خبرگزاری تسنیم: در حالی که برخی فعالان سکه و طلا معتقدند بورس عامل گرانی سکه است، که فعالان بازار سرمایه نظر دیگری دارند. البته در این بین دولتمردان و مسئولان وزارت اقتصاد و بانک مرکزی ترجیح داده اند، سکوت کنند.
مریم رحمتی، کارشناس بازار سرمایه در یادداشتی نوشت: در شرایطی که طی ماه‌های اخیر تمام مسوولان ارشد اقتصادی کشور از رییس جمهور و وزیر اقتصاد گرفته تا رییس کل بانک مرکزی بر لزوم حمایت و توسعه بازار سرمایه تاکید کرده اند، از بازار سرمایه خبر می‌رسد که احتمالا اشتباه تعطیلی بازار آتی سکه این بار در خصوص بازار گواهی سپرده سکه تکرار خواهد شد. اتفاقی که نگاهی ساده به آمار قیمت سکه نشان دهنده اقدامی نادرست و در جهت توسعه بازار‌های غیرشفاف و دلالی در اقتصاد کشورمان است.
در ابتدای بحث فقط به این نکته اکتفا می‌شود کهبازار قرارداد‌های آتی سکه‌ی طلا در بورس کالا با تجربه 10 ساله در شهریور 1397 با اتهام خط دادن به بازار نقدی سکه و با فشار بانک مرکزی تعطیل شد، اما به وضوح مشخص است که به محض توقف معاملات این بازار، نقدینگی بالای موجود در این ابزار مالی به بازار نقدی سرریز شد و در نموداری صعودی سکه 4 میلیون تومان شهریور 97 امروز مرز 7 میلیون تومان را رد کرده است؛ پس موافقان ارائه سیگنال از بازار آتی به نقدی امروز باید در نگاه و تحلیل خود تجدید نظر کنند.
اما با توجه به شرایط حاکم در کشور، به دلایل متعددی تمایل افراد به ورود به بازار سکه افزایش یافته است که در این بخش به برخی از آن‌ها اشاره می‌شود:
مطابق با داده‌های جدید بانک مرکزی در بخش پولی و بانکی، کل نقدینگی کشور از آذر ماه سال 97 تا آذر ماه سال 98 معادل 28.2 درصد افزایش یافته است. یعنی از مبلغ 18828.9 هزار میلیارد ریال به رقم 22623.1 هزار میلیارد ریال رسیده است.
جدول 1- حجم و نرخ رشد نقدینگی بر اساس آخرین آمار منتشره از بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران
ماخذ: www.cbi.ir
طبیعتا این حجم از نقدینگی به دنبال تحرک به سمت بازار‌های پر بازده می‌باشد که اخیراً با حرکت به سمت بازار سرمایه، بازار خودرو و طلا نوساناتی را در این بازار‌ها ایجاد کرده است. البته با حمایت‌های مستقیم و شفاهی دولت و حتی بانک مرکزی در قالب عرضه سهام شرکت‌های دولتی در بورس، مصاحبه‌ها و تشویق‌های صورت گرفته، به نوعی هدف کانالیزه کردن نقدینگی به سمت بازار سرمایه دنبال شده و طبیعی است که انتظار داشته باشیم بخش کوچکی از این نقدینگی به این بخش از بازار سرمایه یعنی گواهی سپرده سکه طلا، سرریز نموده و تقاضا برای آن را افزایش دهد.
باید توجه کرد که اولین و بدیهی‌ترین اصل در سرمایه گذاری متنوع کردن سبد دارایی‌ها است و صرف نظر از افزایش تقاضا در بورس، در بازار خارج از بورس نیز تمایل و تقاضا برای افزودن سکه طلا به سبد دارایی افرادی که طی سال گذشته در معاملات بورس بازدهی‌های قابل توجهی بدست آورده اند، افزایش یافته است.
کاهش نرخ سود سپرده‌های بانکی، انگیزه افراد برای نگهداری پول در این قالب را کاهش داده و رسما سیگنالی برای خروج پول از سپرده‌ها و حرکت به سمت سایر بازار‌های کم ریسک از جمله طلا را به دنبال خواهد داشت.
افزایش قیمت هر اونس طلا در بازار‌های جهانی که اخیراً شتاب قابل توجهی داشته است و نسبت به زمان مشابه سال گذشته میلادی، 32 درصد رشد داشته است و در نمودار ذیل قابل مشاهده است، نیز از عوامل مهم محرک ورود افراد به بازار سکه بوده است. از آنجا که اونس یکی از عوامل اثرگذار بر قیمت طلا در کشور است، پیش بینی رشد قابل ملاحظه آن در سطح جهانی طی سال میلادی جاری از سوی برخی منابع معتبر، پیش بینی افزایش نرخ طلا در کشور و قاعدتا افزایش تقاضا برای خرید طلا و مسکوکات را به دنبال خواهد داشت.
نمودار 1- میانگین ماهانه نرخ اونس جهانی طلا از ابتدای 2019 تا کنون
ماخذ: www.kitco.com
به نظر می‌رسد افزایش تقاضا در معاملات گواهی سپرده سکه‌ی طلا و رشد قیمت ها، زمانی اتفاق می‌افتد که شتاب رشد شاخص‌های بازار سهام کاهش داشته است و به نوعی جابجایی نقدینگی از بازار سهام به سکه طلا رخ داده است؛ بنابراین هنگامی که نقدینگی به سمت بازار سرمایه کانالیزه شده است، این جابجایی نقدینگی بین ابزار‌های مختلف آن نیز از الزامات این پدیده است؛ بنابراین موارد ذکر شده سبب می‌شود تقاضا برای نگهداری سکه‌ی طلا در سبد دارایی افراد به عنوان یک دارایی مطلوب و نسبتا امن، افزایش یابد. افزایش تقاضا برای هر کالایی، بر اساس قانون تقاضا افزایش قیمت آن را در پی دارد.
جمع بندی
و، اما در پایان باید به تبعات سنگین توقف معاملات گواهی سپرده سکه در صورت دستور بانک مرکزی اشاره کرد. نخست آنکه بازار گواهی سپرده سکه طلا به عنوان رسمی‌ترین و شفاف‌ترین بازار سکه کشور اگر متوقف شود در واقع راه برای توسعه بازار غیرشفاف و سیاه سکه فراهم می‌شود و خبری خوش برای دلالان این حوزه به شمار می‌رود.
از سوی دیگر توقف نماد‌های معاملاتی این بازار به دستور بانک مرکزی، برخلاف سیاست‌های اعلامی همتی رییس کل بانک مرکزی به وجهه و اعتبار بازار سرمایه خدشه وارد می‌کند و نگرانی سرمایه گذاران در مورد توقف دستوری سایر ابزار‌ها ازجمله سهام، صندوق‌های سرمایه گذاری و ... را افزایش می‌دهد.
همچنین براساس آمار‌ها بالغ بر 15 هزار کد بورسی فعال در بازار گواهی سپرده کالایی و نیز هزاران سرمایه گذار در واحد‌های صندوق‌های سرمایه گذاری پشتوانه طلا وجود دارند که با توقف بازار گواهی سپرده کالایی، زنجیروار ابزار‌های معاملاتی مربوط به آن نیز متوقف و منحل می‌شوند. این امر نارضایتی و بی اعتمادی بسیاری از فعالان بازار سرمایه را در پی خواهد داشت.
در پایان این سوال را باید از رییس کل بانک مرکزی پرسید که آیا توقف معاملات گواهی سپرده سکه، تاثیری بر روند قیمت سکه در بازار نقدی خواهد داشت یا سایر مولفه‌ها و مشکلات زیربنایی در این بخش باید ترمیم شود؟ آیا حضور بانک مرکزی در این بازار شفاف به عنوان بازیگر و ورود به مکانیسم عرضه و تقاضا راهکار بهتری برای تعادل بخشی به بازار نیست؟
