بیماری فیستول مقعد یکی از رایج ترین عارضه هایی است که در اثر درمان نکردن آبسه ایجاد می شود. این بیماری میتواند باعث احساس درد، خارش، ترشحات عفونی و …شود. خیلی از افراد از وجود چنین بیماری اطلاع نداشته و یا آن را با جوش یا آبسه مقعد اشتباه میگیرند. در ادامه قصد داریم به بررسی کامل این بیماری علت علائم و روش های درمان آن بپردازیم.
فیستول مقعدی چیست؟
بیماری فیستول مقعد به تونل کوچک یا حفره عمیق عفونی گفته میشود، که در زیر پوست اطراف مقعد ایجاد میشود. این تونل به شکل یک سوراخ بخشی از روده بزرگ یا همان راست روده را به پوست اطراف مقعد متصل میکند. وقتی عفونت برای مدت طولانی در روده باقی بماند، به تدریج گسترش می یابد و مسیری را ایجاد میکند، که فیستول نام میگیرد.
فیستول می تواند در هر بخشی از بدن ایجاد شود، اما شایع ترین نوع این بیماری همان نوع مقعدی است که از روده شروع شده و در مقعد پایان می یابد.
علت فیستول
علت فیستول عفونت روده است. رایج ترین علت این بیماری عفونت طولانی مدت و درمان نشده است. گفته میشود، بیشتر از 90 درصد فیستول ها در نتیجه آبسه ایجاد شده‌اند. غددی درون روده وجود دارند که مخاط می سازند. هرگاه ، این غدد به هر دلیلی مسدود شوند، ممکن است عفونت کرده و به آبسه منجر شود. حدود 50% آبسه ها به فیستول تبدیل می شوند.
از دیگر علل ایجاد فیستول می توانیم به این موارد اشاره کنیم:
- بیماری التهابی روده مثل کرون
- پرتو درمانی
- ضربه
- بیماریهای مقاربتی
- بیماری سل
- دیورتیکولیت
- سرطان مقعد
علائم فیستول مقعد
علائم این بیماری بسته به شدت عفونت و مرحله بیماری در افراد مختلف به شکل متفاوتی ظاهر میشود. اما به طور کلی مهمترین علائم و نشانه‌های فیستول مقعدی عبارتند از:
- عفونت و آبسه مکرر مقعد
- درد تورم اطراف مقعد
- ترشحات خونی و عفونی از سوراخ اطراف مقعد
- تحریک پوست و التهاب
- خونریزی
- تب و لرز
- درد مقعد هنگام اجابت مزاج
در صورت تجربه هر یک از این علائم در اول فرصت به متخصص جراح عمومی مراجعه کنید. هر چقدر زودتر برای درمان فیستول اقدام کنید، درمان بیماری سریع تر و ساده تر انجام میشود.
تشخیص
این بیماری اغلب با یک معاینه ساده ناحیه مقعد تشخیص داده میشود. اما جهت تعیین دقیق مسیر فیستول انجام یک سری آزمایشات تجویز می شود. زیرا ممکن است برخی از فیستول ها از روی سطح پوست قابل تشخیص نباشند.
- آنوسکوپی؛ روش است که از ابزار خاص برای مشاهده مقعد و ضایعات احتمالی استفاده می شود.
- سونوگرافی و ام آر آی آزمایشات برای مشاهده داخل مقعد استفاده شود. این آزمایشات میتوانند مسیر دقیق فیستول و طول آن را به پزشک نمایش دهند.
همچنین ممکن است پزشک آزمایشات بیشتری انجام دهد، تا مشخص شود که این بیماری با بیماری التهابی روده در ارتباط است یا خیر. زیرا حدود 25 درصد از افراد مبتلا به کرون روده، به فیستول مقعد دچار می شوند.
عوارض فیستول
عوارض فیستول مقعدی در اثر بی توجهی به درمان آن ایجاد می شود. برخی از مهمترین عوارض این بیماری عبارتند از؛
- افزایش طول مسیر فیستول، عفونت فیستول به تدریج گسترش یافته و به بافت‌های اطراف منتقل میشود، بنابراین طول مسیر فیستول هم افزایش خواهد یافت.
- افزایش تعداد مسیرهای فیستول؛ عفونت فیستول باعث افزایش تعداد فیستول ها یا افزایش مسیر آنها می شود. وقتی تعداد فیستول ها افزایش یابد. درمان آن نیز پیچیده تر خواهد شد.
- سرطان؛ این عارضه نادر است، اما دور از انتظار نیست! وقتی بیمار برای مدت طولانی این بیماری را درمان نکند، عفونت می تواند ساختار سلول ها را تغییر داده و به سرطان تبدیل شود.
درمان فیستول مقعدی چیست؟
تقریبا تمام انواع فیستول های مقعدی با جراحی درمان میشوند. این جراحی باید توسط متخصص جراح عمومی انجام شود. روش های مختلف برای انجام جراحی فیستول وجود دارد که در ادامه به آنها می پردازیم:
درمان فیستول با لیزر
بهترین راه سریع و سرپایی برای درمان فیستول ها، لیزر درمانی است. در این روش با تابش بی‌وقفه اشعه لیزر مسیر فیستول از درون از بین میرود. این روش بر خلاف روش های جراحی احتمال آسیب عضله اسفنکتر آسیب های بعدی وجود ندارد.
از مزایای درمان با این روش می توانیم به این موارد اشاره کنیم:
- درمان سریع و سرپایی بدون نیاز به بستری در بیمارستان
- درمان قطعی فیستول در کمتر از 30 دقیقه
- درمان با کمترین میزان درد و خونریزی
- صرفه جویی در زمان و هزینه ها
- دوره نقاهت کوتاه
- حفظ زیبایی پوست و جلوگیری از اسکارهای جراحی
- حفظ سلامت و پیشگیری از عوارضی مثل بی اختیاری یا عفونتی
جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد درمان فیستول مقعدی با لیزر در تهران به وب سایت کلینیک عابدیان مراجعه نمایید.
جراحی فیستول مقعدی
جراحی فیستول یا همان فیستولوتومی، معمولاً برای فیستول هایی که عضله درگیر نیست، انجام می شود. در این روش پوست و ماهیچه روی تونل باز می شود، تا تونل به شکل یک شیار باز تبدیل شده و مجرای از سمت داخل به خارج ترمیم شود. این جراحی در بیمارستان و تحت بیهوشی کامل انجام میشود.
از طرفی برای همه انواع فیستول مناسب نیست، زیرا احتمال آسیب عضله اسفنکتر و بی اختیاری در کنترل مدفوع گاز روده وجود دارد. بعد از انجام این جراحی بین 4 هفته تا 3 ماه زمان برای ترمیم زخم نیاز است. جهت جلوگیری از عفونت و عود بیماری تعویض منظم پانسمان ها توصیه میشود.
قرار دادن نخ در فیستول
در مورد فیستول های پیچیده تر پزشک مجبور به قرار دادن نخ یا ستون، حداقل برای شش هفته است. پس از قرار دادن ستون یا نخ انجام یکی از روش های جراحی الزامی است. این روش درمان به دلیل اثربخشی پایین و شکایت بیماران از درد شدید به ندرت انجام می شود.
پیشگیری
امکان پیشگیری قطعی از این بیماری وجود ندارد، اما میتوان با انجام یکسری نکات احتمال ابتلا به این عارضه را تا حد زیادی کاهش داد. از روشهای پیشگیری از فیستول می توان به این موارد اشاره کنیم:
- استفاده از کاندوم برای پیشگیری از بیماریهای مقاربتی
- درمان به موقع بیماریهای التهابی روده
- حفظ بهداشت
- کامل کردن دوره درمان آبسه
