افتادگی دریچه میترال تاثیر منفی روی خون‌رسانی قلب دارد. قلب شامل چند دریچه و حفره‌است که هرکدام وظایف خاصی برعهده دارند. برای عملکرد صحیح آن لازم است همه‌ی این دریچه‌ها از سلامت کامل برخودار باشند.
آشنایی با دریچه میترال
دریچه‌ی میترال یکی از 4 دریچه‌ی مهم قلب که بین بطن چپ و دهلیز چپ قرار گرفته است. کار این دریچه که به آن دریچه‌ی دولتی نیز گفته می‌شود جلوگیری از بازگشت خون به عقب در زمان عبور از قلب است.
عملکرد دریچه‌ی میترال به‌این‌صورت است که خون اکسیژن‌دار دهلیز چپ را بعد از پر شدن دهلیز، به سمت بطن چپ می‌برد و بلافاصله بسته می‌شود. با اینکار جلوی بازگشتن خون به دهلیز گرفته شده و این اتفاق با هر ضربان قلب تکرار می‌شود.
بیماری‌های دریچه میترال
به‌طور کلی دریچه‌ی میترال می‌تواند دارای چندنوع مشکل مانند تنگی دریچه، نارسایی، افتادگی، عفونت، بیماری نادر و گشادی دریچه باشد.
افتادگی دریچه میترال
افتادگی یا پرولاپس قلب که دلیل علمی مشخصی ندارد و احتمالا به دلایل ارثی ایجاد می‌شود از بیماری‌های شایع قلبی است.وقتی می‌گوییم دریچه دچار شلی یا افتادگی شده‌است در واقع دهانه‌ی دریچه بعد از جمع شدن بطن چپ به سمت دهلیز باز می‌شود.
در اثر این این اتفاق دریچه خون را پس می‌زند و جریان خون نمی‌تواند به جلو حرکت کند. از نام‌های دیگر این عارضه قلبی می‌توان به شلی یا گشادی دریچه و پس‌زدگی خون اشاره کرد. پرولاپس قلب 2 نوع دارد که عبارتند از افتادگی اولیه و افتادگی ثانویه.
تفاوت بین این دو افتادگی به‌این صورت است که در افتادگی اولیه دهانه دریچه ضخیم می‌شود ولی در ثانویه این اتفاق نمی‌افتد و فقط کارکرد میوکاردیوم دچار تغییر می‌شود. افتادگی ثانویه باعث بروز مشکلاتی مانند بزرگ شدن بطن چپ و روماتیسم قلبی می‌شود.
علائم افتادگی دریچه قلب
به‌دلایل نامعلومی بروز علائم در افرادی که دارای افتادگی دریچه شدیدی هستند، نسبت به افرادی که افتادگی جزئی دارند کم‌تر است. در ادامه به بررسی مهم‌ترین علائم این بیماری می‌پردازیم:
- احساس تنگی نفس به‌خصوص در حین فعالیت یا وقتی به پشت دراز می‌کشید.
- اگر فقط شب‌ها دچار سرفه می‌شوید احتمال اینکه مشکل از کمبود اکسیژن و افتادگی دریچه باشد بالاست
- تجمع آب در ریه
- خستگی زیاد به دلیل ناهماهنگی‌های سیستم عصبی و عدم اکسیژن‌رسانی صحیح به بدن
- عجیب و غیرطبیعی شدن صدای قلب
- ورم پا و دست
- تپش قلب که همان ضربان قلب سریع یا نامظم است.
خطرات افتادگی دریچه میترال
به‌طورکلی افتادگی دریچه قلب خطری ندارد و شخص مبتلا ممکن است هرگز متوجه وجود این بیماری نشود. اما گاهی با گذشت زمان این عارضه شدیدتر شده و باعث به‌وجود آمدن مشکلات قلبی دیگری می‌شود.
- ممکن است باعث ایجاد عفونت‌های قلب شود.
- ممکن است باعث ایجاد بیماری‌های شدید قلبی شود
- احتمال ایجاد نارسایی قلبی را بالا می‌برد
- احتمال ایجاد آریتمی یا اختلال در ضربان قلب
تشخیص افتادگی دریچه میترال
برای تشخیص این بیماری پزشک متخصص با گذاشتن گوشی بر روی قلب و توجه کردن به ریتم ضربان قلب می‌تواند متوجه صدای غیر عادی (کلیک مانند) بعد از جمع شدن بطن چپ شود. اما برای اطمینان از طبیعی بودن ریتم و چکاپ بهتر است همیشه نوارقلب گرفته شود.
راه دیگری که برای تشخیص قطعی افتادگی دریچه و اندازه گیری خون پس زده شده وجود دارد آزمایش اکوکاردیوگرافی است. در این آزمایش با استفاده از امواج فراصوت از قلب تصویربرداری می‌شود و از طریق آن حتی عفونت روی دریچه تشخیص داده می‌شود. عفونت دریچه‌ی قلب به ندرت اتفاق می‌افتد اما از عوارض خطرناک افتادگی دریچه است.
افتادگی دریچه و نفس تنگی
از مهم‌ترین عوارض و نشانه‌های افتادگی دریچه تنگی نفس است. نتیجه‌ی پس زدن خون در دریچه، کاهش خون‌رسانی به قسمت‌های مختلف بدن است. همانطور که می دانید از مهم‌ترین وظایف خون اکسیژن رسانی به کل بدن است اما وقتی خون کافی نباشد درنتیجه اکسیژن لازم نیز به بدن نمی‌رسد. کمبود اکسیژن باعث احساس تنگی نفس به‌خصوص حین فعالیت‌های سنگین می‌شود.
افتادگی دریچه و ورزش
ورزش کردن و انجام فعالیت‌های سنگین باعث احتیاج بیشتر بدن به خون و اکسیژن می‌شود. این موضوع در قلبی که دچار افتادگی دریچه است و نمی‌تواند همه‌ی خون را به بدن بفرستد باعث ایجاد درد قفسه‌ی سینه می‌شود. همچنین عدم تامین اکسیژن مورد نیاز بدن سبب ایجاد تنگی نفس در فرد می‌شود.
افرادی که به بیماری افتادگی دریچه مبتلا هستند قبل از انجام فعالیت‌های ورزشی باید با پزشک متخصص مشورت کنند.
درمان قطعی افتادگی دریچه میترال
اکثر افراد مبتلا به این بیماری هرگز علائمی در خود مشاهده نمی‌کنند و به‌همین دلیل متوجه این مشکل در قلب نیز نمی‌شوند. اما اگر با تشخیص متخصص قلب و عروق افتادگی دریچه میترال برای شما تایید شد لازم است حداقل چند سال‌یک‌بار برای انجام معاینه و آزمایشاتی مثل نوارقلب به پزشک مراجعه کنید.
زیرا افتادگی دریچه شاید مشکل حادی ایجاد نکند اما در ایجاد مشکلات و نارسایی قلبی بسیار موثر است. همانطور که قبلا نیز اشاره شد از مهم‌ترین عوارض جدی افتادگی دریچه، اندوکاردیت یا عفونت دریچه است. البته این عارضه به‌ندرت اتفاق می‌افتد.
این افراد قبل از انجام هر عملی که امکان ورود باکتری به خون در آن وجود دارد به ناچار باید از آنتی بیوتیک استفاده کنند.در موارد خیلی حاد وقتی پزشک تشخیص دهد افتادگی و پس زدن خون به‌قدری شدید است که امکان ایجاد نارسایی قلبی و بزرگ شدن قلب در فرد وجود دارد با عمل جراحی دریچه را تعویض یا ترمیم میکنند.
قرص برای درمان افتادگی دریچه میترال در افرادی که علائم شدیدی مانند تپش قلب بالا، غش، درد شدید در قفسه سینه وحمله‌های اضطرابی دارند تجویز می‌شود. به‌طور کلی برای کم شدن علائم از داروهای زیر استفاده می‌شود:
داروهای بتابلاکر: پرانولول، آتنولول، متوپرولول
داروهای کلسیم بلاکر: دیلتیازم و وراپامیل
مراقبت‌های لازم در افتادگی دریچه
رعایت کردن یک‌سری موارد در کاهش علائم این بیماری و کنترل آن موثر است که به شرح زیر می‌باشد:
- از رژیم غذایی سالم استفاده کنید و تا حد امکان از غذاهای شور و چرب استفاده نکنید زیرا فشار زیادی به قلب وارد میکنند
- از ورزش‌های سبک برای سلامتی کمک بگیرید. پیاده‌روزی می‌تواند گزینه‌ی مفیدی باشد
- از مصرف سیگار خودداری کنید
- از مصرف الکل خود داری کنید
- اضافه‌وزن و کمبودوزن نداشته باشید. سعی کنید همیشه وزن متعادلی داشته باشید.
- از چک کردن و کنترل فشار خون غاقل نشوید. برای اینکار خرید یک دستگاه برای خانه توصیه می‌شود
- مراجعه به پزشک و چکاپ همیشگی را فراموش نکنید.
افتادگی دریچه میترال از بیماری‌های شایع و نه‌چندان پر خطری است که هر فردی ممکن است به آن دچار شود.این بیماری هیچ دلیلی علمی ندارد و می‌توان گفت احتمالا علت آن وراثتی است. از علائم بیماری می‌توان به تپش قلب، تنگی نفس، خستگی شدید و غیره اشاره کرد.
اکثر افرادی که به افتادگی دریچه دچار می‌شوند به دلیل عدم بروز علائم، هیچ‌وقت از وجود آن مطلع نمی‌شود. اما در بعضی افراد نیز این علائم شدت پیدا می‌کند طوریکه مجبور به مصرف دارو می‌شوند. شدیدترین حالت نیز جراحی دریجه را به‌دنبال دارد.
اگر علائم تنگی نفس در شخص بیمار زیاد باشد توانایی ورزش و کارهای سنگین از او سلب شده و برای موارد فوق حتما باید با پزشک مشورت کند.
