می‌کنند؟ پاسخ خیلی زود برملا شد: آنها طوری به زندگی‌شان نظم می‌دهند که از موقعیت‌های مشکل‌ساز دور بمانند. اینها کسانی هستند که ماشین‌شان را پیش از خراب شدن، به مکانیک می‌سپارند، برای تمام کردن یک پروژه به خودشان زمان کافی می‌دهند و می‌توانند جلوی شکم‌شان را بگیرند. آنها به‌جای خط دفاع در خط حمله بازی می‌کنند، به این معنا که خودشان را آماده می‌کنند تا شانس واقع‌گرایانه‌ای برای موفقیت داشته باشند.

2. از آرامش قبل از طوفان استفاده کنید

شما نمی‌توانید استرس‌های ناگهانی زندگی را کنترل یا حتی پیش‌بینی کنید، اما می‌توانید از لحظات توأم با آرامش برای کنار آمدن با کارهای سخت، استفاده کنید. بهتر است ترک سیگار و صحبت کردن درباره‌ی فلان مسئله‌ی بحث‌برانگیز با همسرتان را در اوقاتی که آرامش دارید، انجام بدهید. بنابراین اگر شغل جدیدی را آغاز کرده‌اید، همزمان اقدام به ترکِ یکباره‌ی سیگار نکنید. اگر زندگی زناشویی‌تان دچار بحران شده است، همزمان سعی نکنید وزن‌تان را کم کنید و هر زمان که احساس می‌کنید گرفتار دوره‌ی استرس‌زایی شده‌اید، مثلا زمان پرداخت قسط‌هایتان نزدیک است یا مهلت انجام یک کار مهم در حال تمام شدن است، از خودتان بپرسید: «من امروز، این بعد از ظهر و هفته‌ی آینده، از اراده‌ام چگونه استفاده خواهم کرد؟»

3. تعلل نکنید

تعلل ورزیدن در انجام کارها، تقریبا یک گناه جهانی است و 95 درصد انسان‌ها اعتراف می‌کنند که حداقل گاهی‌اوقات مرتکب آن می‌شوند، البته ما هیچ ایده‌ای نداریم که آن 5 درصد باقی‌مانده چه کسانی هستند یا چه کسی را گول می‌زنند. روان‌شناسان، گناهِ تعلل ورزیدن را به گردنِ وسواسِ بی‌عیب‌ونقص انجام دادن کارها می‌اندازند. بی‌عیب‌ونقص انجام دادن کارها به‌ نظر عادت خوبی است، اما دکتر بامایستر و دکتر دیان تایس (Dianne Tice) دریافتند که به احتمال زیاد، پشت این عادتِ به‌ظاهر خوب، تکانشگری وجود دارد. زمانی که تعلل‌ورزها نگران یا کسل هستند، تسلیم این میل می‌شوند که روحیه‌شان را با انجام کار دیگری بهتر کنند. اما آنها خودشان را گول می‌زنند، چون درنهایت، مهلت انجام کاری که از آن طفره می‌روند به آخر می‌رسد و آنها خیلی بیشتر از کسانی است که طبق یک برنامه‌ی زمانی عمل می‌کنند از استرس ناشی از نقصان اراده رنج می‌برند.

پند اخلاقی: خم به ابرو نیاورید و شروع به کار کنید.

4. همیشه اصول را به یاد داشته باشید

همزمان که در جهت هدفی کار می‌کنید، شاید وسوسه شوید به کارهای دیگر مثلا وعده‌های غذایی منظم و خواب خوب شب اعتنا نکنید. شما نمی‌توانید با گرسنگی و بی‌خوابی، بر بی ارادگی غلبه کنید و به سخت‌کوشی‌تان ادامه بدهید. بنابراین، بار دیگری که احساس کردید نیروی اراده‌تان می‌خواهد بدون وقفه بتازد، یک مشت بادام یا یک سیب بخورید و به‌یاد بیاورید که وقتی صحبت از اراده می‌شود، استراحت هم به اندازه‌ی تغذیه مهم است.

5. سوابق اراده‌تان را روی کاغذ ثبت کنید

نگه داشتنِ ردِ پیشرفت، برای متمرکز ماندن روی هر برنامه‌ای، حیاتی است، به‌ویژه در اوقاتی که دچار تردید و سستی می‌شوید، می‌توانید با نگاه کردن به سابقه‌ی اراده‌تان، به‌جای اینکه کارتان را به‌عنوانِ «عملِ محکوم به شکست» کنار بگذارید، روحیه‌تان را تقویت کنید و بی ارادگی را کنار بگذارید. اگر نموداری از کم شدن تدریجی وزن‌تان در شش ماه گذشته تهیه کرده باشید، در آن صورت، بالا رفتن چند کیلو وزن در این هفته، ناامیدتان نخواهد کرد.

6. به خودتان پاداش بدهید

مشوّق‌ها برای غلبه بر بی ارادگی معجزه می‌کنند. اِستِر دایسون (Esther Dyson)‌ یک روزنامه‌نگار و کسی که روزانه به‌طور منظم شنا می‌کند از یافتن انگیزه‌ی درست برای استفاده‌ی منظم از نخ دندان پس از سال‌ها تنبلی در این کار می‌گوید: «اگر از نخ دندان استفاده کنم، به خودم اجازه می‌دهم روز بعد پنج دقیقه بیشتر شنا کنم.» این گفته‌ی چهار سال پیش اوست و از آن زمان تاکنون، او هر شب از نخ دندان استفاده کرده است. همه باید از مشوّق دلخواه‌شان برای انگیزه پیدا کردن و شکست دادن بی ارادگی استفاده کنند. مشوّق شما چیست؟

برگرفته از: Prevention