شتاب به واکسن معطل مجوز

بخش خصوصی مجددا برای واردات واکسن وارد میدان شد و مکاتبات خود را با دو وزارتخانه بهداشت و امورخارجه از سر گرفت. همچنین جلساتی نیز با حضور فعالان اقتصادی و مقامات دولتی برگزار شده که به‌نظر می‌رسد نتیجه‌بخش بوده است. مذاکرات شرکت‌های ایرانی هم با تامین‌کنندگان واکسن آغاز شده و گویا همه‌چیز مهیاست به‌جز مجوزهای مورد نیاز واردات واکسن کرونا، از این‌رو در نشست روز گذشته هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران رئیس پارلمان اقتصاد پایتخت حل بحران کرونا را اولویت نخست دولت سیزدهم دانست و راه‌حل آن را نیز صدور  مجوز «سریع» و «به‌موقع» برای واردات این کالای مهم عنوان کرد. موضوعی که در دولت گذشته با چالش‌های زیادی روبه‌رو شد و بخش خصوصی نتوانست مجوزهای لازم را از سوی وزارت بهداشت برای واردات آن دریافت کند. این در حالی بود که مذاکرات شرکت‌های بخش خصوصی در آن دوره نیز برای واردات واکسن به‌سرانجام رسیده بود.   دوازدهم مردادماه امسال دولت از حسن روحانی به ‌سیدابراهیم رئیسی منتقل شد تا دولت سیزدهم به‌صورت رسمی کار خود را آغاز کند. حال رئیسی کلیددار دولتی است که گفته می‌شود سخت‌ترین شرایطی که دولت‌ها در 40 سال گذشته داشته‌اند را پیش‌رو دارد. روز گذشته در پارلمان اقتصاد پایتخت، چالش‌های پیش‌روی دولت سیزدهم از سوی رئیس اتاق تهران‌ برشمرده شد. مسعود خوانساری در این نشست، مهم‌ترین چالش این دولت را شیوع ویروس‌کرونا دانست. تورم از دیگر چالش‌هایی بود که خوانساری به‌ آن اشاره کرد. این موضوع نیز بارها از سوی فعالان اقتصادی در جلسات مختلف مورد انتقاد قرار گرفته است. آنها بر این باورند که تورم موجب کاهش سرمایه‌گذاری و نااطمینانی برای فعالیت‌های اقتصادی خواهد شد. به‌گفته رئیس اتاق تهران، ارز یارانه‌ای چالش دیگر دولت سیزدهم است که باید حل و فصل شود. مساله رانت و فساد ناشی از دلار 4200 تومانی نیز از سال 97 از سوی کارشناسان و فعالان اقتصادی مورد هشدار قرار گرفته بود‌ اما دولتمردان همچنان بر تداوم این سیاست اصرار ورزیدند. حال با تغییر دولت، بخش خصوصی مجددا خواستار تغییر تک‌نرخی شدن و واقعی‌شدن قیمت ‌ارز شده است. کسری بودجه و تحریم‌ها نیز از دیگر مواردی بود که خوانساری از آنها به‌عنوان دو مشکل دیگر پیش‌روی دولت سیزدهم یاد کرد.

  بازار افغانستان را حفظ کنیم

در آغاز این نشست، محمد امیرزاده، به‌اتفاقات اخیر رخ داده در افغانستان اشاره کرد و با بیان اینکه حمایت از شهروندان این کشور بحران‌زده، وظیفه‌ای انسانی و اجتماعی است، از بازار این کشور به‌عنوان یک فرصت برای اقتصاد ایران یاد کرد و ایجاد بازار دوطرفه در زمینه‌های مختلف را مساله‌ای مهم و کلیدی دانست.

این عضو هیات‌نمایندگان اتاق بازرگانی تهران گفت: متاسفانه ایران نتوانسته است از فرصت‌های پیش‌آمده در کشورهای اطراف به‌نفع اقتصاد خود استفاده کند و تجربه نشان داده که در دستیابی به ‌بازار عراق و کشورهای آسیانه‌میانه موفق عمل نکرده‌ایم‌، بنابراین‌ فرصت بازار افغانستان را نباید از دست بدهیم و با صادرات گاز به ‌این کشور و واردات سنگ‌آهن و دیگر محصولات معدنی از افغانستان، می‌توانیم به‌یک بازار اقتصادی پایدار و دو‌طرفه دست پیدا کرد.

امیرزاده همچنین با اشاره به‌نیاز افغانستان به‌انرژی، تلاش برای ایجاد و برقراری امنیت انرژی در این کشور را به‌سود ایران ارزیابی کرد.

  استفاده از ظرفیت بخش خصوصی

در ادامه رئیس اتاق بازرگانی تهران در سخنانی هفته دولت و شروع کار دولت سیزدهم را تبریک گفت و افزود: اعلام می‌کنیم که اتاق تهران آمادگی دارد تا در زمینه‌های مختلف با دولت همکاری تنگاتنگی داشته باشد. دولت اگر می‌خواهد موفق شود قطعا باید از ظرفیت‌های بخش خصوصی بیشتر استفاده کند و نظرات مشورتی فعالان اقتصادی را به‌کار گیرد و امیدواریم که این رویکرد در دولت جدید تقویت شود. تردیدی نیست که دولت سیزدهم با شرایط سختی روبه‌روست و شاید بتوان گفت با سخت‌ترین شرایطی که دولت‌ها در 40 سال گذشته داشته‌اند، مواجه است.

مسعود خوانساری ادامه داد: متاسفانه شاهدیم روزانه تعداد زیادی از هموطنان بر اثر ابتلا به‌کرونا جان خود را از دست می‌دهند و سویه‌های جدید کرونا نیز در حال گسترش است که جای نگرانی بیشتری دارد. سهل‌انگاری، بی‌توجهی و سوءمدیریت مسوولان گذشته نسبت به‌کرونا باعث‌شده این روزها میزان ابتلا و مرگ‌ومیر بالا باشد و مدیریت شرایط کنونی «همه‌گیری کرونا» یکی از مهم‌ترین چالش‌های دولت جدید است. البته خوشبختانه هم جناب آقای رئیس‌جمهور و هم معاون اول ایشان تاکید داشته‌اند که اولویت نخست کشور در شرایط کنونی مبارزه با کروناست و ما هم امیدواریم موفق باشند. وی همچنین با اشاره به‌آمادگی کامل اتاق بازرگانی تهران و شرکت‌های فعال عضو اتاق برای همکاری با دولت در زمینه مبارزه با کرونا گفت: اگرچه در ماه‌های گذشته به‌دلیل برخوردهای نادرست مسوولان وزارت بهداشت، بخش خصوصی موفق نشد با واردات واکسن کرونا کمکی به‌کاهش همه‌گیری این بیماری کند، اما شرکت‌های بخش خصوصی که در این زمینه کار می‌کنند و نمایندگی تولیدکنندگان واکسن را دارند، مجددا فعال ‌شده و با تولیدکننده‌ها و تامین‌کننده‌ها وارد مذاکره شده‌اند. اتاق تهران روز دوشنبه طی نامه‌ای به ‌وزرای بهداشت و امور خارجه، آمادگی خودش را برای واردات واکسن اعلام کرده است. همچنین با دستور آقای مخبر، معاون اول رئیس‌جمهور، کمیته‌ای برای بررسی واردات واکسن تشکیل‌ و جلساتی برگزار شده که نتایج قابل‌قبولی داشته است. با این وضع بسیار امیدواریم که مجوزها سریع‌تر و به‌موقع صادر شود تا بتوانیم بحث واردات واکسن را مجددا پیگیری کنیم و اگر در این زمینه اتفاقی افتاد حتما به‌طور شفاف اطلاع‌رسانی می‌کنیم.

خوانساری همچنین نرخ فزاینده «تورم» را یکی دیگر از چالش‌های دولت دانست و گفت: متاسفانه شاهدیم که روند تورم همچنان افزایشی است. برابر آمار مراجع رسمی، نرخ تورم سالانه در مرداد‌ماه 2/ 45درصد محاسبه شد، در‌حالی‌که در پایان سال 1399، یعنی پنج‌ماه پیش، این نرخ 4/ 36 درصد بود. این موضوع نشان می‌دهد تورم ماهانه در حال رشد و افزایش است. توجه داشته باشیم که تورم مهم‌ترین عاملی است که ثبات اقتصادی را با مشکل روبه‌رو می‌کند و آینده سرمایه‌گذاری و تولید را تیره‌وتار می‌کند. متاسفانه علاوه بر تورم، برابر آمار بانک مرکزی پایه پولی هم 2/ 9 درصد رشد داشته که نگران‌کننده است و امیدواریم دولت سیزدهم در این حوزه هم کاری جدی انجام دهد.

رئیس اتاق تهران از ادامه تخصیص «ارز ترجیحی» و چند نرخی بودن ارز هم به‌عنوان مشکل دیگر پیش‌روی دولت یادکرد و گفت: در 4 ماهه ابتدایی امسال میزان تخصیص ارز برای واردات 15 میلیارد دلار اعلام‌شده است که 6/ 4میلیارد دلار آن دلار 4200 تومانی بوده است؛ یعنی از محل تخصیص این ارز حدود 100 هزار میلیارد تومان به‌کالاهای اساسی، اقلام خوراکی و دارویی یارانه داده شده است. با این حال آمار منتشر‌شده از سوی مرکز آمار ایران نشان می‌دهد تورم پنج ماهه خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها 4/ 58درصد بوده در شرایطی که تورم اقلام غیرخوراکی که دلار 4200 هم استفاده نکرده‌اند 1/ 36 درصد بوده است؛ یعنی اگرچه برای واردات کالاهای اساسی و اقلام خوراکی ارز ترجیحی پرداخت‌شده اما میزان تورم آن بیشتر از کالاهایی بوده است که ارز یارانه‌ای نگرفته‌اند. این داده‌ها نشان می‌دهد که دلار 4200 تومانی به‌جز تخریب اقتصاد با ایجاد رانت و فساد اثر دیگری نداشته است. همچون چهار سال گذشته از این تریبون اعلام می‌کنم که راه نجات اقتصاد از این وضع، تک‌نرخی شدن ارز است. اگر می‌خواهیم از رانت و فساد جلوگیری کنیم باید ارز تک‌نرخی شود و قیمت واقعی خود را داشته باشد. کمک‌های دولت هم باید از طریق یارانه‌ مستقیم به‌صورت هدفمند به‌قشری که نیازمند هستند، پرداخت شود.

خوانساری «کسری‌بودجه» و چاره‌اندیشی برای حل آن را اولویت دیگر دولت سیزدهم دانست و گفت: یکی دیگر از چالش‌های اصلی اقتصاد کشور کسری بودجه است که از دلایل مهم رشد تورم در کشور محسوب می‌شود. برابر اعلام خزانه‌داری کل کشور، در سه‌ماهه اول سال عدم‌تخصیص و کسری‌بودجه 190هزار میلیارد تومان بوده که اگر این روند ادامه پیدا کند، مشکلات بسیاری به‌وجود خواهد آورد از جمله اینکه تورم را به‌شدت بالا خواهد برد. خوشبختانه رئیس سازمان برنامه‌ و بودجه اعلام کرده‌اند که به‌دنبال اصلاحات بودجه هستند. متاسفانه بودجه امسال هم در دولت و هم مجلس به‌صورت بسیار منبسط و در حالی بسته شد که بحث درآمدهای دولت، شفاف و واضح نبود، به‌همین دلیل شاهدیم که دولت در سه‌ماهه نخست سال با کسری‌بودجه شدید مواجه شده‌ است. امیدواریم با نظراتی‌که رئیس سازمان برنامه‌وبودجه داشته‌اند، تلاشی صورت گیرد تا حداقل در نیمه دوم سال کسری‌بودجه کمتر باشد که عامل موثری در کاهش سرعت رشد تورم است.

رئیس اتاق بازرگانی تهران در پایان سخنان خود از «تحریم» به‌عنوان دیگر چالش مهم پیش‌روی دولت سیزدهم یاد کرد و افزود: تحریم‌ها کماکان اقتصاد کشور را آزار می‌دهد. امیدواریم که تلاش‌ها و مذاکرات برای رفع تحریم‌ها هرچه زودتر شروع و شر تحریم‌ها از سر اقتصاد کشور برداشته شود.

به دنبال سخنان خوانساری، مریم خزاعی معاون بررسی‌های اقتصادی اتاق تهران نیز گزارشی از روند همه‌گیری ویروس‌کرونا ارائه کرد. البته  این گزارش، روند همه‌گیری کووید- 19 و تزریق واکسن، وضعیت اقتصاد جهان و ایران، تجارت کالایی ایران، خرید اینترنتی، وضعیت تامین مالی، نرخ برابری ارزها، بهای نفت‌خام جهانی، تولید و قیمت نفت‌خام ایران و قیمت جهانی کالاهای اساسی را با استناد به‌آمار و ارقام موجود تحلیل کرد.

به گفته معاون بررسی‌های اقتصادی اتاق تهران، 16138 نفر از هموطنان طی یک‌ماه منتهی به‌8 شهریور 1400، جان خود را بر اثر ابتلا به‌کرونا از دست‌داده‌اند. همچنین میانگین تعداد روزانه فوت‌شده‌ها طی این مدت، 538 نفر بوده و 36‌هزار نفر نیز روزانه به‌این بیماری مبتلا شده‌اند. طی این مدت، میانگین فوتی‌ها، 6/ 2برابر و میانگین تعداد مبتلایان نیز 6/ 1برابر شده است. خزاعی با اشاره به‌اینکه ایران دارنده رتبه پنجم جهان از حیث بالاترین نسبت تعداد مرگ و میر ناشی از ویروس‌کرونا به‌جمعیت است، عنوان کرد که پیش از ایران کشورهایی چون گرجستان، بوتسوانا، سریلانکا و مالزی قرار دارند. خزاعی در بخش دیگری از سخنانش به‌وضعیت تورم پرداخت و گفت: تورم ایران در کانال 6/ 43 درصد قرار گرفته و این نرخ 8 برابر تورم عراق، 5/ 4برابر تورم پاکستان و 5/ 2 برابر تورم ترکیه است. معاون بررسی‌های اقتصادی اتاق تهران، در مورد شاخص مدیران خرید جهان و ایران نیز گفت: در تیرماه سال جاری، شاخص مدیران خرید صنعت ایران دچار افت مجدد شده و به‌سطح کمتر از 50 رسیده که این تنزل به‌علت افت قابل‌توجه تولید و سفارش‌های جدید به‌دلیل قطع برق، عدم‌قطعیت سیاسی و افت قدرت خرید مشتریان رخ داده است. مریم خزاعی همچنین با اشاره حجم تجارت ایران با تعدادی از کشورهای منتخب، از بهبود قابل‌توجه صادرات غیرنفتی ایران به‌کشور ترکیه خبر داد و گفت: حجم تجارت ایران با این کشور 5/ 2برابر شده و در عین حال، صادرات غیرنفتی ایران به‌چین نیز با 8/ 5درصد افزایش روبه‌رو شده است.

مهرداد عباد عضو هیات‌نمایندگان اتاق بازرگانی تهران نیز در این نشست اظهار کرد: گاز هلیوم در ایران به‌عنوان یک سرمایه ملی رسما فراموش شده است. این گاز در  سال 1868 از سوی فرانسوی‌ها کشف شد و از سال 1903 به‌عنوان یک منبع بزرگ در جهان مورد بهره‌برداری قرار گرفت.

وی با بیان اینکه ذخایر مشترک هلیوم ایران و قطر، بین 25 تا 40 درصد از ذخایر هلیوم جهان به‌شمار می‌رود، توضیح داد: با وجود آنکه برداشت این گاز از 120 سال پیش در جهان کلید خورده، اما همچنان شرایط برداشت آن در ایران فراهم نشده است.

عضو اتاق بازرگانی تهران با اشاره به‌اهمیت هلیوم در صنایع و خدمات مختلف‌ گفت: این گاز از دستگاه‌های ‌ام‌آر آی بیمارستانی گرفته تا در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی، کارآیی فراوانی دارد و ما با وجود آنکه ذخیره غنی از این محصول داریم، اما در طول سال مقادیر زیادی از آن را وارد می‌کنیم.

عباد با اشاره به‌تاسیس چند کارخانه استخراج هلیوم در قطر در سه سال گذشته، اظهار کرد: با توجه به‌اینکه ذخایر هلیوم ایران و قطر مشترک است، نبود اقدامات لازم از سوی ایران باعث شده، طرف قطری با خیال راحت این محصول را استخراج کند و به‌فروش برساند.

به گفته وی، هرچند ایران در حوزه دانش عملی استخراج هلیوم هنوز پیشرفت قابل‌توجهی نکرده، اما می‌توان انتظار داشت که با استفاده از ظرفیت دانشگاه‌ها و متخصصان که چند سال قبل اقداماتی را انجام دادند اما به‌دلیل تحریم‌ها ناکام ماند، در این حوزه اقدامات اساسی آغاز شود تا لااقل در میادین مشترک، ایران نیز همپای قطر از هلیوم موجود استفاده کند.