اقتصاد آنلاین - اکرم شعبانی؛ برای هفته‌ها اختلاف نظرهای عجیبی میان کسانی که سعی در پیش بینی تاثیر شیوع کرونا بر بازارهای مالی جهان و اقتصاد جهانی داشته‌اند، وجود داشته است، نیویورک تایمز در گزارشی مفصل به این موضوع پرداخته است.
مردم در سنگرهای تجارت جهانی - مدیران زنجیره تامین، کارشناسان صنایع مسافرتی و کارفرمایان بزرگ و کوچک - نسبت به ایجاد اختلالات اساسی در مشاغل خود هشدارهایی داده‌اند، همزمان مقامات بهداشت عمومی از این مساله بیم داشته‌اند که ویروس کرونا پای خود را فراتر از ووهان و به تبع آن فراتر از چین بگذارد.
با این حال بازارهای مالی و اکثر پیش بینی کنندگان اقتصادی در این باره تاکید داشته‌اند که شیوع ویروس کرونا به اقتصاد جهان و سود شرکت‌ها آسیب زیادی وارد نخواهد کرد و یا دست کم میزان آسیب آن از کاهش نرخ بهره فدرال رزرو و یا دیگر تصمیم‌های غیرقابل بازگشت فدرال رزرو کمتر خواهد بود. بر همین اساس هم روز چهارشنبه هفته گذشته شاخص اس اند پی 500 به سطح جدیدی رسید.
از آنجایی که افزایش یکباره، ریزشی هم به دنبال خواهد داشت، اس اند پی هم واکنش‌هایی نسبت به اخبار جدید نشان داد. پس از انتشار گزارش‌های مربوط به افزایش تعداد مبتلایان در کشورهای کره جنوبی و ایتالیا که بخشی از اقتصادهای مهم دنیا را تشکیل می‌دهند در روزهای دوشنبه و سه شنبه هفته جاری، دیدگاه بدبینانه‌تری در بازارهای مالی جهان رواج یافت.
پس از روز چهارشنبه گذشته که شاخص اس اند پی صعود بالایی داشت تاکنون نزدیک به 7 درصد کاهش را پشت سر گذاشته است. روز گذشته، بازده اوراق خزانه‌داری ده ساله ایالات متحده پایین‌ترین رکورد خود را به ثبت رساند و این مساله نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاران در انتظار وقوع خسارات چشمگیری هستند که همراهی آن با کاهش نرخ بهره فدرال رزرو می‌تواند به خسارت‌های مالی عمق بیشتری ببخشد.
در رابطه با گسترش ویروس کرونا و میزان خسارت‌هایی که می‌تواند وارد کند، همچنان سوالاتی مطرح می‌شود. با این حال بازارهای مالی جهانی به خوبی دریافته‌اند که در معرض خطر بزرگی قرار گرفته‌اند که تفاوت زیادی نسبت به سکسکه‌های اخیر اقتصاد جهانی ناشی از وقوع جنگ تجاری میان چین و ایالات متحده دارد.
پاتریک چووانک، مشاور مدیریت سیلورکرست Silvercrest Asset و کارشناس اقتصاد چین در این باره عنوان می‌کند: اگر به دلیل شیوع ویروس ووهان پشت درهای بسته قرار گیرد مساله به یک شکل است و اگر کل کشور چین پشت درهای بسته قرار گیرد مساله شکل دیگری می‌گیرد، ممکن است در صورت شیوع در کل قاره آسیا تمامی این قاره ناچار به بستن درها شود و این مشکل به مرور بزرگ و بزرگتر می‌شود تا جایی که ممکن است کل دنیا در شرایط قرنطینه و بستن درهای تولید و مراوده قرار گیرند. به دلیل احتمال بروز چنین وقایعی است که اکنون واکنش‌ها به این مساله تغییر یافته چرا که قرنطینه یک کشور برای چند هفته در مقابل بسته شدن اقتصاد کل جهان بسیار متفاوت است.
از زمان پایان بحران مالی جهان که در بیش از یک دهه قبل اتفاق افتاد، سرمایه‌گذارانی که به صورت مداوم نسبت به ریسک‌های سرمایه‌گذاری هشدار می‌دادند بیشترین زمینه را برای از دست دادن سرمایه‌های خود داشته‌اند. ارزش دارایی‌های جهان علیرغم بحران منطقه یورو، پایان روند آزادسازی کمی فدرال رزرو، وقوع جنگ تجاری و هر مشکل دیگری که با عنوان‌های مالی به وقوع پیوسته در یک مدار صعودی پایدار قرار داشته است.
بنابراین قابل درک است که سرمایه‌گذاران در کوتاه مدت این تصور را داشته باشند که شیوع ویروس کرونا هم الگوی مشابهی را دنبال خواهد کرد و ممکن است رشد اقتصادی چین را برای یک یا دو فصل نخست سال مالی جاری تحت تاثیر قرار دهد اما تاثیر آن چندان ماندگار نخواهد بود.
مگان گرین عضو ارشد دانشکده کندی در هاروارد در این باره بیان می‌کند: مقام‌های مدیریتی عمدتا بر این باور بوده‌اند که این تاثیر موقت است و تصور بر این است که کرونا یک ویروس فصلی است و با پایان زمستان، وضعیت کنونی دچار تغییر خواهد شد. حتی اگر چنین فرضی درست نباشد بانک‌های مرکزی پا به میدان می‌گذارند و سعی در رفع آشفتگی خواهند کرد.
اگر این ویروس به یک بیماری همه گیر جهانی تبدیل شود ممکن است امکان سودآوری در تجارت اقتصادهای بزرگ را به همراه داشته باشد، باید هشدار داد که احتمال آسیب پذیری هر چه بیشتر بازارهای مالی در صورت تداوم چنین خوش بینی‌هایی افزایش می‌یابد. حتی با بسته شدن بازارهای سهام و مالی هفته جاری، می‌توان ادعا کرد که بازارهای مالی حتی علیرغم کاهشی شدن باز هم استانداردهای تاریخی خود را حفظ خواهند کرد.
در دوران جنگ تجاری که بر مبنای آن ایالات متحده و چین در جنگی برابر بر روی برخی کالاهای خاص وارداتی از کشورهای مقابل تعرفه‌هایی وضع کردند رکود قابل توجهی در تولید سال 2019 ایجاد شد، اما مشکل آنجاست که شیوع کرونا علاوه بر تولید، به صنایع خدماتی هم صدمه می‌زند. اگر مقام‌های اقتصادهای بزرگ جهان به تعطیلی کارخانه‌هایی که کارگران زیادی در آنجا مشغول به کارند ادامه دهند و لیستی از کارخانه‌ها، مراکز خرید و فرودگاه‌های تعطیل شده تشکیل یابد، دایره این آسیب می‌تواند بسیار گسترده‌تر و زمان آن پایدارتر خواهد بود.
اگر ترس از شیوع کرونا در سفر موجب شود تا هتلی خالی از مسافر و یا هواپیمایی بدون مسافر و یا با حداقل تعداد مسافران به طی مسافت کند، ضررهای ناشی از آن حتی پس از شروع روال عادی کار قابل بازیابی نخواهد بود.
این مساله به ویژه برای ایالات متحده که در آن صنایع خدماتی بیشتر فعالیت‌های اقتصادی را در برمی‌گیرند از اهمیت خاصی برخودار است. این بدان معناست که حتی مشاغل و صنایعی که در جریان جنگ تجاری جان سالم به در برده بودند اکنون در معرض از دست دادن درآمدها و یا تعطیلی قرار می‌گیرند.
افزون بر این، در حالی که ممکن است تعرفه‌ها نقش سنگ ریزه‌هایی در میان چرخ دنده‌های تجارت جهانی را ایفا کند، پیامدهای آن بسیار متفاوت نسبت به شرایطی خواهد بود که چوب در میان چرخ دنده‌ها قرار گرفته و فعالیت‌ها به طور کامل متوقف شوند. شرکت‌ها گزینه‌های زیادی در زمان افزایش تعرفه‌ها برای مقابله با جنگ تجاری در اختیار داشتند که این می‌توانست شامل استفاده از کالای جایگزین و یا پرداخت هزینه بیشتر باشد در حالی که در شرایط کنونی انتخاب جایگزینی باقی نخواهد ماند.
هر اندازه که تعطیلی تولید در چین طولانی‌تر شود و سایر کشورهایی که ویروس در آنها سرایت یافته مجبور به در پیش گرفتن اقدامات مشابهی شوند، شیوع بیشتر این ویروس می‌تواند در توانایی شرکت‌های جهانی در انجام تجارت‌‌های جاری تاثیرگذار باشد.
علاوه بر این، در حالی که بانک فدرال رزرو و سایر بانک‌های مرکزی ممکن است تمام تلاش خود را برای خروج اقتصاد جهانی از شوک وارد شده به کار گیرند، می‌توان ادعا کرد که ابزارهای آنها از جهات مختلفی برای این کار مناسب نیست. اثرات اقتصادی ویروس کرونا می‌تواند به عنوان «شوک عرضه» عمل کند و به دلایل غیرمرتبط با نیروهایی که به شکل سنتی نتایج اقتصادی مانند سیاست پولی یا مالی را شکل می‌دهند، پتانسیل تولید در کشورهای آسیب دیده کاهش می‌یابد.
این تفاوت را هم باید در نظر گرفت: نرخ پایین بهره باعث بهبود بیماران نمی‌شود، یا به مقامات بهداشت عمومی اطمینان خاطری برای بازگشایی دوباره مشاغل نخواهد داد. تمام آنچه که می‌توانند انجام دهند پایین آوردن هزینه‌های استقراض در کنار کمک به مشاغل و تشویق مصرف کنندگان برای پرداختن پول و افزایش ارزش بازارهای مالی جهانی است.
کریشنا گوها در اورکور آی اس آی در یادداشتی از یک تحقیق انجام شده توضیح می‌دهد: ترجیح می‌دهیم به جای کاهش نرخ بهره واکسنی برای جلوگیری از گسترش هر چه بیشتر این بیماری داشته باشیم در اینجاست که مشخص می‌شود سیاست‌های پولی برای پرداختن به چنین شوک‌هایی بهینه نشده است، حتی با این وجود وقوع چنین اتفاقاتی درس عبرت نمی‌شود و مسیر مناسبی در سیاست‌گذاری‌ها برای چنین شوک‌هایی در نظر گرفته نمی‌شود.
نه اقتصاددانان و نه مدیران پرتفوی، لزوما اپیدمی‌لوژیست‌های خوبی نیستند. اما آنچه که اتفاقات گذشته و اتفاقات اخیر به ما می‌آموزد این است که تکمیل‌تر شدن علم بیماری‌های همه گیر و همچنین انتخاب سیاست‌هایی که حل مشکلات ملت‌ها را در پی داشته باشد، می‌تواند در آینده نزدیک شکل گیرد و یا حتی ممکن است مدت زمان نسبتا بیشتری برای دستیابی به آنها نیاز باشد.
