کرونای جهانی؛ اطلاع‌رسانی چینی

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از همشهری؛  3‌ماه از روزی که مقام‌های چینی رسما از شیوع یک نوع جدید از خانواده‌ ویروس‌های کرونا در این کشور خبر دادند می‌گذرد و اکنون این ویروس سرکش در کانون اصلی، یعنی در چین، تقریبا مهار شده اما دیگر نقاط جهان به‌خصوص ایران، اروپا و آمریکا به کانون شیوع تبدیل شده‌اند.

تعداد موارد جدید ابتلا به ویروس کرونا در چین اکنون روزانه به زیر 50مورد رسیده اما آمار ابتلا در دیگر کشورهای جهان از 2هزار مورد تا 20هزار مورد متغیر است. با عبور چین از نقطه اوج بحران و موفقیت در مهار ویروس کرونا، اکنون بار دیگر بحث بر سر نحوه رویارویی چینی‌ها با این ویروس و عملکرد دولت این کشور در نخستین روزهای شیوع کرونا بالا گرفته است؛ ویروسی که جهان را بدون اغراق به زانو درآورده است.

این نخستین‌بار نیست که شیوع یک ویروس مرگبار از چین آغاز می‌شود و دیگر نقاط جهان را نیز دربر می‌گیرد. شیوع ویروس سارس در سال2002 که به مرگ بیش از 800نفر در جهان منجر شد، تجربه گرانبهایی برای کشورهای جهان به‌خصوص چین بود. چینی‌ها برای جلوگیری از غافلگیری دوباره، درون نظام بهداشت و درمان خود یک سیستم گزارش‌دهی جدید راه‌اندازی کردند که به گفته خود آنها سریع، دقیق، جامع و نفوذناپذیر بود. تمامی بیمارستان‌ها در چین می‌توانستند اطلاعات بیماران را وارد یک سیستم کامپیوتری ویژه کنند تا مقام‌های مسئول در پکن بلافاصله از وجود هر مورد مشکوکی در زمینه شیوع ویروسی جدید مطلع شوند و دست به اقدام بزنند. این سیستم قرار بود در مقابل هر نوع دخالت مدیران سیاسی در سطح محلی و ملی نفوذ‌ناپذیر باشد اما سیاست در نهایت راه خود را به این سیستم نیز باز کرد.

اواخر‌ماه دسامبر 2019 برابر با اوایل دی‌ماه1398، نخستین موارد ابتلا به ویروس جدید کرونا که آن زمان هنوز ناشناخته بود در شهر ووهان چین مشاهده شد. 570نفر در همان ابتدای کار مبتلا شدند و 17نفر نیز جان دادند. طبق قاعده باید مسئولان بیمارستانی در ووهان بلافاصله موارد مشکوک ابتلا را در سیستم ویژه‌ای که در اختیار داشتند گزارش می‌دادند. مسئولان بیمارستانی اما تسلیم فشار مسئولان دولتی در استان هوبی شدند که با انتقال اخبار منفی به پایتخت مخالف بودند؛ اقدامی که باعث شد مسئولان در پکن از شیوع ویروس جدید بی‌خبر مانده و از واکنش فوری به بیماری دربمانند.

روزنامه نیویورک‌تایمز در گزارشی نوشته است که مقام‌های عالی‌رتبه دولتی، ماجرای شیوع ویروس را نه از طریق سیستم گزارش‌دهی راه‌اندازی‌شده برای این منظور، بلکه از درز اطلاعات بیمارستانی در وب متوجه شدند. حتی پس از اطلاع پکن، مقام‌‌های دولتی در استان تعداد افراد مبتلا و همچنین مرگ‌ومیر ناشی از ویروس را بسیار کمتر از واقعیت گزارش می‌دادند. مسئولان دولتی در پکن، 7ژانویه2019 (17دی1398) نخستین‌بار شیوع ویروس جدید خانواده کرونا را به سازمان بهداشت جهانی اعلام کرده و آن را کووید-19 نامیدند. تا 2روز قبل از آن، آنها وجود یک ویروس جدید را نفی و بیماری شهر ووهان را نوعی از ویروس سارس معرفی می‌کردند.

تحقیقات دانشگاهی درباره عملکرد چین

اکنون چین برای کشورهای دیگر جهان که به‌شدت با گسترش ویروس کرونا دست به گریبان هستند، به‌عنوان الگویی در مدیریت بیماری مطرح شده است. در شرایطی که کشورها یکی پس از دیگری شهرها را تعطیل کرده و مقررات محدودیت در رفت‌و‌آمد اعلام می‌کنند، چینی‌ها مقررات سختگیرانه ممنوعیت تردد را لغو می‌کنند و به کسب‌وکارها اجازه گشایش داده‌اند. در پس این موفقیت اما شکست در اعلام شیوع ویروس در روزها و هفته‌های نخست پنهان است. یک پژوهش علمی که نتایج آن از سوی روزنامه نیویورک‌تایمز منتشر شده نشان می‌دهد درصورتی که چین از همان ابتدا مقررات سختگیرانه خود را برای قرنطینه شهر ووهان اعمال می‌کرد، تعداد موارد ابتلا به یک‌سوم کاهش پیدا می‌کرد. محققان چینی در دانشگاه ساتهمپتون انگلیس و یکی از مقام‌های بهداشتی در استان هوبی این پژوهش را انجام داده‌اند. یک پژوهش مشابه دیگر که به‌طور مشترک از سوی محققان چینی، انگلیسی و آمریکایی انجام شده نیز نشان می‌دهد اگر چین 3هفته زودتر برای مهار ویروس دست به اقدام می‌زد، تعداد موارد ابتلا در این کشور تا 95درصد کاهش پیدا می‌کرد. طبق آخرین آمار، حدود 82هزار نفر در چین مبتلا به ویروس کرونا شده‌اند.

نتایج یک تحقیق دیگر در دانشگاه جیائو تانگ شانگهای نشان می‌دهد عدم اطلاع‌رسانی در مورد شیوع ویروس در هفته‌های نخست، به‌شدت در عدم‌حفاظت مردم و حتی کادر درمانی از خود در مقابل ویروس مؤثر بوده است. در این تحقیق که از سوی 12محقق چینی انجام شده آمده است: «در شیوع بیماری‌ها، تنها هشدارهای بموقع اولیه است که می‌تواند مانع وقوع یک فاجعه بزرگ شود.»

مقام‌های عالی‌رتبه دولتی در چین، مدیران استانی را مسئول مخفی‌کاری صورت‌گرفته می‌دانند؛ مدیرانی که حتی پزشک جوانی که برای نخستین‌بار شیوع ویروس را افشا کرده بود، تحت فشار قرار دادند. اما ضعف دولت در عملکرد سیستمی نمایان می‌شود که قرار بود با سرعت و دقت، شیوع هر نوع ویروس مرگباری را در چین گزارش دهد. سیستمی که قرار بود در برابر مداخله احتمالی مدیران سیاسی مصون باشد، در برابر آنها از همان ابتدا تسلیم شد. روزنامه‌نگاران چینی نیز از ابتدا سعی کردند براساس اطلاعاتی که از سوی برخی پزشکان در اختیار قرار می‌گرفت، نسبت به شیوع بیماری هشدار دهند اما سانسور، تلاش‌های آنها را هم بی‌اثر کرد.