اقتصاد مقاومتی، برجام وسازندگان تجهیزات نفت

وجود یکهزار و 16غرفه داخلی به نمایندگی از 2500 شرکت ایرانی دستاندرکار درحوزه ساخت و تولید تجهیزات و قطعات صنعت نفت و811 غرفه خارجی به نمایندگی نزدیک به 1500شرکت خارجی فعال در این حوزه از37 کشورجهان، حکایت از آن دارد که ایران، برتعامل با دنیای بیرون ازخود و تحکیم روابط مبتنی براحترام متقابل تاکید دارد و با پایبندی برمفاد برجام به عنوان یک معاهده بینالمللی، این باور را نیز در دنیا ایجاد کرده است.
حضوراین تعداد شرکت سازنده وتولید کننده ایرانی دربیست و دومین نمایشگاه بین المللی نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی، با توجه به نامگذاری امسال به نام«اقتصاد مقاومتی، تولید واشتغال» از سوی مقام معظم رهبری، میتواند بیانگراین واقعیت باشد که صنتعگران ایرانی فعال درحوزه ساخت تجهیزات صنعت نفت نیزبه این باور رسیده اند که می توانند برای هم صنفان خارجی خود یک رقیب جدی به شمارآیند؛ رقیبی که قادراست قاعده بازی را برهم زند و گوی رقابت درعرصه تولید را از آنها برباید.
امروز تولید کنندگان و سازندگان داخلی با مجهزشدن به سلاح علم و تجربه توام با خود باوری، درمیدان رقابت حاضرشده اند؛ میدانی که بی شباهت به میدان جنگ نیست؛ جنگی درعرصه اثبات برتری درحوزه ساخت تجهیزات صنعت نفت با این هدف که بتوانند چرخ های اقتصادی کشور را آن گونه که شایسته «ایران» است، به حرکت در آورند.
بیست و دومین نمایشگاه بین المللی نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی که از 16 تا 19 اردیبهشت ماه امسال برگزار شد و نقطه عطف صنعت نفت و رویدادی مهم دراین عرصه به شمارمی رود، میدانی بود که درآن صنعتگران و تولیدکنندگان داخلی، اقتصاد مقاومتی را با مولفه های تولید و اشتغال به نمایش گذاشتند.
هر قطعه ساخته شده به وسیله صنعتگران ایرانی که دراین نمایشگاه به نمایش گذاشته شد و در معرض دید متخصصان فن قرارگرفت، گامی بود به سوی عینی ترشدن اقتصاد مقاومتی وتحقق مولفه های این راهبرد مهم اقتصادی یعنی «تولید واشتغال»؛ مولفه هایی که مقام معظم رهبری برآن تاکید بسیار دارند و با توجه به این اهمیت بود که سال 96 را به آن مزین کردند.
در گفتوگوی «مشعل» با معاون فناوری و بین الملل پژوهشگاه صنعت نفت دستاوردهای پژوهشگاه صنعت نفت در اقتصاد مقاومتی تشریح شد؛
معاون فناوری و امور بین الملل پژوهشگاه صنعت نفت درباره آخرین دستاوردهای پژوهشگاه صنعت نفت در حوزه اقتصاد مقاومتی در سالی که از سوی مقام معظم رهبری به نام سال «اقتصاد مقاومتی، تولید و اشتغال» نامیده شده است، گفت: پژوهشگاه صنعت نفت از سالهای گذشته فعالیت خود را در این زمینه آغاز کرده و اکنون بسیاری از این طرحها به بار نشسته است.
دکتر منصور بزمی با اشاره به این که دستاوردهای پژوهشی پژوهشگاه صنعت نفت در حوزه بالادستی، پایین دستی و زیست محیطی چشم گیر بوده است، افزود: در حوزه بالادستی که مهمترین حوزه کاری پژوهشگاه است، در رابطه با سیالات هرزروی که از هدرروی سیالات حفاری جلوگیری میکنند، کارهای بسیار خوبی صورت گرفته که محصول آن تجاری شده و آمادگی داریم در مناطق مختلف که مشکل هرزروی دارند، از این مواد شیمیایی که خوشبختانه پژوهشگاه به دانش فنی آن دست پیدا کرده است استفاده کنند.
وی با اشاره به این که یکی از مشکلات مهم حوزه بالادستی نفت بحث هرزروی است، گفت: در تمام مدت زمان حفاری چاه، از سیالات به منظور خنک سازی مته حفاری و در بدنه چاه استفاده میشود و مقداری از این سیالات هرز میرود. پژوهشگاه دارای یک تکنولوژی برای جلوگیری از هرزروی این سیالات است و نوعی مواد شیمیایی تولید کرده تا این هرزروی کاهش یابد یا به صفر نزدیک شود.
وی طرح کیمیا را که با حمایت مدیریت پژوهش و فناوری شرکت ملی نفت و با هدف تجاری سازی ده قلم افزایه های مهم حفاری اجرایی شده است، از دیگر دستاوردهای پژوهشگاه در حوزه اقتصاد مقاومتی خواند و افزود: از این ده قلم، شش قلم تست میدانی و ساخته شده است که خوشبختانه بسیار بهتر از نمونه های خارجی، تست را پاسخ داده اند. پژوهشگاه آمادگی دارد اینها را در اشل تجاری تولید کند و در اختیار صنعت نفت قرار دهد؛ در حال بستن اولین قرارداد با شرکت اکتشاف برای چاههای اکتشافی هستیم و خوشبختانه این محصولات که تاکنون از خارج وارد میشده، تجاری خواهد شد.
دکتر بزمی افزود: چهار قلم از این افزایه ها نیز آماده تست میدانی است که مراحل فرمولاسیون و ایجاد دانش فنی آنها انجام شده و در مرحله تست میدانی قرار گرفته اند تا در نهایت، این ده قلم ماده بسیار با ارزش صنعت نفت به طور کامل در داخل و با دانش فنی و تکنولوژی پژوهشگاه تولید شود.
وی در تشریح ارزش اجرایی این طرح گفت: در سال حدود 2 میلیون بشکه سیال حفاری در چاهها به مصرف می رسدکه اگر فرض کنیم هر بشکه حداقل 100 هزار تومان قیمت داشته باشد، 200 میلیارد تومان در سال صرفه جویی خواهد شد.
دکتر بزمی تصریح کرد: فقط در یکی از مدیریتها، یک میلیون و 980 هزار بشکه استفاده از گل هرزروی برآورد شده و تنها در چاهی در تویسرکان طی سال 250 بشکه در ساعت هرزروی داشتیم که کنترل شد و به 4 بشکه در ساعت رسید و اینها مواردی است که به راحتی با این افزایه ها میتوان از هدررفت سرمایه جلوگیری کرد.
وی از دیگر مزایای این طرح علاوه بر جلوگیری از هدررفت سیالات حفاری را کاهش هدررفت منابع مالی، جلوگیری از صدمه به مخزن در اثر استفاده بیش از حد از سیالات، کاهش زمان حفاری و در نهایت کاهش هزینه های اجاره دکل عنوان کرد.
وی مطالعات یکپارچه برخی مخازن ایران را که یک اقدام بسیار مهم برای تصمیم سازی مدیران شرکت ملی نفت ایران است، از دیگر اقدامات پژوهشگاه در حوزه بالادستی خواند و افزود: این مطالعات میتواند یک دیتابیس قوی و ابزاری بسیار مهم در قراردادهای جدید نفتی برای شرکتهای خارجی و e&p باشد که میتوانند با مشارکت پژوهشگاه از آن استفاده کنند.
معاون فناوری و امور بین الملل پژوهشگاه صنعت نفت با اشاره به این که یکی از پارامترهای مهم در اقتصاد مقاومتی این است که بتوانیم خدمات مهندسی و فناوری را به کشورهای دیگر صادر کنیم، افزود: برای اولین بار طراحی کامل یک پالایشگاه نفت برای یکی از کشورهای منطقه در سال 95 از سوی پژوهشگاه نفت انجام شد که دستاورد مهمی در حوزه صدور خدمات فنی و مهندسی در پایین دستی محسوب میشود.
دکتر بزمی افزود: در حوزه شیرین سازی گاز که از مهمترین حوزه های گازی کشور است، پژوهشگاه صاحب دانش فنی تولید حلالهای فرموله شده تصفیه گاز شد که تنها تعداد انگشت شماری از کشورهای بزرگ اروپایی به دانش فنی آن دست پیدا کرده اند و هم اکنون استفاده از این حلالها در سه واحد عملیاتی تست شده است.
وی امضای قراردادی برای تاسیس انستیتوی شیرین سازی گاز با شرکت ملی گاز و افتتاح اولین خط لوله کامپوزیتی به طول 15 کیلومتر را از دیگر اقدامات پژوهشگاه صنعت نفت در حوزه اقتصاد مقاومتی، تولید و اشتغالزایی خواند و افزود: هزینه های خوردگی خط لوله کامپوزیت صفر است و طول عمر آن بسیار بیشتر از لوله های فلزی است، ضمن این که هزینه های نگهداری آن بسیار کمتر از این لوله هاست.
بزمی تاکید کرد: مجهز شدن خطوط جریانی نفت به کامپوزیت فرموله شده پژوهشگاه میتواند تحولی در صنعت انتقال نفت خام ما به ویژه نفت خامهای اسیدی و نفت خامهای نمکی باشد که خوردگی بسیار بالایی دارند و به سرعت به خطوط آسیب میرسانند.
معاون فناوری و امور بین الملل پژوهشگاه صنعت نفت، یکی دیگر از اقدامات پژوهشگاه در حوزه اقتصاد مقاومتی را طراحی و نصب بزرگترین واحد شیرینسازی میعانات گازی در عسلویه با دانش فنی پژوهشگاه خواند و افزود: این واحد که بزرگترین واحد شیرین سازی میعانات گازی در منطقه است، با دانش فنی و مهندسی پژوهشگاه در فازهای 2 و 3 در حال خرید و نصب است.
منصور بزمی افزود: طراحی و مهندسی این واحد شیرین سازی، یکی از اقدام هایی است که لیسانس های پژوهشگاه به اشل صنعتی رسیده است و امیدواریم بتوانیم ظرف 15 ماه آینده این واحد را در عسلویه راه اندازی و میعانات گازی شیرین بدون مرکاپتان تولید کنیم که از لحاظ کیفیت و قیمت در مقایسه با میعانات گازی فعلی شرایط بهتری دارد و کیفیت آن از میعانات گازی قطر نیز بهتر است.
وی درباره طرحهای پایین دستی این شرکت در همسویی با اقتصاد مقاومتی گفت: یک طرح بزرگ دیگر که با حمایت شرکت ایمیدرو (وابسته به وزارت صنعت، معدن و تجارت) در پژوهشگاه اجرایی شده، دستیابی به دانش فنی واحدهای کک سازی است که یک واحد ارتقای کیفیت
ته مانده های نفتی است و افزون بر ارتقای کیفیت میتواند محصول کک را تولید کند که یک محصول موردنیاز صنایع آلومینیوم سازی است.
بزمی افزود: یک سوپرپایلوت از این واحد در پژوهشگاه ساخته و راه اندازی شد و بعد از مطالعه مشترک با یک شرکت اروپایی، برنامه ریزیهای لازم برای احداث یک واحد 27 هزار بشکهای در جوار پالایشگاه آبادان انجام شده است.
وی با تاکید بر این که خوراک این واحد تخصیص داده شده و مقدمات کار در حال انجام است، گفت: تکنولوژی ککسازی تاکنون در اختیار کشورهای بزرگ آمریکایی و اروپایی بوده و پژوهشگاه با این اقدام، گام مهمی در جهت خودکفایی در تولید و تجاری سازی کک در آینده نزدیک برداشته است.
معاون فناوری و امور بین الملل پژوهشگاه صنعت نفت، طرح جامع خوردگی به مدیریت پژوهش فناوری شرکت ملی گاز را از دیگر طرحهای پایین دستی این واحد خواند و افزود: در این طرح، نقشه جامع خوردگی شرکت ملی گاز، روشهای پیشگیری از خوردگی و اطلسی از خوردگی در واحدهای عملیاتی شرکت ملی گاز مورد مطالعه قرار میگیرد و عوامل و روشهای بهبود و کاهش خوردگی این نقاط مشخص میشود که خوشبختانه مورد تصویب شرکت ملی گاز قرار گرفته و در سال 96 اجرایی خواهد شد.
بزمی اجرای یک کار مشترک با کشور کره جنوبی برای توسعه دانش فنی واحدهای ال ان جی کوچک را از دیگر طرحهای پژوهشی این واحد خواند و افزود: هر دو دولت مصوب کردند که در قالب یک تحقیقات 5 ساله مشترک با مشارکت پژوهشگاه صنعت نفت، مرکز تحقیقات ال ان جی وابسته به دانشگاه تهران از یک سو و شرکتهای مهم کره ای از سوی دیگر به دانش فنی مینی.ال.ان.جیهای کانتینر بیس (قابل حمل) دست پیدا کنند.
«سیدمحمد مهدی دستغیب » عضو هیئت علمی پژوهشگاه صنعت نفت و مسئول طرح پردیس انرژی و محیط زیست پژوهشگاه صنعت نفت نیز در معرفی طرحهای زیست محیطی این واحد در حوزه اقتصاد مقاومتی گفت: با دانش فنی پژوهشگاه موفق شدیم یکی از بزرگترین طرحهای زیست محیطی را با رفع آلودگی خاک در منطقه وسیعی از عسلویه انجام دهیم که با مواد شیمیایی آلوده شده بود.
وی با اشاره به این که یکی از مشکلات صنعت نفت نشت مواد هیدروکربوری به خاک است که باعث آلودگی آن شده و در مراحل بعد وارد آبهای زیرزمینی شده ، افزود: با تکنولوژی بیولوژیکی مورداستفاده در این طرح ، آبهای زیرزمینی که به علت نشت مواد شیمیایی آلوده شده بودند، پاکسازی شدند و میتوان این دانش فنی را در تمام مناطقی از صنعت نفت که به مواد شیمیایی آلوده است، به کار برد.
وی تصریح کرد: از سالهای گذشته ما روی تجزیه میکروبی میکروآلاینده ها کار کردیم و در این طرح میکروارگانیسم هایی را استفاده کردیم که میتوانند مواد نفتی را به عنوان غذا مصرف و آن را به آب و دی اکسید کربن تبدیل کنند و توانستیم این میکروارگانیسمها را از مناطق مختلف کشور جمع آوری و یک کلکسیون میکروبی ایجاد کنیم. برای باکتری های تجزیه کننده نفت در صنعت نفت به صورت عملیاتی هم توانسته ایم از این باکتری ها استفاده کنیم.
دستغیب افزود: اولین پروژه عملیاتی ما در جزیره سیری بوده است که برای پاکسازی خاکهای آلوده به لجن های نفتی دو هزار تن خاک را به روش زیستی پاک سازی کردیم، پروژه دوم نیز در منطقه خانگیران است که یک استخر هرزآب حفاری با حدود ده هزار تن لجن و خاک آلوده به ترکیبات نفتی را به روش زیستی به نام «بایوپایپ» پاکسازی کردیم.
وی تاکید کرد: پروژه سوم در منطقه گچساران بود که پایلوتی در حدود 300 تن خاک آلوده داشتیم که آن را هم با روش زیستی به نام هوادهی غیرفعال پاکسازی کردیم و اخیرا نیز در منطقه عسلویه برای رفع آلودگی آبهای زیرزمینی از همین باکتریها که بومی ایران هستند و با محیط زیست سازگارند، استفاده کرده و آلودگی هایی را که به عمق زمین نشت کرده بود، به کمک میکروب ها پاکسازی کردیم.
اقتصام**9186**1561
......................................................................
منبع: نشریه مشعل وزارت نفت