سریال «13 دلیل برای اینکه» (13 Reasons Why) که پخش فصل اول آن از سرویس اینترنتی نت فلیکس به پایان رسیده با استقبال تماشاگران و منتقدان و البته انتقادهایی نیز در مورد محتوای آن مواجه شده است. در هر صورت استقبال از این سریال چنان بالا بوده که سرویس اینترنتی نت فلیکس به سرعت سفارش ساخت فصل دوم آن را نیز داده و باید به زودی شاهد پخش فصل دوم از این سریال معمایی باشیم.
اما نکته ی بحث برانگیز در مورد این سریال پرداختن آن به موضوع خودکشی در میان نوجوانان است که عکس العمل منفی برخی از والدین و منتقدان را در پی داشته است. سریال «13 دلیل برای اینکه» داستان یک دانش آموز دبیرستانی به نام کلَی جنسن و هم کلاسیش هانا بَیکر که اخیراً خودکشی کرده را روایت می کند. او قبل از خودکشی چندین نوار کاست ضبط کرده و در آن ها 13 دلیل خود برای خودکشی را شرح می دهد.
هر یک از این نوارهای کاست برای یک نفر که به نحوی در خودکشی او مقصر بوده ضبط شده است و هر اپیزود از فصل اول سریال به این افراد و رابطه ی آن ها با هانا بیکر و خودکشی او می پردازد. نت فلیکس تمامی اپیزودهای این سریال را در تاریخ 11 فروردین امسال منتشر کرد و از آن زمان تاکنون این فیلم روز به روز علاقمندان بیشتری پیدا کرده که در برخی موارد به دلایل نامناسبی بوده و به مناقشاتی در مورد داستان حساس این سریال منجر شده است.
بسیاری از متخصصین سلامت روانی، والدین نگران و معلمان بر این باورند که داستان سریال به تبلیغ خودکشی می پردازد و تماشای آن می تواند نوجوانانی که شرایطی مشابه با شخصیت هانا را تجربه کرده اند به سمت خودکشی سوق داده شوند.
در ادامه به بررسی داستان فیلم و دلیل استقبال نوجوانان و البته انتقاد کارشناسان و والدین از این سریال می پردازیم. با ما همراه باشید.
این سریال بر اساس رمان «Thirteen Reasons Why» نوشته ی جَی اَشر که در سال 2007 به چاپ رسید ساخته شده است. نقش اصلی این سریال را دیلان مینت بازی می کند.
سریال «13 دلیل برای اینکه» چنان سریع با استقبال تماشاگران روبرو شد که برای فصل دوم نیز تمدید شده است.
داستان سریال در مورد یک نوجوان دبیرستانی به نام هانا بَیکر است که خودکشی می کند. وی قبل از این که خود را بکشد 13 دلیل خود برای خودکشی را در قالب چند نوار کاست صوتی تشریح می کند که هر کدام از آن ها مربوط به فردی است که وی او را در خودکشی خود به نحوی مقصر می داند. این نوارها در واقع به دلیل انتقام و به عنوان توجیهاتی برای تصمیم مرگبار وی تهیه شده اند.
این سریال با استقبال گسترده تماشاگران و بخصوص نوجوانان روبرو شد.
اما متخصصان سلامت روانی در مورد پیام های این سریال در مورد موضوع خودکشی هشدار داده و آن ها را خطرناک توصیف کرده اند. آن ها و بسیاری دیگر از منتقدان بر این باورند که این سریال دیدگاه مشکل آفرینی نسبت به مقوله ی خودکشی را ترویج می کند.
کارشناسان، والدین و معلمان بر این موضوع توافق دارند که این سریال و موضوع آن خودکشی را ترویج کرده و در واقع تصویری کامل از تصمیم نادرست شخصیتی که خودکشی می کند را به تصویر نکشیده است. از آن جایی که افکار مربوط به خودکشی در میان نوجوانان رواج زیادی دارد برخی بر این باورند که چنین سریالی نباید ساخته می شد. بر اساس منابع رسمی، خودکشی سومین عامل مرگ و میر در میان افراد 10 تا 14 ساله و دومین عالم مرگ در میان افراد 15 تا 34 ساله است. علاوه بر این بر اساس تحقیقات انجام گرفته در سال 2013 نزدیک به 17 درصد از دانش آموزان پایه ی نهم تا دوازدهم به خودکشی فکر کرده اند.
البته برخی نیز این ادعاها را رد کرده و اعلام نموده اند که سریال «13 دلیل برای اینکه» از ارزش هنری بالایی برخوردار است. بسیاری از منتقدان نیز شجاعت دست اندرکاران این سریال را برای پرداختن به چنین موضوع جنجالی و حساسی مورد تمجید قرار داده اند. سلنا گومز که یکی از تهیه کنندگان این سریال به شمار می آید در مصاحبه با اسوشییتدپرس در این باره گفته است: ” ما به کتاب بسیار وفادار ماندیم و چیزی که جَی اَشر نوشته یک داستان تراژیک زیباست اما همزمان داستانی مبهم را دنبال می کند و این همان کاری بود که ما می خواستیم بکنیم”.
همچنین در این فیلم مفاهیم گرافیکی زیادی در مورد تجاوز جنسی و خودکشی وجود دارد. سازندگان سریال صحنه های خشونت آمیز خودکشی هانا را «ضروری» اعلام کرده اند.
یک مدرسه در کانادا تمامی ارجاعات به این سریال را ممنوع اعلام کرده است و برخی از مدارس نیز در مورد این سریال به والدین دانش آموزان هشدار داده اند.
انجمن ملی روانشناسان مدارس به نوجوانانی که به خودکشی فکر کرده اند یا می کنند توصیه کرده است که از تماشای این سریال خودداری کنند. این گروه همچنین همچنین پیشنهاد کرده که نوجوانانی که قصد تماشای این سریال را دارند در کنار والدینشان آن را تماشا کنند به طوری که والدین بتوانند آن ها را متقاعد سازند که خودکشی هیچ مشکلی را حل نمی کند.
شَنون پِرسِر (بازیگر نقش بارب در سریال Stranger Things) در حساب توئیتر خود به افرادی که دچار افسردگی یا افکار خودکشی یا آزار جنسی شده اند توصیه کرده که این سریال را تماشا نکنند. وی در این باره چنین گفته است: “در این سریال صحنه های گرافیکی وجود دارد که به راحتی می تواند شما را به یاد خاطرات تلخ بیاندازد. لطفاً مراقب خودتان باشید”.
علی رغم محتوای حساس سریال، اولین بار در ابتدای اپیزود 9 به بینندگان سریال در مورد محتوای داستان آن هشدار داده می شود. این رویه تنها در اپیزودهای 12 و 13 تکرار شده است.
بعد از سیل انتقادات و هشدارهای در مورد این سریال، سرویس اینترنتی نت فلیکس در 11 اردیبهشت اطلاعیه ای را بدین مضمون منتشر کرد: “در حالی که بسیاری از طرفداران ما این سریال را یک محرک باارزش برای شروع یک بحث مهم با خانواده هایشان دانسته اند، نگرانی هایی نیز از طرف دیگران وجود دارد بر این باورند باید این سریال باید اخطارهای بیشتری در خود داشته باشد… به این دلیل ما در ابتدای اپیزود اول نیز یک اخطاریه درج می کنیم تا کسانی که هنوز آن را تماشا نکرده اند در جریان امر قرار بگیرند”.