۵ اثر برتر فرانسیس فورد کوپولا

بعد از گذشت چهار دهه از ساخت کلاسیک‌های دهه 1970 فرانسیس فورد کوپولا، آثار او هم‌چنان حس امروزی بودن و قدرت هنری خود را حفظ کرده‌اند. از داستان تمام‌عیار قدرت و خانواده در «پدرخوانده» گرفته تا تریلر سیاسی همیشه- هوشیار «مکالمه» The Conversation، بهترین آثار او اجرایی از سبک‌های معتبروکاملی هستند که کوپولا رئالیسم تزلزل‌ناپذیر را به همراه تنش بالارونده و ملاحظات اخلاقی قوی در آن‌ها ترکیب کرده است.

اگرچه امضای او را در کارهایش به‌راحتی قابل تشخیص است، کوپولا تجربه ساخت مشهورترین فیلم‌های مطرح خانوادگی، سیاسی، جنایی و جنگی آمریکایی را در کارنامه هنری‌اش دارد. او تابه‌حال دوبار برنده اسکار بهترین فیلم و بهترین کارگردانی شده است و یکی از هشت فیلمسازی است که دوبار برنده نخل طلای جشنواره فیلم کن شده‌اند.

در ادامه، نگاهی به پنج اثر برتر این کارگردان می‌اندازیم.

مردمان بارانی (1969) The Rain People

قبل از ساخت «پدرخوانده»، جیمز کان James Caan و رابرت دووال Robert Duvall هردو با کوپولا برای «مردمان بارانی» همکاری کرده بودند که یک بررسی تجربی  و وجودی از شخصیت یکدیگر به‌حساب می‌آمد. شرلی نایت Shirley Knight نقش ناتالی را بازی می‌کند که یک زن خانه‌دار باردار است که شوهرش را برای جستجویی موهوم درقبال بدست آوردن «فرصتی» بهتر ترک می‌کند. کم‌کم مسیر او به آن سوی کشور می‌رسد و با موقعیت‌های مختلفی مثل روبرو شدن با غریبه‌ای شوم به‌نام کیلر Killer (کان) و مامور تنهای گشت اتوبان (دووال) مواجه می‌شود. «مردمان بارانی» جزو اولین آثار عجیب و مسحورکننده کوپولا به‌حساب می‌آید که به‌تازگی شروع به استفاده از هر عنصر تحریک‌کننده و غیرتجاری در فیلم‌هایش نمود. همکار همیشگی او جرج لوکاس George Lucas در این فیلم به‌عنوان دستیار حضور داشت.

پدرخوانده (1972)

با داشتن صحنه‌های کلاسیک بی‌شمار (به همراه دو نسخه بعدی)، «پدرخوانده» دستآورد قابل‌توجه کوپولا محسوب می‌شود و نام بردن از آن یک ضرورت به‌شمار می‌آید. فیلم به روایت داستان خانواده کورلئونه و ویتو سردسته مافیای نیویورکی با بازی مارلون براندو و مایکل پسر او با بازی آل پاچینو می‌پردازد. بعد از گذشت یک دهه، کوپولا به سیر تکامل مایکل که از یک شکاک بیگانه به رهبر جدید گروه تبدیل می‌شود می‌پردازد. نقش اخلاقی «پدرخوانده» یک نقش قهرمانانه با افت‌وخیزهای فراوان است که هم‌چنان در حین کار صمیمی نشان داده می‌شود؛ زبان تصویری کار که اوجش در صحنه معروف غسل تعمید بود، به اندازه خط داستان مهم و حیاتی است. فیلم نامزد بهترین فیلم، بازیگر مرد و فیلمنامه اقتباسی شد و هم‌چنان یکی از فیلم‌های الهام‌بخش تمام دوران محسوب می‌شود.

مکالمه (1974) The Conversation

بعد از گذشت 40 سال، «مکالمه» که ارائه بی‌نظیر کاپولا از سرعت و صوت است، هم‌چنان متناسب و دقیق است. در این فیلم مهیج که بازی‌های چشمگیری را ارائه داده است جین هکمن Gene Hackman در نقش هری کاول بازی می‌کند که یک جاسوس خبره است و برای شنود مکالمات بین یک زوج عادی استخدام شده است. مکالمه‌ای که او از آن‌ها ضبط کرده است به‌طرز عجیبی نگران‌کننده به‌نظر می‌رسد و وقتی کاول متوجه می‌شود که با تحویل دادن نوارها جان آن زوج به‌خطر خواهد افتاد راه‌حل غیرممکنی در برابرش پدیدار می‌شود. بازی غم‌انگیز و بااخلاقی که هکمن در این فیلم به نمایش گذاشته یکی از بهترین بازی‌های درخشان او محسوب می‌شود، اگرچه کوپولا فیلم را با حوصله بیش‌ازحدی تاریک‌تر، رمزآلودتر و وحشت‌انگیزتر پیش می‌برد. این فیلم برنده جایزه نخل طلا و نامزد سه اسکار شد.  

پدر خوانده: قسمت دوم (1974) The Godfather: Part II

کوپولا در فیلم «مکالمه» به‌ میزان کافی از دیالوگ استفاده کرد و تحسین جهانیان را قبل از ساخت سری «پدرخوانده» که به پدیده‌ای مهم و تجاری تبدیل شد، به‌خوبی برانگیخت. به عقیده خیلی‌ها «پدر خوانده: قسمت دوم» نسبت به سری پیشین خود جسورانه‌تر و ماهرانه‌تر بود و دو داستان موازی را در کنار هم روایت می‌کرد. فیلم داستان خانواده کورلئونه را با آل پاچینو در نقش مایکل از سر می‌گیرد. مایکل از سو قصدی که به جانش شده بود جان سالم به‌در می‌برد و تلاش می‌کند تا کسب‌وکار خانوداگی‌اش را گسترش دهد. در همین حین داستان زندگی پدرش ویتو با بازی رابرت دنیرو را شاهد هستیم. فیلم با ساختار کاری جاه‌طلبانه‌ای که دارد همچون یک اکتشاف آگاهی‌دهنده از کسب‌وکار دوره‌ای است که فیلم را دارای قدرتی بی‌چون‌وچرا کرده است. فیلم برنده دو جایزه اسکار برای بهترین فیلم و بهترین کارگردانی شده است.

اینک آخرالزمان (1979) Apocalypse Now

«اینک آخرالزمان» دومین فیلم کوپولا که برنده نخل طلا جشنواره کن شده است ثابت کرد که برای ساخت یک فیلم بسیار عالی نباید تنها به نتیجه پایانی متمرکز شد. الگوهای آب‌وهوایی ناخوشایند، سرهنگ نیروهای ویژه با بازی مارلون براندو که دچار حمله قلبی و عملکردش دچار اختلال شده، هیچ‌کدام نمی‌توانستند از شدت غریزی بودن «اینک آخرالزمان» بکاهند. در نتیجه، فیلمبرداری شلوغ کار تبدیل به فراخوان سردرگمی فیلم شد. فیلم تجربه‌ای کامل با واقعگرایی فراموش نشدنی است که به کنکاش جنگ ویتنام با زاویه دید انسانی و در عین‌حال غم‌انگیز می‌پردازد که وقتی فیلم را در مقام مقایسه  با سایر فیلم‌های جنگی آمریکایی قرار می‌دهیم، آن‌ها را ناچیز جلوه می‌دهد.