مردی که ۴۰ سال است روی پله‌های دادگاه می‌نشیند

باشگاه خبرنگاران: روی پله‌های دادگاه کیفری نشسته ام کنارم خانم و آقایی در حال صحبت درباره لایحه‌ای هستند که قرار است تا ساعاتی دیگر به دادگاه ارائه کنند.

خانم برای دومین بار به آقا می‌گوید مطمئن هستی که این لایحه قبول می‌شود؟ آقا با تاکید روی صحبت خود می‌گوید مطمئن باش، عریضه نویس بیرون دادگاه که آن را نوشته گفت قاضی این عریضه را قبول می‌کند.

چند دقیقه بعد خانم شاکی که کنارم نشسته می‌گوید: تاکنون سه بار عریضه نوشته‌ایم، اما هر بار قاضی آن را رد کرده است و امیدوارم این آخرین عریضه باشد و بتوانیم دعوا را به نفع خود تمام کنیم.

او می‌گوید اگر عریضه‌ای داری که نمی‌دانی وکیل می‌تواند آن را بنویسد یا نه به سراغ همین عریضه نویسان کنار خیابون برو؛ می‌گویند کار آن‌ها خیلی خوب است.

اینجا عریضه نویسی با ماشین تایپ قدیمی است

100 متر پایین‌تر از دادگاه چند پیرمرد نشسته‌اند و جالب‌ترین چیزی که در وسایل آن‌ها دیده می‌شود ماشین‌های تایپ قدیمی است که سال‌ها است از رده خارج شده‌اند، اما عریضه نویسان هنوز هم در حال کار با آن‌ها هستند.

کنار پیرمرد عریضه نویسی که در حال کار است می‌ایستم می‌پرسم قیمت هر عریضه چقدر است؟ در پاسخ می‌گوید بستگی به عریضه‌ای که می‌خواهی بنویسی دارد؛ حقوقی، کیفری، خانواده و طلاق هر کدام نرخ مخصوص به خود را دارند از 50 تا 100 هزار تومان می‌نویسم.
‌
می‌پرسم چه فرقی دارد؟ پیرمرد عریضه نویس می‌گوید بسته به اهمیت هر دعوا و پیچیده بودن آن‌ها نرخ تغییر می‌کند.

از او می‌پرسم حقوقدان هستید؟ پیرمرد عریضه نویس عینکش را از چشمانش برمی دارد و می‌گوید چه اهمیتی دارد؟

قبل از آنکه چیزی بگویم ادامه می‌دهد: بیش از 40 سال است که در این حرفه کار می‌کنم؛ تمام قضات و وکلای این دادگاه مرا می‌شناسند و از کارم خبر دارند؛ اخلاق و نکات مهمی که برای هر قاضی مهم است را می‌دانم و همان‌ها را برایت می‌نویسم؛ از کار خود تعریف نمی‌کنم، اما اگر می‌خواهی دعوا را به صورت تضمینی برنده شوی می‌توانم برایت عریضه بنویسم.

عریضه نویسی تجربه می‌خواهد

پیر مرد عریضه نویس به کار خود مشغول می‌شود و به سراغ عریضه نویسی که کمی پایین‌تر از او نشسته است می‌روم؛ او هم همان قیمت قبلی را به من می‌دهد و می‌گوید: برای نوشتن عریضه باید تجربه زیادی داشته باشی.

او ادامه داد: قاضی به نکات ریزی توجه می‌کند و اگر بتوانی به درستی از خود دفاع کنی و آن‌ها را در لوایح و عرایض خود بیاوری آن گاه است که دعوا را به نفع خود تمام کرده‌ای.

پیرمرد عریضه نویس درباره تجربه خود می‌گوید: چهل سال است که کارم فقط عریضه نویسی است و با جزئیات حقوقی سرو کار دارم تا چند سال پیش حتی برخی از وکلا عریضه‌های خود را به من می‌دادند تا برایشان تنظیم کنم. قلم من نتیجه دادگاه را مشخص میکند و عریضه‌ای که می‌نویسم ردخور ندارد.

عریضه نویسانی که تحصیلات دانشگاهی ندارند، اما مورد تایید هستند

عریضه نویسانی که کنار خیابان نشسته‌اند هیچ کدام تحصیلات دانشگاهی در رشته حقوق ندارند، اما مدعی هستند که بهترین عریضه‌ها را برای مشتریان خود می‌نویسند.

البته هنگامی که درباره داشتن مدرک با یکی دیگر از عریضه نویسان صحبت کردم از کیف خود برگه‌ای در آورد که نشان می‌داد او سال‌ها پیش امتحان عریضه نویسی داده و از سوی دادگستری تایید شده است.
دعای خیر مردم از پول مهمتر است

او که به نسبت، از دیگر عریضه نویسان هزینه کمتری دریافت می‌کند می‌گوید: برای هر عریضه 15 الی 20 هزار تومان می‌گیرم؛ دعای خیر مردمی که توانسته‌اند به کمک عریضه‌های من دعوایشان را ببرند برایم کافی است.

یکی از قاضی‌های دادگاه وقتی می‌بیند در حال صحبت با عریضه نویسان هستم کنارم می‌آید و می‌گوید: تعدادشان خیلی کم شده تا سال‌ها پیش بیش از ده‌ها نفر بودند، اما اکنون کمتر از پنج نفر شده‌اند و این نشان می‌دهد که تمایل مردم به سمت وکلا رفته است و تحصیلات حقوقی را ملاک می‌دانند.

این قاضی دامه داد: برای نوشتن لایحه تجربه نیاز است، اما در کنار تجربه دانش حقوقی و آگاهی از قوانین جدید بسیار مهم است.

عریضه نویسی در ازای 10 میلیون اجاره.

اما عریضه نویسانی که بیرون دادگاه نشسته‌اند نسبت به جایگزینی خود شکایت بسیاری دارند.

یکی از آن‌ها می‌گوید: حدود یک سال پیش در ساختمان دادگستری جایگاه مخصوص خود را داشتیم و در آنجا به کار عریضه نویسی مشغول بودیم.

او ادامه داد: پس از مدتی به بهانه بازسازی ساختمان دادگستری از ما خواستند تا در کنار خیابان عریضه نویسی کنیم و چندین ماه است که در سرما و گرما اینجا نشسته‌ایم، اما هنوز خبری از محل استقرار در جای بازسازی شده نیست.

این مرد عریضه نویس با بیان اینکه از ما درخواست اجاره بها کرده‌اند، گفت: مسئولان دادگاه از ما خواسته‌اند که ماهیانه 10 میلیون تومان برای استقرار در ساختمان به آن‌ها پرداخت کنیم در صورتی که ما توانایی این کار را نداریم.

محمد جواد حشمتی رئیس دادگستری استان تهران در پاسخ به این مشکل عریضه نویسان بیان کرد: بخشی از عریضه نویسان در قسمت‌هایی که دادگستری و محاکم قضایی تعیین کرده‌اند مستقر شده‌اند و به فعالیت خود ادامه می‌دهند. او ادامه داد: این کار با نظارت حراست انجام می‌شود.

حشمتی درباره اجاره بها گفت: به بخشی از کار عریضه نویسان نظارت داریم، اما از میزان اجاره بها در مغازه‌ها وساختمان‌های بیرون از دادگستری هیچ اطلاعی نداریم.
مشتری روزانه عریضه نویسان چند نفر است؟

یکی از عریضه نویسان می‌گوید: دو فرزند دارم که هر دوی آن‌ها وکیل شده‌اند؛ عریضه نویسی به آن‌ها یاد داده ام که در هیچ دانشگاهی تدریس نمی‌شود.

به گفته عریضه نویسان آن‌ها به صورت میانگین روزانه 10 الی 15 مشتری دارند و بیشترین مشتریان آن‌ها به دنبال تنظیم لوایح مربوط به کلاهبرداری‌های مالی و دعوای خانوادگی هستند.

این عریضه نویسان مدعی هستند که حتی بهتر از اساتید دانشگاهی می‌توانند لایحه و شکوائیه نویسی را به وکلای تازه کار یاد دهند و برای آن‌ها کلاس خصوصی لایحه نویسی برگزار کنند؛ البته موضوعی که مورد تائید وکلا و قضات نیست و این حرف را قبول ندارند و هنوز هم نمی‌توان گفت که لایحه کدام دسته تضمینی است.