سیگنال افزایشی از تورم پیش‏‌نگر

این آمارها حاکی از آن است که تورم تولیدکننده بخش خدمات، بخش معدن و بخش برق هم نسبت به زمستان سال 1401 و هم نسبت به بهار سال گذشته شاهد افزایش بوده است. افزایش در شاخص بهای تولید‌‌کننده با اندکی تاخیر در شاخص بهای مصرف‌‌کننده منعکس می‌شود. این بدان معناست که تورم پیش‌‌نگر در حال ارسال سیگنال افزایشی به تورم مصرف‌‌کننده است. مرکز آمار ایران در گزارش‌های جداگانه شاخص بهای تولیدکننده در سه رشته خدمات، معدن و برق را منتشر کرد. تصویر جزئیات این آمارها از افزایش تورم فصلی، نقطه‌به‌نقطه و سالانه حکایت دارد. شاخص‌‌ بهای تولیدکننده یا شاخص PPI (Producer Price Index) مانند شاخص بهای مصرف‌‌کننده (CPI) از جمله شاخص‌‌های قیمتی است که در بررسی روند سطح قیمت‌‌ها مورد بررسی قرار می‌گیرد. شاخص بهای تولیدکننده یکی از معیارهایی است که برای سنجش عملکرد اقتصادی، از سطح عمومی قیمت‌‌ها محاسبه و منتشر می‌شود.

این شاخص تاثیر قابل‌‌توجهی بر تصمیم‌گیری صاحبان صنایع، سرمایه‌‌گذاران و حتی سیاستمداران خواهد داشت. هدف از محاسبه شاخص بهای تولیدکننده، اندازه‌‌گیری تغییرات قیمت‌‌هایی است که تولیدکنندگان در ازای فروش کالاها و خدمات خود دریافت می‌‌کنند. به عبارت دیگر می‌توان عنوان کرد که این شاخص، قیمت کالاها در کارخانه و مبدا‌ تولید را در نظر می‌گیرد. این شاخص به صورت یک شاخص وزنی از قیمت عمده‌‌فروشی کالاها یا قیمت‌‌های تولیدکننده محاسبه می‌شود؛ به همین دلیل برخی شاخص بهای تولیدکننده را شاخصی می‌‌دانند که روندهای قیمتی در بازارهای عمده‌‌فروشی، صنایع تولیدی و بازار کالاها را منعکس می‌‌کند.  در ادبیات نظری اقتصاد، از این شاخص به عنوان یک شاخص پیش‌‌‌‌‌‌نگر یاد می‌شود. در واقع انتظار بر این است که تغییرات شاخص تولید‌‌‌‌‌‌کننده با یک وقفه زمانی در شاخص مصرف‌‌کننده نیز منعکس شود. از طرف دیگر شاخص تولید‌‌‌‌‌‌کننده می‌تواند نشان دهد که تولید‌‌‌‌‌‌کننده در بخش‌های مختلف اقتصاد کشور چه دیدی نسبت به تغییرات قیمت دارد. با توجه به افزایشی شدن تورم تولیدکننده در سه بخش بزرگ اقتصادی، انتظار می‌‌رود تورم مصرف‌‌کننده نیز از این روند متاثر شود.

آمارهای منتشر شده حاکی از آن است که در فصل بهار ١٤٠٢، شاخص قیمت تولیدکننده بخش خدمات نسبت به فصل قبل شاهد افزایش 7/ 15 درصدی بوده است. به عبارتی، میانگین قیمت دریافتی توسط ارائه‌‌دهندگان خدمات به ازای تولید خدماتشان در داخل کشور، در فصل بهار ١٤٠٢ نسبت به فصل قبل، 7/ 15 درصد افزایش دارد. در این فصل بیشترین تورم فصلی با 9/ 22 درصد به گروه «فعالیت‌‌های خدماتی مربوط به تامین جا و غذا» و کمترین تورم فصلی با 1/ 0 درصد به گروه «آب‌‌رسانی، مدیریت پسماند، فاضلاب و فعالیت‌‌های تصفیه» تعلق دارد.

در بخش تورم نقطه‌به‌نقطه نیز شاخص بهای مصرف‌‌کننده با افزایش 9/ 61 درصدی مواجه شده است. این عدد در مدت مشابه سال قبل 4/ 49 درصد به ثبت رسیده بود. این عدد نسبت به زمستان 1401 نیز افزایشی بوده است. در بهار 1402، بیشترین تورم نقطه‌به‌نقطه با 8/ 111 درصد مربوط به گروه «فعالیت‌‌های خدماتی مربوط به تامین جا و غذا» و کمترین تورم نقطه‌به‌نقطه با 16 درصد مربوط به گروه «اطلاعات و ارتباطات» است. در نخستین فصل ١٤٠٢، درصد تغییرات شاخص قیمت تولیدکننده بخش معدن نسبت به فصل قبل 13 درصد بوده که در مقایسه با همین شاخص در زمستان 1401 معادل 8/ 12 واحد درصد کاهش را تجربه کرده است. در این فصل بیشترین تورم فصلی با 6/ 20 درصد مربوط به گروه «سایر معادن» و کمترین تورم فصلی با 9/ 11درصد مربوط به گروه «کانه‌های فلزی» بوده است.  در فصل بهار ١٤٠٢، درصد تغییرات شاخص قیمت تولیدکننده بخش معدن نسبت به فصل مشابه سال قبل 7/ 40 درصد بوده است که در مقایسه با همین شاخص در فصل قبل، 7 واحد درصد افزایش را نشان می‌دهد. به عبارت دیگر، میانگین قیمت دریافتی توسط تولیدکنندگان محصولات معدنی به ازای تولید ماده معدنی در داخل کشور، در فصل بهار ١٤٠٢ نسبت به فصل مشابه سال قبل، 7/ 40 درصد افزایش داشته است. در این فصل بیشترین تورم نقطه‌به‌نقطه با 58 درصد مربوط به گروه «سایر معادن» و کمترین تورم نقطه‌به‌نقطه با 1/ 26 درصد مربوط به گروه «زغال‌سنگ» است. در میان بخش‌های مورد بررسی، جهش تورم در بخش تولید برق قابل‌‌توجه‌‌تر بوده است. در فصل بهار ١٤٠٢، درصد تغییرات شاخص قیمت تولیدکننده کل بخش برق نسبت به فصل مشابه سال قبل 9/ 60 درصد بوده است که در مقایسه با همین شاخص در فصل زمستان، 8/ 39 واحد درصد افزایش داشته است. در فصل بهار ١٤٠٢، درصد تغییرات شاخص قیمت تولیدکننده کل بخش برق نسبت به فصل قبل 8/ 31 درصد بوده که در مقایسه با همین شاخص در فصل گذشته 7/ 33 واحد درصد افزایش داشته است. باید توجه کرد تورم نقطه‌به‌نقطه به این معناست که میانگین قیمت دریافتی توسط نیروگاه‌های برق به ازای فروش محصول خود به شرکت‌های توزیع برق، در فصل بهار ١٤٠٢ نسبت به دوره مشابه سال قبل، 9/ 60 درصد افزایش را تجربه کرده است.