برترین‌ها: کسی که آرزوی هشتاد ساله اسلامگرایان مصر را برای دستیابی به قدرت برآورد و نخستین رهبر مصر شد که با صندوق رأی به قدرت رسید، نامش نه تنها در تاریخ این کشور بلکه بر پیشانی اسلام سیاسی نقش خواهد بست، هرچند دستیابی اش به این جایگاه را باید به پای تصادف و تقدیر نوشت.
محمد مرسی را پیش از آنکه نامزد اخوان المسلمین برای ریاست جمهوری شود، کمتر کسی می‌شناخت. اگر نامزد اصلی اخوان، خیرت شاطر با منع قانونی به سبب تابعیت آمریکایی مادرش روبرو نمی‌شد، شاید مرسی همچنان در گمنامی می‌ماند. پیروزی اش در انتخابات هم با اکثریتی اندک و آن هم پس از کشیده شدن رأی گیری به دور دوم بود. درست در هفتمین سالگرد همان روزی هم جان سپرد که در دور نخست انتخابات، یکی از دو نامزد پیشتاز شده بود.
محمد مرسی در سال 2012
ریاست جمهوری یکساله اش، دورانی آشفته بود: هرج و مرج بازمانده از انقلاب همچنان حاکم بود و بی تدبیری‌های اسلامگرایانی که تجربه‌ای در کشورداری نداشتند، اعتراض برمی انگیخت، اما علاوه بر این‌ها کارشکنی هم علیه مرسی فراوان می‌شد و چوب لای چرخ حکومتش زیاد می‌گذاشتند. نقشه کشیدن برای به زیرکشیدنش از قدرت، از همان روزی آغاز شد که به قدرت رسید.
رسانه‌های مصری عموما در مالکیت سرمایه دارانند و صاحبان سرمایه دل خوشی از مرسی نداشتند. رسانه‌ها در سراسر دوران حکومت محمد مرسی شمشیر را علیه او از رو بسته بودند. در فرهنگ لطیفه پرداز مصری، بازار طنز و مسخره مرسی هم داغ بود. خودش هم البته کم سوژه به دست طنز آوران و هجویه پردازان نمی‌داد. هر از گاهی هم بحران اقتصادی مشکوکی به پا می‌شد. سرانجام جنبشی به نام تمرد به راه افتاد که از فضای مجازی به خیابان‌ها رسید و جمعیتی انبوه را که کم از انقلاب مصر نبود، بسیج کرد. تیر خلاص را هم ارتش با کودتا زد.
آقای مرسی بعد از اعتراضات گسترده برکنار شد
مرسی و ایران
پیروزی محمد مرسی در انتخابات، در ابتدا اسباب خشنودی ایران شد زیرا آن را ادامه نهضت بیداری اسلامی می‌دانست.
اما باور ایران که مرسی به قهر سی ساله دو کشور پایان می‌دهد، باطل از آب درآمد. محمود احمدی نژاد، رئیس جمهور وقت در سفر به مصر جز تحقیر ندید. مرسی را هم که به تهران دعوت کردند، بیش از چند ساعت در تهران نماند. در سخنرانی در جمع سران جنبش عدم تعهد در تهران، به ستایش از سه خلیفه اهل سنت پرداخت، حال آنکه ستایش از خلفا حتی بر منابر متعصب‌ترین سخنرانان مذهبی اهل سنت هم رسم نیست. سپس سخنانش را با انتقاد تند از سیاست ایران در سوریه ادامه داد.
علاوه بر این دهن کجی، در عمل هم علیه ایران گام برداشت. کوشید قاهره را مرکزی برای مخالفان سوری کند. جدایی خواهان عرب خوزستانی در قاهره همایش برگزار کردند و معاون محمد مرسی برایشان سخنرانی کرد. اقلیت کوچک شیعیان مصر در دوران ریاست جمهوری او آماج آزار و خشونت شد و در یک مورد، چهار نفر شیعه را در قاهره کشتند و تکه تکه کردند.
موضع گیری‌های این چنینی در ایران و تبلیغات ضد اخوانی پس از سقوط محمد مرسی در مصر، در هر دو کشور این باور غلط را آفرید که گویا مرسی به ایران نزدیک بوده و رابطه دو کشور در زمان او بهبود یافته و رو به دوستی رفته است، حال آنکه درست برعکس، پس از کودتا علیه مرسی، روابط ایران و مصر گرچه عادی و دوستانه نشد، اما از آن تنشزدایی شد.
اگر حکومت محمد مرسی ادامه می‌یافت، بویژه با توجه به اینکه می‌خواست مصر را هم در جبهه سوریه فعال کند، چه بسا رابطه دو کشور روندی خصمانه هم به خود می‌گرفت، اما در پی کودتا علیه مرسی، مخالفان فعال سوری از مصر اخراج شدند، سفارت سوریه در قاهره بازگشایی شد، آزار شیعیان متوقف شد و مصر از هر گونه اقدام تنش آمیز علیه ایران خودداری کرد.
آقای مرسی در سال 2013 از سوی ارتش مصر برکنار و سپس دستگیر شد
سقوط محمد مرسی، جنبشی ریشه دار و تاریخی همچون اخوان المسلمین را وارد تاریکترین دوران حیات خود کرد. این جنبش که حتی در اوج سرکوبگری‌های جمال عبدالناصر فعال مانده بود، از سویی آماج کشتار و بازداشت‌های گسترده و مجازات‌های سنگین هواداران و اعضایش شد و از سوی دیگر، چنان موجی از تبلیغات علیه آن به راه افتاد که در ذهن بخش عمده‌ای از مردم مصر چهره‌ای منفور و شیطانی یافت.
همسر خیرت شاطر، یکی از اعضای بلندپایه اخوان المسلمین می‌گفت در زمان حسنی مبارک وقتی برای ملاقات با همسرم به زندان می‌رفتم، زندانبانان با احترام با من رفتار می‌کردند، چون اخوانی‌ها را مردمی دیندار و شایسته احترام می‌دانستند، اما اکنون که دوباره شوهرم زندانی شده، هر گاه برای ملاقاتش به زندان می‌روم، همچون کفار با من برخورد می‌کنند.
اینکه نخستین رئیس جمهوری که با انتخابات بر سر کار آمده، در دادگاه جان بسپارد، در هر کشوری می‌توانست موجی از خشم بیافریند و رخدادی بزرگ رقم بزند، اما در چنین فضائی که علیه اخوان المسلمین در مصر شکل گرفته، بازتاب مرگ محمد مرسی را بیشتر در خارج از کشورش و در بیان کسانی، چون رئیس جمهور ترکیه می‌توان دید که او را شهید توصیف کرده است.
