نگاهی به زندگی و آثار جان اشتاین بک؛ نویسنده محرومین

روزنامه اعتماد: یکی از برجسته ترین و عالی ترین نمایندگان ادبی جنبشی که شاید بتوان آن را «سوسیال رئالیسم امریکایی » نام داد، بی شک «جان اشتاین بک » (1968-1902) متولد «سالیناس » در کالیفرنیا است. باید متذکر شد آنچه که این جنبش خاص را از دیگر انواع سوسیال رئالیسم های نظری و ستیزه جویانه متمایز می کند، اهمیت تاثیر شگرف متقابل آن ، بر ادبیات معاصر خود است.

 

اشتاین بک از همان اولین داستان های کوتاهش مصمم به جانبداری و حمایت از طبقات ضعیف و ناتوان است . یادآور می شود که در ایالات متحده سال های پایانی دهه بیست میلادی که درگیر ورشکستگی عظیم اقتصادی و نابسامانی های حاد اجتماعی بود شمار افرادی که هیچ نداشتند بسیار پرشمار بود و بخش انبوهی از این طبقه را کارگران فصلی مزارع تشکیل می دادند.

 

جان اشتاین بک در اولین کتاب مجموعه داستان های کوتاه خود به نام «دشت های سبز آسمان » که در سال 1932 به چاپ رساند، به تشریح شرایط سخت و طاقت فرسای جماعتی از زارعین مزدبگیر جنوب کالیفرنیا می پردازد.

 

با همین کتاب است که او پرسوناژها و لحن خاص خود را در بیان ساده و تاثیرگذار زندگی و راز بقای این قشر ضعیف از جامعه می یابد. سه سال بعد در 1935 «ذرت داغ » را منتشر کرد که شهرت ناگهانی را برایش در پی داشت .

 

در سال 1939 بود که به زعم بی شماری از منتقدین و صاحبنظران ادبی ، برجسته ترین رمان خود، «خوشه های خشم » را عرضه کرد، رمانی که اکنون جزو چهل اثر کلاسیک ادبی قرن گذشته محسوب می شود. رمان ماجرای سفر طولانی خانواده «جاد» از اکلاهاما تا کالیفرنیا در جست وجوی به دست آوردن زمینی برای خودشان است ، مزرعه یی که بر روی آن کار کنند.

 

این رمان به کارگردانی جان فورد به روی پرده سینما رفت و به این ترتیب هم رمان و هم فیلم با ماندگارترین آثار کلاسیک جهان در محکومیت بی عدالتی و ستایش همبستگی انسان ها بدل شدند.

 

اشتاین بک در سال 1952 «شرق عدن » را منتشر ساخت که نسخه سینمایی آن نیز به موفقیت و فروش چشمگیری دست یافت . اما او که در 1962 برترین افتخار ادبی جهان یعنی جایزه نوبل در ادبیات را به خود اختصاص داد، لحظه یی نقش خود را به عنوان بازگوکننده شرایط وخیم زندگی مردمی که صدایشان به جایی نمی رسید، فراموش نکرد.

 

 از سویی دیگر او مستقیما با دنیای سینما به همکاری می پرداخت و در این وادی نیز در مقام نویسنده فیلمنامه ، همانند رمان هایش تاثیر شایانی در جامعه بر جا نهاد. در 1939 «موش ها و آدم ها» را با بازی به یاد ماندنی «لون چانی » در نقش «لنی » به نمایش در آورد و یک سال بعد جان فورد «خوشه های خشم » را بر روی پرده عریض سینما و با بازیگری خیره کننده «هنری فوندا» جان بخشید.