چرا گوگل فوتوز را باید جدی گرفت

اگر از کاربران قدیمی و وفادار گوگل باشید، احتمالا سرویس‌ها و پروژه‌های بی‌شماری از این شرکت را به یاد دارید که با سروصدای زیاد شروع به کار کردند و مدتی بعد، پشتیبانی از آن‌ها در سکوت خبری متوقف شد. گوگل باز، ویو، اورکات و ریدر، تنها چند مورد از مشهورترین این سرویس‌ها هستند که بلافاصله به ذهن خطور می‌کنند.

پس از معرفی گوگل فوتوز (Google Photos) در سال 2015، بسیاری عقیده داشتند که این سرویس نیز شکست خواهد خورد یا در بهترین حالت به سرنوشت پیکاسا، دیگر سرویس مدیریت تصاویر گوگل دچار خواهد شد. با توجه به اینکه فوتوز از دل شبکه‌ی اجتماعی نه‌چندان موفق گوگل پلاس جدا شده بود، حتی هواداران دوآتشه‌ی اهالی مانتن ویو نیز امید چندانی به موفقیت آن نداشتند.

اما بر خلاف پیش‌بینی‌ها، سرویس ذخیره‌سازی و مدیریت تصاویر جدید گوگل ظرف مدت کمتر از دو سال توانست 500 میلیون کاربر به خود جذب کند. این یعنی گوگل فوتوز یکی از سریع‌ترین رشدها در تاریخ سرویس‌های نرم‌افزاری جهان را تجربه کرده است. درواقع گوگل فوتوز سریع‌ترین رشد را بین تمامی محصولات تاریخ گوگل به خود دیده است؛ سریع‌تر از یوتیوب، جی‌میل، کروم و حتی خود اندروید. با توجه تعداد چند میلیاردی کاربران سرویس‌های گوگل و انبوه منابعِ در اختیار این شرکت، به نظر می‌رسد هیچ‌چیز نتواند جلودار رشد بیش از پیش گوگل فوتوز باشد.

^{آنیل شبهروال درحال معرفی قابلیت‌های جدید گوگل فوتوز در کنفرانس Google I/O 2017}

روز گذشته در جریان کنفرانس سالانه‌ی Google I/O که با محوریت توسعه‌دهندگان برگزار می‌شود، تیم گوگل فوتوز از مجموعه‌ قابلیت‌های جدید این سرویس رونمایی کرد. به عقیده‌ی گوگل، روزی فرا خواهد رسید که «کمرا رول» و «گالری» موضوعیت خود را در تلفن‌های هوشمند از دست بدهند و به‌طور کامل با اپلیکیشن Photos جایگزین شوند. جیمز گالاگر، از مهندسان ارشد تیم توسعه‌ی گوگل فوتوز می‌گوید:

شما به زندگی‌تان به‌صورت مجموعه‌ای از تصاویر با ترتیب زمانی وارونه نگاه نمی‌کنید؛ بلکه این لحظات ناب هستند که اهمیت دارند؛ برای مثال اولین باری که استخدام شدید یا روزی که ازدواج کردید. ما می‌خواهیم محصول‌مان اینگونه باشد؛ یعنی زندگی‌مان را در قالب تصاویر منعکس کند.

تا همین اواخر، این سؤال بین ناظران دنیای فناوری مطرح بود که «آیا بالاخره شرکتی خواهد توانست نظم را برای دنیای تصاویر دیجیتال‌ ما به ارمغان بیاورد؟» در همین راستا سرویس‌های متعددی مانند Everpix و Picturelife یکی پس از دیگری ظهور و افول کردند. سرنوشت Carousel، سرویس مشابه ارائه‌شده توسط دراپ‌باکس نیز تفاوت چندانی با دیگر رقبا نداشت. بزرگ‌ترین سرویس به‌اشتراک‌گذاری تصاویر در دنیا نیز که متعلق به فیسبوک است، برای سازماندهی تصاویر کاربران تقریبا هیچ کار خاصی انجام نمی‌دهد. اگر چنین کاری شدنی باشد، به نظر می‌رسد تنها ابرشرکت‌های تکنولوژی مانند گوگل، اپل یا مایکروسافت بتوانند از پس آن بربیایند.

البته باید اشاره کرد که طی چند سال گذشته تمامی تلاش‌ها به شکست منجر نشده و سرویس‌های نسبتا موفقی نیز از سوی فلیکر، آمازون و اپل عرضه شده‌اند. اما نکته‌ی اساسی اینجا است که هیچکدام از این سرویس‌ها رایگان نیستند. برای مثال، iCloud Photo Library حتی با استانداردهای اپل نیز گران است.

هرچه دیگر غول‌های دنیای فناوری در ارائه‌ی سرویسی برای سازماندهی تصاویر کاربران ناکام بوده‌اند، گوگل فوتوز موفق عمل کرده‌ است. پیشنهاد گوگل برای ذخیره‌سازی رایگان تصاویر حجیم و باکیفیت کاربران، یکی از سخاوت‌مندانه‌ترین سرویس‌های موجود در اینترنت به شمار می‌رود. قابلیت‌های جستجو و ساماندهی گوگل فوتوز رقیب ندارد و کار با ابزارهای خودکار ویرایش تصاویر آن بسیار لذت‌بخش است.

اشتراک‌گذاری پیشنهادی

گوگل پس از موفقیت ابتدایی در جذب کاربران، حال یک قدم فراتر رفته و با ترکیب هوش مصنوعی و یادگیری ماشینیِ دستیار هوشمند خود در سرویس فوتوز، قابلیت‌های منحصر به فرد جدیدی به آن افزوده است. یکی از بزرگ‌ترین دغدغه‌های کاربران و یکی از زمان‌برترین فعالیت‌ها هنگام مدیریت تصاویر، تصمیم‌گیری درباره‌ی این موضوع است که «کدام تصاویر باید با کدام افراد به اشتراک گذاشته شوند». گوگل با سرویس فوتوز کاربران را قادر می‌سازد تا با چند کلیک ساده، طی فرآیندی کاملا خودکار و در کوتاه‌ترین زمان ممکن، تصاویر خود را با افراد مورد نظر به اشتراک بگذارند.

استارتاپ‌های زیادی طی سالیان گذشته تلاش داشته‌اند تا با ارائه‌ی سرویسی هوشمند، به آلبوم‌های تصاویر تلفن‌ها سر و سامان بدهند؛ اما تمامی آن‌ها با یک مشکل اساسی روبرو بودند: «اینکه چگونه مردم را قانع به دانلود یک اپلیکیشن جانبی کنند و اعتماد آن‌ها را برای سپردن شخصی‌ترین تصاویر خود به آن جلب کنند.» گوگل از این لحاظ دارای یک برتری بزرگ است. گوگل فوتوز در بیشتر تلفن‌های هوشمند اندروید از پیش نصب شده است و کاربران به شرکت توسعه‌دهنده‌ی آن اعتماد دارند. علاوه بر این، فوتوز به‌گونه‌ای طراحی شده است تا هنگام به‌اشتراک‌گذاری تصاویر توسط آن، نیازی به داشتن اکانت گوگل توسط فرد دریافت‌کننده وجود نداشته باشد. در چنین حالتی، گوگل لینک تصاویر را از طریق ایمیل یا حتی پیام کوتاه برای دریافت‌کنندی تصاویر ارسال می‌کند.

کاربران تا پیش از این، پس از ثبت تصاویر در مناسبت‌ها و رویدادها، مجبور بودند با بررسی تک‌تک عکس‌ها، آن‌ها را برای افرادی که در تصاویر حضور داشتند به اشتراک بگذارند. اما گوگل فوتوز از این پس با آنالیز چهره‌ی افراد درون تصویر، به شما پیشنهاد خواهد داد که کدام تصاویر را با کدام افراد به اشتراک بگذارید. فیسبوک تقریبا دو سال است که از طریق اپلیکیشن Moments چنین کاری می‌کند. با توجه به خیل عظیم کاربران و بنا به ماهیت شبکه‌ی اجتماعی فیسبوک، اپلیکیشن Moments از قبل یک دیتابیس کامل از تصاویر افراد را در اختیار دارد. بنابراین لازم نیست برای Moments تعریف کنید کدام چهره متعلق به کدام شخص است؛ چرا که فیسبوک بسیار بهتر از شما قادر است دوستانتان را از روی تصویر تشخیص بدهد.

متأسفانه گوگل از مزیت فیسبوک در داشتن یک شبکه‌ی اجتماعی عظیم با انبوه تصاویر کاربران محروم است. برای غلبه بر این مشکل، فوتوز از یک راهکار ابتکاری و هوشمندانه استفاده می‌کند. پس از چندین بار به‌اشتراک‌گذاری تصاویر چهره‌ای خاص با یک شماره تلفن یا ایمیل، گوگل از آن به بعد هنگام برخورد با آن چهره به شما پیشنهاد خواهد داد که آن را با ایمیل یا شماره تلفن مربوطه به اشتراک بگذارید. همچنین کاربران می‌توانند با دراختیار گذاشتن چهره‌ی خود برای گوگل، امکان تشخیص تصاویر مربوط به خود را برای فوتوز آسان‌تر کنند. دیوید لیب، از مهندسین ارشد تیم گوگل فوتوز می‌گوید:

کاربران همچنان بر فرآیند اشتراک تصاویر کنترل کامل خواهند داشت. فوتوز تنها زحمت آن‌ها را کم خواهد کرد. در بهترین حالت، با فشردن تنها 2 دکمه می‌توانید تصاویر خود را با افراد مورد نظر به اشتراک بگذارید.

آلبوم‌های مشترک تصاویر 

قابلیت جدیدی برای به‌ اشتراک‌ گذاشتن تمامی تصاویر با فردی خاص در جدیدترین نسخه‌ی نسخه‌ی گوگل فوتوز در دسترس خواهد بود. لیب در این‌باره می‌گوید:

بسیاری از کاربران، فردی خاص در زندگی‌شان دارند که تمامی تصاویر خود را با او به اشتراک می‌گذارند. اینکه هربار مجبور باشید با طی کردن چندین مرحله تصاویرتان را با آن فرد به اشتراک بگذارید، بسیار زمان‌بر و خسته‌کننده است.

برای مثال اگر دوست دارید همسرتان قادر به دیدن تمامی تصاویر شما باشد، با استفاده از قابلیت Shared Library خواهید توانست عکس‌های ثبت‌شده توسط دوربین تلفنتان را به‌صورت اتوماتیک و درلحظه به اشتراک بگذارید. البته ماهیت «به‌ اشتراک‌ گذاشتن تمامی تصاویر شخصی»، مقداری مخاطره آمیز است. برای مثال، سازندگان اپلیکیشن Highlight سعی کردند ویژگی مشابهی را از طریق یک API با نام Roll در اختیار کاربران قرار بدهند، اما نتیجه فاجعه‌آمیز بود و اپلیکیشن ظرف کمتر از 4 ماه از دسترس خارج شد.

تیم فوتوز اما عقیده دارد تمام جوانب احتیاط را هنگام طراحی این ویژگی رعایت کرده است. برای مثال می‌توانید فقط تمامی تصاویری را که چهره‌ای خاص (مانند چهره‌ی فرزند) در آن حضور دارد، با شریک زندگی خود به اشتراک بگذارید. همچنین می‌توانید یک تاریخ شروع (برای مثال تنها بعد از آشنایی با همسر خود) را برای به‌اشتراک‌گذاری تصاویر مشخص کنید، تا از بروز سوء تفاهم‌های ناخواسته جلوگیری شود.

پس از تنظیم گزینه‌های مربوطه، دعوتنامه‌ای برای شخص مورد نظر ارسال خواهد شد و در صورت قبول درخواست توسط او، فرد مورد نظر قادر خواهد بود همزمان با شما و درست لحظاتی پس از ثبت تصاویر توسط دوربین، عکس‌ها را در دستگاه خود مشاهده کند؛ درست مانند اینکه تصاویر با دوربین گوشی خود شخص گرفته شده باشد.

چاپ فیزیکی تصاویر

سومین اعلام بزرگ تیم گوگل فوتوز در 2017 Google I/O، فوتوبوک‌ها بود. ارائه‌ی آلبوم عکس فیزیکی طی چند سال گذشته به روندی غالب بین تمامی سرویس‌های بزرگ مدیریت تصاویر تبدیل شده است. اگرچه هر شرکت ادعا دارد که سرویس ارائه‌شده توسط آن‌ها بهترین است؛ اما بنا به تجربه، تمامی آن‌ها کیفیت تقریبا یکسانی دارند. می‌توان انتظار داشت آلبوم‌های فیزیکی گوگل نیز شبیه به همتایان اپلی و آمازونی خود باشد.

با پرداخت تنها 10 دلار می‌توانید یک آلبوم 7 اینچی و با پرداخت 20 دلار یک آلبوم 9 اینچی 20 صفحه‌ای در قطع مربعی از گوگل سفارش دهید. هزینه‌ی سفارش هر صفحه‌ی اضافه بین 0.35 تا 0.65 دلار خواهد بود. حاشیه‌ی سود این آلبوم‌ها برای گوگل بسیار زیاد است؛ به‌طوری‌که تخمین زده می‌شود تهیه‌ی یک آلبوم 55 دلاری حداکثر 5 دلار برای این شرکت هزینه داشته باشد.

گوگل قصد دارد برنامه‌ی چاپ فیزیکی تصاویر خود را از طریق اپلیکیشن فوتوز تبلیغ کند. بنابراین باید پس از مناسبت‌های خاص یا بازگشت از سفر، انتظار نوتیفیکیشن‌های گوگل برای سفارش آلبوم آن مسافرت یا مناسبت را داشته باشید. تیم گوگل فوتوز امیدوار است که کاربران بیش‌تر از یک‌ بار در سال آلبوم سفارش بدهند.

گوگل لنز

مکانیزم‌های به‌اشتراک‌گذاری جدید گوگل کاربردی و مفید و آلبوم‌های فیزیکی بسیار جذاب هستند؛ اما تغییر مهم‌تری که گوگل در جریان کنفرانس کمتر روی آن مانور داد، ادغام Google Lens در سرویس فوتوز است. تمامی شرکت‌های بزرگ دنیای فناوری در حال سرمایه‌گذاری روی یادگیری ماشینی هستند و گوگل نیز از این قاعده مستثنا نیست. رویکرد گوگل به یادگیری ماشینی با استفاده از یادگیری معنایی از طریق گراف دانش (Knowledge Graph) و بسیار متفاوت از رقبا است. هوش مصنوعی گوگل با مرتبط کردن لایبرری‌های عظیم گوگل با چیزهایی که در تصاویر می‌بیند و تشخیص می‌دهد، هر روز بر دانش خود می‌افزاید.

^{تشخیص نوع گل از روی عکس توسط گوگل لنز}

گوگل نام مجموعه تکنولوژی‌های تشخیص تصاویر خود را لنز (Lens) گذاشته است. گوگل روز گذشته اعلام کرد که برای شروع، تکنولوژی لنز را در دستیار هوشمند خود (گوگل اسیستنت) و سرویس گوگل فوتوز به‌ کار خواهد گرفت. در دستیار هوشمند گوگل، لنز به صورت آنی (Real-Time) آنچه دوربین تلفن هوشمند می‌بیند، آنالیز می‌کند و اطلاعات مرتبط با آن را برای کاربر به نمایش می‌گذارد. در گوگل فوتوز اما لنز پس از ثبت تصاویر، یک لایه از اطلاعات هوشمند را به آن‌ها اضافه می‌کند.

در جریان کنفرانس I/O تیم فوتوز تلاش کرد چند نمونه از کاربردهای بالقوه‌ی لنز را به نمایش بگذارد. برای مثال اگر هنگام بازدید از موزه از نقاشی‌های مورد علاقه‌ی خود عکس بگیرید، گوگل لنز می‌تواند با تشخیص تابلوها، اطلاعات مربوط به آن‌ها را درون اپلیکیشن فوتوز در اختیارتان قرار بدهد. کافی است روی آیکون لنز درون برنامه کلیک کنید تا اطلاعات مربوط به هر تصویر برای شما به نمایش دربیاید. به عنوان نمونه‌ای دیگر از کاربردهای لنز می‌توان به عکس گرفتن از کارت ویزیت و تبدیل آن به مخاطب (Contact) اشاره کرد.

آنیل شبهروال که سرپرستی تیم فوتوز را بعهده دارد، عقیده دارد باگذشت زمان و استفاده‌ی بیشتر کاربران از لنز، هوش مصنوعی آن قوی‌تر خواهد شد. از طرف دیگر، فوتوز پس از مدتی با سلایق کاربران آشنا خواهد شد و برای هر شخص به‌صورت متفاوت و اختصاصی عمل خواهد کرد.

با بهبود روزافزون گوگل فوتوز، اپلیکیشن‌های گالری و Camera Roll اهمیت خود را از دست خواهند داد. کاربری که به قابلیت‌هایی چون جستجوی اشیاء در تصاویر و دسته‌بندی هوشمند بر اساس موضوع و افراد عادت کرده باشد، بسیار بعید است که بتواند دوباره با رابط شلوغ و نامنظم دیگر اپلیکیشن‌ها کنار بیاید. لزلی ایکیموتو، رئیس بخش یادگیری ماشینی گوگل فوتوز می‌گوید:

پدربزرگ و مادربزرگ من روزانه 60 عکس با تلفن هوشمند خود می‌گیرند و کاربران فوتوز روزانه 1.2 میلیارد تصویر به سرورهای گوگل ارسال می‌کنند. در آینده شاهد استفاده از دستگاه‌های پوشیدنی خواهیم بود که 60 تصویر در ثانیه به ثبت می‌رسانند.

^{تیم گوگل فوتوز. از چپ به راست: آراویند کریشناسوامی، جیمز گالاگر، آنیل شبهروال، لزلی ایکیموتو و دیوید لیب}

برای مدیریت حجم عظیم تصاویری که به‌صورت روزانه ثبت می‌کنیم، خواه‌ ناخواه باید به یکی از شرکت‌های بزرگ فناوری اعتماد کنیم و چه گزینه‌ای بهتر از گوگل؛ یکی از خوشنام‌ترین شرکت‌های دنیای تکنولوژی که علاوه بر ذخیره‌ی رایگان خاطراتمان در مکانی امن، قادر است آن‌ها را درک کند. شبهروال می‌گوید:

سازمان بخشیدن به اطلاعات دنیا و قابل استفاده کردن آن‌ها چالش بسیار بزرگی است که گوگل به آن علاقه دارد. اکنون بیش از نیم میلیارد نفر در حال یاری رساندن به ما برای تحقق بخشیدن به این هدف هستند.