شلیک به ایده‌های بن‌سلمان

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از فرهیختگان، روز گذشته بی‌‌بی‌سی عربی گزارش کرد اخیرا وزارت امور شهری و روستایی سعودی اعلام کرده است محدودیت‌های ورود زنان و مردان به رستوران‌ها از یک در، برداشته شده است تا زنان بتوانند از همان دری که مردان وارد رستوران می‌شوند، وارد شوند. البته در بخشنامه صادره اشاره‌ای به محدودیت ورود هم‌زمان زنان و مردان به مکان‌های دیگر ازجمله بیمارستان‌ها و ادارات نشده است. این اقدام در حالی انجام می‌گیرد که در سال‌های گذشته هیات موسوم به امر به معروف و نهی از منکر! اجازه ورود زنان و مردان به رستوران‌ها را از یک درِ مشترک نمی‌داد. بن‌سلمان علاوه‌بر این شکل از اصلاحات در داخل، تلاش کرده است در حوزه سیاست خارجی نیز شکل جدیدی از اصلاحات را به نمایش بگذارد. او تمایل دارد ساختار سیاست خارجی نوین حکومت سعودی را پی‌ریزی کند. کهنسالی ملک‌سلمان باعث شده بن‌سلمان، تقریبا تمام اختیارات پادشاه را به‌ویژه در حوزه اقتصاد و سیاست‌ خارجی در اختیار داشته باشد. او در سیاست‌ خارجی تلاش کرد روابط با آمریکا را توسعه بدهد و همین نیاز باعث شد در دوره ترامپ، عربستان بیش از یک کشور، کارگزار آمریکا در منطقه باشد و بر اساس دستورات ترامپ عمل کند. یکی از اصلی‌ترین پروژه‌های ترامپ در منطقه، تامین امنیت رژیم صهیونیستی و عادی‌سازی روابط این رژیم با کشورهای عربی بوده است. ترامپ از محمد بن‌سلمان خواسته وظیفه توسعه روابط کشورهای عربی با رژیم صهیونیستی را برعهده گیرد. بن‌سلمان در چند سال گذشته تلاش کرده موضع خود را به رژیم صهیونیستی نزدیک کند. او حتی فروردین سال گذشته در گفت‌و‌گو با هفته‌نامه آمریکایی تایم، درباره همسوئی با تل‌آویو علیه ایران گفته بود که «ما [عربستان و رژیم صهیونیستی] دشمن مشترکی داریم. بن‌سلمان حتی در جریان سفر دونالد ترامپ به عربستان در سال 2017، به ترامپ گفته بود که اگر «برای شکست ایران کمک کرده و از برنامه‌هایش برای تبدیل کردن [عربستان سعودی] به یک بازیگر کلیدی در خاورمیانه حمایت کند»، حاضر است رژیم صهیونیستی را به رسمیت بشناسد. او برای نزدیکی بیشتر به تل‌آویو حتی به رسانه‌های سعودی دستور اکید داده سیاست «زیباسازی چهره رژیم صهیونیستی» را پیگیری کنند. «کی حوگی»، نویسنده و تحلیلگر صهیونیست معتقد است تلاش روزنامه‌نگاران و نویسندگان سعودی برای تمجید از رژیم صهیونیستی طی چند سال گذشته تاکنون و تاکید بر مواضع این  رژیم در بسیاری از مسائل، نشانگر رویکرد رسمی عربستان برای بهبود چهره رژیم صهیونیستی نزد افکار عمومی این کشور است تا بن‌سلمان بتواند به توسعه روابط با تل‌آویو مشروعیت بیشتری بدهد. سیاست خارجی نوین سعودی‌ها که بر پایه ارتباط و تعامل بیشتر با آمریکا و تلاش برای بهبود روابط با رژیم صهیونیستی است، در عربستان سعودی منتقدان جدی دارد اما با توجه به انحصار رسانه‌ای در این کشور و سرکوب منتقدان، کمتر اتفاق می‌افتد که نشانه‌هایی از این اعتراض به رسانه‌های بین‌المللی درز کند.

  پاسخ به سیاست خارجی ولیعهد

در عربستان منتقدان سیاست‌های محمد بن سلمان ترجیح می‌دهند برای حفظ جان‌شان بیش از انتقاد سکوت کنند. منتقدان سیاست خارجی بن‌سلمان وقتی می‌بینند که ولیعهد برای کنترل شاهزادگان خاندان آل‌سعود، بیش از 30هزار پابند الکترونیکی از رژیم صهیونیستی خریداری کرده است و «محمد بن نایف»، «متعب بن عبدالله» (پسر شاه پیشین) و «بندر بن‌سلمان» رئیس پیشین دستگاه اطلاعاتی عربستان را نیز از این قاعده مستثنی نکرده است، به‌خوبی درک می‌کنند که چه کاری باید بکنند. منتقدان سیاست‌های فعلی عربستان سعودی در داخل کشور سکوت می‌کنند، اما در خارج از کشور راحت‌تر سخن می‌گویند و عمل می‌کنند. «محمد سعید الشمرانی»، نظامی عربستانی یکی از افرادی است که در خارج از آمریکا به سیاست‌های عربستان و آمریکا در غرب واکنش نشان داده است. او که برای فراگیری علوم هوایی در پایگاه هوایی دریایی «پنساکولا» در ایالت فلوریدای آمریکا حضور داشته، پس از خرید یک اسلحه به صورت قانونی، روز جمعه اقدام به تیراندازی به سمت نظامیان آمریکایی می‌کند. در این عملیات سه‌ نفر کشته و هشت نفر هم از جمله دو افسر پلیس مجروح می‌شوند. در جریان تبادل آتش دوطرفه، این نظامی سعودی کشته می‌شود. پس از کشته شدن این فرد، وب‌سایت «Site» که اخبار گروه‌های افراط‌گرا را رصد و پیگیری می‌کند، نوشت ستوان دوم الشمری در یکی از مطالبی که در اینترنت منتشر کرده، نوشته است: «من ضد شما نیستم؛ برای اینکه شما فقط آمریکایی هستید. من از شما به دلیل آزادی‌هایتان نفرت ندارم؛ نفرت من از شما به این دلیل است که هر روز دست به حمایت و ارتکاب جنایت‌هایی نه‌تنها علیه مسلمانان بلکه علیه همه انسانیت‌ می‌زنید. من علیه شر هستم و آمریکا به‌طور کلی به کشور شر تبدیل شده است.» شبکه تلویزیونی الجزیره عربی نیز به نقل از نشریه یواس‌ای‌تودی نوشت: «عامل تیراندازی در پایگاه هوایی فلوریدای آمریکا دو ساعت قبل از انجام عملیات خود، با نوشتن پیامی در صفحه توئیترش از حمایت آمریکا از اسرائیل و استقرار نیروهای آمریکایی در منطقه انتقاد کرده بود.»

متن پیام منسوب به حساب کاربری الشمرانی در توئیتر نشان می‌دهد او به‌شدت از عملکرد سیاسی دولت آمریکا «تنفر» داشته و به‌صراحت مشخص کرده است که مشکلی با آمریکا و مردمش ندارد. الشمرانی در ادامه پیامش در توئیتر همچنین حمایت آمریکا از رژیم صهیونیستی و نیز استقرار نیروهای آمریکایی در خاورمیانه را به‌عنوان دلایل مشکلش با این کشور بیان کرده بود. این موضع یک نظامی سطح بالای عربستانی است که از سوی ارتش سعودی مورد گزینش‌های سخت عقیدتی قرار گرفته است. تنفر از اقدامات آمریکا در بین ملت‌های اسلامی پس از حمله به دو کشور افغانستان و عراق تشدید شد، اما این وضعیت با روی کار آمدن دونالد ترامپ در آمریکا و اظهارات تحقیرآمیز او علیه کشورهای اسلامی و به‌ویژه عربستان، روند صعودی به خود گرفته است.بر اساس تحقیقاتی که سال گذشته موسسه زاگبی منتشر کرد، طی سال‌های اخیر تنفر از آمریکا در میان ده‌ها میلیون شهروند کشورهای عربی خاورمیانه افزایش یافته است. بر اساس تحقیقات این موسسه، در مصر کشوری که یکی از متحدان آمریکا در منطقه است، میزان نگاه مثبت به آمریکا در دوران ریاست‌جمهوری ترامپ 30 درصد کاهش یافته و به هشت درصد رسیده است. میزان نگاه مثبت به آمریکا در عراق نیز مانند مصر تک‌رقمی است. زاگبی همچنین اعلام کرده بود که از نظر مردم خاورمیانه «آمریکا منفورترین بازیگر در سوریه» است. 93 درصد در مصر، 86 درصد در عراق، 84 درصد در ترکیه، 83 درصد در ایران و 67 درصد در عربستان سعودی، آمریکا را منفورترین بازیگر در بحران سوریه می‌دانند. نکته جالب توجه در این میان نگاه منفی مردم کشورهای متحد آمریکا به این کشور است تا جایی که دوسوم مردم عربستان سعودی نیز نظرشان نسبت به عملکرد آمریکا در سوریه منفی است. بخشی از این نگاه منفی به آمریکا به دلیل روی کار آمدن شخصیتی همچون دونالد ترامپ است. او در میتینگ‌های انتخاباتی‌اش به‌راحتی عربستان سعودی را تحقیر می‌کند و سعودی‌ها را گاو شیرده می‌خواند. ترامپ حتی دستور کار برای سیاست خارجی عربستان تنظیم می‌کند. این تحقیرها را شاید بتوان از چشم میلیون‌ها شهروند عادی سعودی پوشاند تا متوجه ضعف سران کشور خود نشوند، اما قطعا نمی‌توان از دید نظامیانی که عرق ملی‌گرایی بالاتری نسبت به مردم عادی دارند، پنهان کرد. اقدام الشمرانی پاسخی فوری به تحقیر یک کشور و مردمش از سوی رئیس یک کشور غربی و همچنین واکنش به سیاست خارجی محمد بن‌سلمان بود.  گاو شیرده هزینه می‌دهددونالد ترامپ اخیرا نزدیک به سه‌‌هزار نظامی آمریکایی را با هدف تامین امنیت عربستان، به این کشور اعزام کرده است. حالا اما نه‌تنها سعودی‌ها که خود آمریکایی‌ها بیشتر به تامین امنیت احتیاج دارند. عملیات نظامی سعودی که پلیس فدرال آمریکا (FBI) آن را تروریستی خوانده، در آمریکا واکنش‌های تندی را به دنبال داشته است. تندترین واکنش به این اتفاق را «وندی شرمن»، معاون وزیر خارجه در دولت باراک اوباما داشت. او در حساب توئیتری خود با طعنه به دونالد ترامپ نوشت: «در کمتر از 24ساعت ترامپ از سعودی‌ها حمایت کرد، نه از سربازان ما، به یهودیان آمریکایی توهین کرد و ساده‌لوحانه گفت که کیم جونگ اون (رهبر کره شمالی) آنقدر چیز برای از دست دادن دارد که خطر نمی‌کند و دست به آزمایش جدید نمی‌زند.» «رند پال»، سناتور جمهوری‌خواه مجلس سنا نیز که از مخالفان تسلیح سعودی‌هاست، بر لزوم توقف همکاری‌های تسلیحاتی و نظامی واشنگتن با ریاض تاکید کرده است. او در توئیتر نوشت: «15 (تبعه) سعودی 11 سپتامبر به ما حمله کردند. دولت سعودی یک روزنامه‌نگار آمریکایی را می‌کشد. یک خلبان سعودی که در حال آموزش بود، سه تن از سربازان ما را می‌کشد. آیا هیچ‌کسی می‌تواند سرنخ مشترک این مسائل را پیدا کند؟ نظر من این است: خیلی‌وقت قبل ما باید از تسلیح و آموزش نظامی سعودی‌ها دست برمی‌داشتیم.» «مت گیتس»، از قانونگذاران جمهوری‌خواه آمریکای اهل فلوریدا نیز در گفت‌وگو با شبکه خبری «ای‌بی‌سی» گفت: «باید این برنامه را متوقف کنیم. ما نباید دانشجویان نظامی عربستانی را تا اطمینان کامل از روند بررسی‌ها پذیرش کنیم.» به نوشته بلومبرگ، «لینزی گراهام»، سناتور جمهوری‌خواه ایالت کارولینای جنوبی نیز خواهان توقف برنامه آموزش نظامیان خارجی برای انجام تحقیقات در زمینه حادثه رخ داده در پایگاه نظامی فلوریدا شد. «ران دسانتیس»، فرماندار فلوریدا نیز گفته است: «طبیعی است این واقعیت که مهاجم یک خارجی بوده و یک نظامی ارتش عربستان محسوب می‌شود، سوالات بسیاری را به وجود خواهد آورد.» او افزود: «دولت عربستان باید برای جبران خسارات به قربانیان این تیراندازی اقدام کند. آنها به این افراد بدهکارند چراکه مهاجم یکی از افسران عربستان بوده است.»

انتقادات از سعودی‌ها باعث شد بعد از ملک‌سلمان که کمتر از یک‌ساعت پس از این اتفاق، با ترامپ تماس گرفته بود، محمد بن‌سلمان نیز با ترامپ به صورت تلفنی گفت‌و‌گو کند. ولیعهد عربستان یکشنبه‌شب، ضمن ابراز تسلیت به دلیل حادثه تیراندازی در فلوریدا گفت که از خانواده قربانیان حادثه تراژیک در ایالت فلوریدا حمایت خواهد کرد و گفت که برای مجروحان آرزوی شفای عاجل دارد.

خبرگزاری سعودی، واس نوشت که بن‌سلمان در این تماس تلفنی همچنین به رئیس‌جمهوری آمریکا گفته است مردم کشورش نیز از «این جنایت شنیع، متألم و شوکه هستند.»