سایه خطر بر سر منابع آب زیرزمینی

به گزارش ایسنا، در ماده 35 برنامه پنج ساله ششم توسعه تکلیف شده است که در طول اجرای این برنامه باید 11 میلیارد مترمکعب از بهره‌برداری منابع آب زیرزمینی کاسته شود. برای اجرای این میزان نیز سازوکاری دیده شده است که بر اساس آن 2.5 میلیون هکتار از اراضی کشاورزی که با منابع آب زیرزمینی مشروب می‌شوند، باید با اجرای آبیاری نوین به سمت کاهش بهره‌برداری از آب زیرزمینی حرکت کنند.

22سال زمان برای مسدود کردن چاه‌های غیرمجاز

آمار و ارقام مختلفی درباره تعداد چاه‌های غیرمجاز در کشور اعلام می‌شود؛ حدود 470 هزار حلقه چاه مجاز و حدود 320 هزار حلقه چاه غیرمجاز در کشور وجود دارد. کل برداشت آب به صورت مجاز، 49 میلیارد مترمکعب و به صورت غیرمجاز 7.3 میلیارد مترمکعب است. گفته می‌شود یکی از برنامه‌های وزارت نیرو این است که چاه‌های غیرمجاز تعیین تکلیف شود، البته از 320 هزار چاه غیرمجاز 220 هزار چاه زیر 20 متر است و برداشت قابل توجهی از آنها صورت نمی‌گیرد.

وقتی گفته می‌شود حدود 470 هزار حلقه چاه مجاز و حدود 320 هزار حلقه غیرمجاز داریم که سالی 13 تا 14 هزار حلقه مسدود می‌شود، یعنی نزدیک به 20 تا 22 سال زمان می‌برد که همه چاه‌های غیرمجاز کشور مسدود شوند.

از میان 487 هزار حلقه چاه دارای پروانه بهره‌برداری، حدود 416 هزار حلقه چاه مربوط به بخش کشاورزی است. تاکنون برای 487 هزار حلقه چاه کشاورزی، شرب، صنعت و خدمات پروانه بهره‌برداری صادر شده است. از این تعداد 416 هزار حلقه مربوط به بخش کشاورزی است و عمده‌ تخلیه آب سفره‌های زیرزمینی مربوط به مصارف این بخش است.

طبق آمارها  114 هزار حلقه چاه غیرمجاز با عمق بیش از 20 متر در کشور وجود دارد. چاه‌های یاد شده با 5.5 میلیارد مترمکعب تخلیه از منابع زیرزمینی تاثیر سنگینی بر منابع این بخش دارند و 80 درصد از تخلیه چاه‌های غیرمجاز را به خود اختصاص داده‌اند. در این بین، 200 هزار حلقه چاه کم عمق و چاهک غیرمجاز نیز وجود دارند که تخلیه چندانی از منابع آب زیرزمینی ندارند. این چاه‌ها عمدتا از آب‌های سطحی استفاده کرده و آب‌دهی یک لیتر در ثانیه دارند.  

کاهش 14 میلیارد مترمکعبی از پروانه‌ بهره‌برداری صادره برای چاه‌های مجاز

به گفته محمدعلی مصطفوی- مدیرکل دفتر حفاظت و بهره‌برداری از منابع آب زیرزمینی شرکت مدیریت منابع آب ایران- حدود 41 میلیارد مترمکعب پروانه بهره‌برداری برای تخلیه چاه‌های کشاورزی صادر شده است، پس از تعیین آب قابل برنامه‌ریزی با توجه به شرایط موجود در کشور مقرر شد تا نزدیک به 14 میلیارد مترمکعب از پروانه‌ بهره‌برداری صادره برای چاه‌های مجاز کاسته شود تا به شرایط نرمال برسیم.

وی ادامه داد: علاوه بر پروانه‌های بهره‌برداری صادر شده حدود پنج میلیارد مترمکعب نیز اضافه برداشت در میان چاه‌های مجاز کشور وجود دارد، بنابراین منابع آب زیرزمینی کشور برای این‌که بتوانند به شرایط نرمال، ثابت و پایداری برسند باید این اعداد را کاهش بدهیم.