سه روز پیش طرح دو فوریتی افزایش پذیرش در رشته‌های علوم پزشکی تقدیم مجلس شورای اسلامی شد؛ طرحی که 86 امضا دارد و طراحان آن امیدوارند در مجلس به تصویب برسد. اما جامعه پزشکی کشور از منتقدان جدی این طرح است.
به گزارش به نقلاز روزنامه ابتکار ،شاید بیشتر از 5 یا 6 دهه باشد که «تحصیلات» و «ورود به دانشگاه» به عنوان یکی از مهم‌ترین راه‌‌ها برای تغییر طبقه اجتماعی در ایران شناخته می‌شود؛ راهی که گرچه فراز و نشیب‌ها و سختی‌های بسیاری را به همراه دارد اما می‌تواند در برخی موارد به خوبی عمل کند.
بعد از انقلاب 57 و باز شدن دانشگاه‌ها، موفقیت در کنکور و ورود به دانشگاه نه تنها برای جوانان بلکه برای خانواده‌ها به یک امر مهم در زندگی تبدیل شد؛ امری که سبب شد تا خانواده‌ها با صرف هزینه‌های فراوان در سال‌های پیش از فرارسیدن کنکور فرزندانشان برای تغییر طبقه اجتماعی و آینده آنها سرمایه‌گذاری کنند.
رشته پزشکی یکی از مهم‌ترین رشته‌های دانشگاهی است که اغلب خانواد‌ه‌های ایرانی برای ورود فرزندانشان به این رشته تلاش می‌کنند و آن را به عنوان بهترین گزینه تضمین آینده فرزندانشان می‌شناسند.
همین باور بحران‌های بسیاری را برای نظام آموزش و در حوزه اشتغال ایران به همراه داشته است. پیش از ورود به دانشگاه، تعداد بالای متقاضیان ورود به رشته علوم تجربی در مدارس، وزارتخانه آموزش و پرورش را با چالش مواجه کرده است.
گرچه در سال‌های اخیر و اشباع بازار کار از فارغ‌التحصیلان دانشگاهی در رشته‌های علوم تجربی، برخی از خانواده‌ها را به سمت هدایت فرزندانشان به رشته‌های دیگر و آزاد گذاشتن آنها برای انتخاب رشته واداشته است اما همچنان علوم تجربی بیشترین دانش‌آموز و بیشترین متقاضی را دارد. ورود به دانشگاه و پشت سر گذاشتن رقیبان بسیار در کنکور پزشکی و پرستاری چالش بعدی دانش‌آموزان رشته علوم تجربی است.
سدی از انسان‌هایی که ورود به بهترین دانشگاه و رشته پزشکی را با مشکل روبه‌رو می‌کند و خیل عظیمی از دانش‌آموزان را پشت کنکور پزشکی بر جای می‌گذارد. از میان آنها، عده‌ای که توان مالی برای پذیرش در دانشگاه‌های غیرانتفاعی و آزاد را دارند، جذب این دانشگاه‌ها می‌شوند.
دانشگاه‌هایی که در بسیاری از موارد انتقاداتی به آنها نسبت به نحوه آموزش‌شان وارد می‌شود. اما عده‌ای دیگر همچنان پشت کنکور پزشکی باقی می‌مانند تا سال‌های بعدی بخت دوباره خود را آزمایش کنند یا از رفتن به این رشته منصرف شوند، صندلی رشته دیگر در حوزه علوم تجربی را اشغال کنند و شاید به جمع فارغ‌التحصیلان بیکار بپیوندند.
چالش بعدی برای آنهایی که دانشگاه را در رشته پزشکی با موفقیت به پایان برسانند اما یافتن کار است؛ همان چالشی که در چند سال اخیر بسیار از آن سخن رفته است یعنی آمار افزایش شمار پزشکان بیکار در ایران. با اینکه گام گذاشتن در رشته پزشکی با چنین چالش‌هایی در ایران روبه‌رو است اما همچنان مناقشات بر سر افزایش ظرفیت پذیرش دانشجو در این رشته وجود دارد.
اخیرا نمایندگان مجلس طرح دو فوریتی را تقدیم مجلس شورای اسلامی کرده‌اند که خبر از افزایش پذیرش در رشته‌های علوم پزشکی می‌دهد. دلیل نمایندگان برای ارائه چنین طرحی به مجلس با 2 فوریت استناد به گزارش شورای عالی انقلاب فرهنگی و آماری است که این گزارش از سرانه پایین پزشک در ایران نسبت به کشور‌هایی مانند قطر، یونان و حتی یمن ارائه کرده است.
این گزارش می‌گوید که شاخص سرانه پزشک در دنیا بیش از 2 پزشک برای هر هزار نفر است، در حالی که این عدد در ایران 1.6 است. گرچه بر سر رقم ارائه شده درباره شاخص سرانه پزشک در ایران اختلاف‌نظرهای بسیاری وجود دارد اما همین عامل یعنی وجود بیماران زیاد و پزشکان کم به اعتقاد برخی‌ها سبب تجمیع ثروت در بین تعداد پزشکان شده است. اما تنها دلیل نمایندگان برای ارائه این طرح سرانه پایین پزشکان در ایران نبود است.
ارائه خدمات بیشتر به بیماران به خصوص در مناطق محروم از جمله دلایل دیگری است که نمایندگان به آن اشاره کرده‌اند. در طرح نمایندگان به این موضوع اشاره شده است که ظرفیت پذیرش دانشجوی پزشکی و رشته علوم پزشکی مهم‌ترین عامل در تعیین نرخ سرانه پزشک در دراز‌مدت است و ظرفیت پذیرش دانشجوی پزشکی و علوم پزشکی در ایران نسبت به اغلب کشور‌ها کمتر است.
در ادامه این طرح با تاکید بر اینکه جمعیت کشور افزایش یافته و نیاز به ارائه خدمات پزشکی در مناطق مختلف کشور وجود دارد، سازمان سنجش کشور موظف شده است که ظرفیت پذیرش رشته‌های علوم پزشکی در سال تحصیلی 98-99 و بعد از آن را به دو برابر افزایش دهد.
این طرح همچنین خواستار انتقال دانشجویان رشته‌های علوم پزشکی واجد شرایط از خارج به داخل کشور است. گرچه نمایندگان مجلس با ارائه این طرح اعتقاد خود بر کمبود پزشک را به جامعه نشان داده‌اند اما جامعه پزشکی نظری مخالف نظر نمایندگانی چون یوسف داوودی نماینده سراب که طراح اصلی این طرح بوده دارد.
محمدرضا ظفرقندی، رئیس‌کل سازمان نظام پزشکی گفته است:«تعداد زیادی از پزشکان کشور و از جمله پزشکان عمومی زیادی بیکارند و معنای آن، این است که بسته به آمارها و استانداردها کمبود پزشک نداریم و مشکل آن است که نتوانسته‌ایم شرایط اقتصاد سلامت و به کارگیری نیروها در مناطق مختلف از جمله مناطق محروم را تامین کنیم.» او از مهاجرت پزشکانی صحبت کرده است که به گفته خود او بر اساس نوع دانشکده بین 800 میلیون تا یک میلیارد تومان بابت تربیت‌شان هزینه شده است.
به گفته او، بر اساس ارزیابی ما مهاجرت پزشکان در سال و در حوزه عمومی حدود 400 نفر است و در حوزه پزشکان متخصص هم بین 300 تا 350 نفر است. البته این آمار کاملی نیست چراکه ما در آمارهایمان به همه منابع دسترسی نداریم. مخالفت‌ها برای افزایش ظرفیت دانشجویان پزشکی از سوی جامعه پزشکان اما خود با موج انتقاد‌های افکار عمومی روبه‌رو شده است.
شبکه‌های اجتماعی که بزرگ‌ترین بستر برای بیان انتقادها در ایران به حساب می‌آید، پر از نقدهایی است که به مخالفت پزشکان با افزایش ظرفیت پزشکی در دانشگاه‌ها شده است. اختلاف طبقاتی میان پزشکان و بیماران، بالا بودن هزینه‌های پزشکی و حتی این اواخر عدم استفاده از کارت خوان برای فرار از مالیات از جمله مواردی است که با انتقاد کاربران شبکه‌های اجتماعی همراه شده است.
علی در توئیتر نوشته است: «از رئیس انجمن پزشکی انتظاری غیر از این حرف نیست چرا که همچنان باید پزشکان به غارت مردم ایران ادامه بدهند. در ایران انقدر پزشک کم داریم که هر پزشک روزانه تا 150 بیمار ویزیت دارد و این یعنی درآمد نجومی که همه این پول‌ها از کشور خارج میشه و در کانادا و آمریکا و آلمان خرج میشه.» اشکان یکی از کاربران مشهدی توئیتر است.
او با انتشار فیلمی از صف بیماران در مطب یک پزشک نوشته است: «اینجا صف گوشت نیست، صف خرید نان هم نیست، اینجا صف مطب دکتر است. اتفاقا دست برقضا مطب خانم دکتر زنان و زایمان است و این افرادی که در صف می‌بینید بیماران نگون بخت هستند که همگی باردار هستند و ساعت‌ها باید با بدترین وضعیت برای ویزیت شدن در صف بنشینند. این فیلم کوتاه بخشی از خیابان‌های مطب‌نشین مشهد است.»
محمدرضا نیز نوشته: «می‌گویند تعداد پزشکان ایران از عراق و افغانستان و سوریه هم کمتر است پس باید تعداد پزشکان را زیاد کرد. خب سوال: وضعیت بهداشتی و درمانی عراق و افغانستان بهتر از ایران است؟ با این شیوه استدلال ایران هم صنعتی‌ترین کشور دنیا است! چون تعداد مهندس‌هایش از همه بیشتر است.»
علیرضا نوشته: «نمی‌دونم چرا همش به مسائل نقطه‌ای نگاه می‌کنیم. درسته که باید تعداد پزشکان بیشتر شود اما این تعداد زیاد پزشک باید کجا آموزش ببینند و در کدام بیمارستان‌ها فعالیت کنند.
افزایش تعداد پزشکان بدون اینکه زیرساخت آموزش آنها آماده شود، صرفا تعداد دکترهایی که راننده اسنپ هستند را زیاد می‌کند.» شمار بیماران هر روز در ایران روبه افزایش است و به موازات آن شمار کلینیک‌ها، داروخانه‌ها و مطب‌های پزشکانی که بر سر‌در آن عنوان متخصص نوشته شده است.
متخصصانی که از یک سو به گفته مسئولان از کشور می‌روند و متخصصانی که جای آنها را می‌گیرند. متخصصانی که شاید در 10 سال آینده با افزایش تعداد و سهولت ورودشان به دانشگاه سواد و تخصص لازم را برای درمان بیماران ندارند. با این حال باید دید که آیا نمایندگان با طرح افزایش ظرفیت پذیرش در رشته پزشکی موافقت می‌کنند یا راه دیگری را برای مشکلات پیش روی حوزه سلامت و بهداشت در ایران در نظر دارند؟
