مصالحه موقت در درام اوپک پلاس

علاوه بر این، این گروه هر ماه یک جلسه در سطح نشست پنج‌شنبه با حضور مجازی همه وزرای اوپک پلاس برگزار خواهد کرد تا با بررسی شرایط بازار، برای تولیدش در ماه بعد تصمیم بگیرد. با این حال، افزایش یا کاهش تولید ماهانه نباید از نیم میلیون بشکه در روز فراتر رود. با فرض رشد 500 هزار بشکه‌ای در هر ماه، برنامه پیشین اوپک پلاس یعنی افزایش تولید 2 میلیون بشکه‌ای در ماه چهارم سال 2021 (آوریل) محقق خواهد شد. با وجود رسیدن به یک اجماع و جلوگیری از فروپاشی توافق اوپک پلاس، باید در انتظار ادامه تنش‌ها و درام‌ها در جلسات ماهانه بعدی بود چراکه با چشم‌انداز افزایش تقاضا و قیمت نفت، تولیدکننده‌ها به مرور اشتیاق کمتری به کاهش تولید خواهند داشت. علاوه بر این، اختلافات عربستان و امارات فعلا برطرف شده اما ابوظبی به شدت می‌خواهد از ظرفیت‌های جدید تولید خود بهره ببرد و همچنین سیاست نفتی مستقل‌تری نسبت به گذشته داشته باشد. بازار نفت اما پس از چند روز بلاتکلیفی، رسیدن به یک توافق را به فال نیک گرفت و پس از این اتفاق، برنت تا مرز 50 دلار بر بشکه نیز پیش رفت. کارشناسان بر این باورند که رشد تولید نیم میلیون بشکه‌ای این گروه کاملا در بازار جذب خواهد شد و مشکلی برای روند ریکاوری طلای سیاه به وجود نخواهد آورد.

آشتی در اردوی تولیدکننده‌ها

پس از پنج روز مذاکره دشوار بین وزرای اوپک و متحدانشان در گروه موسوم به اوپک پلاس که این ائتلاف را در معرض شکاف در هسته مرکزی آن قرار داد، آنها توافق کردند تولید به آرامی از ابتدای سال آینده میلادی افزایش یابد. پیش از این پیش‌بینی می‌شد اوپک پلاس سطح فعلی تولیدش را برای سه ماه دیگر ادامه دهد، اما با پیچیده شدن مذاکرات مخصوصا به دلیل نارضایتی متحد دیرین عربستان یعنی امارات متحده عربی از سهمیه‌اش، همین توافق متعادل نیز به نظر رضایت دو طرف را برآورده کرده است؛ هر چند چالش‌ها و آزمون‌های جدی پیش روی اوپک و غیراوپک که در راس خود روسیه را می‌بیند، وجود خواهد داشت. وزرای این ائتلاف توافق کردند در ماه ژانویه 500 هزار بشکه در روز به حجم عرضه خود بیفزایند که بیش از نیمی از آن متعلق به عربستان و روسیه خواهد بود. هر یک از این دو کشور می‌توانند از ابتدای سال آینده 126 هزار بشکه رشد تولید روزانه داشته باشند. بقیه کشورهای عضو نیز از 248 هزار بشکه سهمیه جدید بهره خواهند برد. این روش تقسیم‌بندی سهمیه اگرچه در ظاهر نابرابر جلوه می‌کند، اما با توجه به حجم تولید هر یک از اعضا و درصدی که طبق توافق آوریل برای هر تولیدکننده در نظر گرفته شد، متعادل به شمار می‌رود. همچنین توافق شد نشست وزارتی اوپک و غیراوپک به‌صورت ماهانه برگزار شود تا درباره میزان تولید ماه بعد با توجه به وضعیت تقاضا در بازار تصمیم‌گیری شود، اما تغییرات ماهانه در سهمیه بیش از نیم میلیون بشکه در روز نخواهد بود. چنین سازوکاری شاید به نظر مطلوب برسد، اما چالش‌های بسیاری برای مدیریت اوپک‌پلاس ایجاد خواهد کرد. گفته می‌شود افزایش تدریجی عرضه طرحی است که ازسوی سه کشور کویت، الجزایر و جمهوری آذربایجان پیشنهاد شده است. آمریتا سِن، یکی از موسسان شرکت مشاوره انرژی اسپکتس به بلومبرگ گفته درام زیادی در این جلسه پیش آمد و تنش‌ها به شدت بالا گرفت. شاید یکی از نشانه‌های آن منتشر نشدن ویدئوی سخنان ابتدای این جلسه بود.    

واکنش مثبت بازار نفت

با وجود اینکه گفته می‌شد بازار فرض تعویق سه ماهه افزایش تولید 2 میلیون بشکه‌ای اوپک پلاس را پیش از این در قیمت‌ها لحاظ کرده، در روزهای اخیر نااطمینانی بالایی به دلیل تنش‌های این گروه به وجود آمد و بیم آن می‌رفت توافق به کلی از بین برود. بنابراین حتی افزایش تولید اوپک پلاس به میزان متعادل 500 هزار بشکه در روز نیز در نظر معامله‌گران مطلوب جلوه کرد و قیمت بسته شده نفت پنج‌شنبه به اوج 9 ماهه یعنی از مارس رسید. علاوه بر این، در معاملات جمعه بهای برنت به 50 دلار در بشکه نزدیک شد و در بالاترین سطح به 49 دلار و 86 سنت رسید، اما پس از آن از رشد آن کاسته شد.  به گفته تحلیلگر ارشد ریستاد انرژی، پائولا رودریگز ماسیو پس از مذاکرات این هفته، چیزی که اتفاق افتاد سناریوی کابوس‌واری که بازار از آن می‌ترسید، نبود، اما آن چیزی هم نبود که هفته‌ها قبل بازار منتظرش بود. ماسیو می‌افزاید: «این واقعیت که سطح تولید فوریه مشخص نیست، نااطمینانی بیشتری پیش روی جلسات اوپک پلاس خواهد گذاشت.» توافق اوپک پلاس هم به اعضایی که نگران شکنندگی بازار بودند چیزی می‌دهد و هم دیگر کشورهایی که خواستار استفاده از قیمت‌های بالاتر نفت بودند. بهای نفت اخیرا روندی صعودی گرفته و در ماه گذشته به دلیل خبرهای مثبتی که از ساخت و توزیع قریب‌الوقوع واکسن کرونا منتشر شد، توانست 27 درصد افزایش یابد. ویکتور شوم، نایب رئیس بخش مشاوره انرژی در IHS Markit می‌گوید: «بازار از این موضوع که تصمیمی برای حرکت محتاطانه و با گام‌های کوچک توسط اوپک پلاس گرفته شد، خوشحال است.» وی افزود: «به نظر می‌رسد (این توافق) با توجه به عدم قطعیت در آینده یک حرکت معقول باشد. واقعیت همچنان این است که همزمان با افزایش قیمت نفت، اشتیاق به محدودیت تولید کاهش می‌یابد.» به گفته کارشناسان TD Securities، این توافق همچنان به بازار اجازه ماندن در حالت کسری عرضه نسبت به تقاضا را خواهد داد. گلدمن ساکس نیز در این باره گفته انتظار دارد در حالی که اوپک‌پلاس به‌طور هماهنگ محدودیت‌های تولیدش را کم می‌کند، قیمت نفت در سال 2021 به‌طور پایداری به رشد خود ادامه دهد.

وزرای ایران و عربستان چه گفتند؟

وزیر نفت ایران، بیژن نامدار زنگنه در گفت‌وگو با شانا درباره نتیجه حاصل شده در نشست اوپک پلاس با «عاقلانه» خواندن تصمیم این گروه که با جلب نظر اعضا گرفته شد، گفت: «کاهش تولیدی که تا پایان سال جاری میلادی داریم 7 میلیون و 700 هزار بشکه است که این مقدار کاهش تولید برای ماه ژانویه 2021 به 7 میلیون و 200 هزار بشکه تغییر یافت و مقدار کاهش تولید در ماه‌های پس از ژانویه نیز در نشست‌های بعدی وزارتی اوپک‌پلاس مشخص می‌شود.»زنگنه افزود: «با توجه به عدم قطعیت‌ها، نشست‌های ماهانه می‌تواند به حفظ ثبات در بازار و تحقق هدف اوپک و غیراوپک برای رسیدن به قیمتی منصفانه در بازار کمک کند.» وزیر نفت ایران همچنین در مورد احتمال اثرگذاری منفی افزایش عرضه بر بازار نفت، عنوان کرد: «بعید می‌دانم تاثیر تعیین‌کننده‌ای بر بازار داشته باشد، زیرا روزانه 500 هزار بشکه رقم زیادی نیست، ضمن اینکه تصمیم کنونی برای یک ماه گرفته شده است و برای ماه‌های بعدی در نشست‌های آینده تصمیم‌گیری می‌شود.»

وزیر انرژی عربستان، عبدالعزیز بن سلمان نیز درباره این نشست گفت: «بسیار خسته‌کننده بود. اگر می‌خواهید با 23 کشور همکاری کنید، باید روحیه انعطاف‌پذیری داشته باشید.» بن‌سلمان در اظهاراتی که برای جلب نظر بازار عنوان شد، اطمینان داد: «مطمئنا بازار درک می‌کند که ما نمی‌خواهیم بی‌پروا باشیم. بازار باید خاطرجمع باشد که ما همه ابزارهای در اختیارمان را داریم و با توجه به رفتار بازار، تدریجا عرضه می‌کنیم. کاملا محتاط و مراقب بودن یک روش منطقی است.»شاهزاده عبدالعزیز اگرچه به این موضوع که برنامه جبران کم‌کاری اعضای تخطی‌کننده از سهمیه آن‌طور که انتظارش می‌رفت، پیش نرفته اما گفت تلاش توقف ناپذیری خواهد داشت تا این کاهش تولید دیده شود و اعضا درباره تعهدشان اطمینان زیادی داده‌اند.شاهزاده عبدالعزیز درباره وضعیت لیبی که مانند ایران و ونزوئلا از محدودیت تولید معاف است نیز گفته این کشور تا زمانی که به ثبات سیاسی برسد، اجازه ادامه افزایش تولید خواهد داشت. به گفته «ایسنا» وزیر انرژی عربستان سعودی از رسانه‌ها به دلیل تمرکز بیش از حد روی اختلافات داخلی اوپک پلاس و زیر سوال بردن تعهد این گروه برای متوازن کردن بازار انتقاد کرد. وی از خبرنگاران خواست از به تصویر کشیدن اوپک پلاس مانند یک ملودرام بازی تاج و تخت دست بردارند و خاطرنشان کرد که پایبندی کامل به توافق تاریخی کاهش تولید 5/ 99 درصد بوده است.شاهزاده عبدالعزیز گفت: این گروه در مبارزه با پاندمی ویروس کرونا، 6/ 1 میلیارد بشکه تولید را از بازار خارج کرده که بسیار فراتر از انتظار معامله‌گران بوده است.الکساندر نواک، معاون نخست‌وزیر روسیه هم در این باره گفت: با وجود مذاکرات متفاوت و عوامل زیادی که وجود داشت، ما به یک تصمیم متوازن دست یافتیم که پاسخگوی چالش‌ها خواهد بود و به ما اجازه می‌دهد که مطمئن باشیم بازار باثبات و انعطاف‌پذیر می‌ماند.