به قلم : د‌کتر آزاده نجارزاده ؛ استاد گروه تغذیه دانشگاه علوم پزشکی یزد
Dr.azadeh.najarzadeh@
تحریریه زندگی آنلاین : آگونیست‌های GLP – 1 یک گروه از داروها هستند که برای درمان دیابت و چاقی به کار می‌روند و با نام‌های ساکسندا، ویکتوزا (لیراگلوتاید)، اوزمپیک (سماگلوتاید)، دولاگلوتاید، اگزونتاید و ملیتاید شناخته می‌شوند.
این داروها در کشورهای مختلف و توسط کارخانه‌های مختلف با اسامی گوناگون تولید می‌شوند.
وقتی غذا می‌خوریم، از سلول‌های روده کوچک یک هورمون ترشح می‌شود به نام پپتید شبه
گلوکاگون – 1 که نقش آن افزایش ترشح انسولین از سلول‌های بتای پانکراس و سرکوب هورمون گلوکاگون است که در هنگام گرسنگی ترشح می‌گردد. ضمنا از خالی شدن معده ممانعت کرده و اشتها را بدین وسیله سرکوب می‌کند.
از سوی دیگر تولید گلوکز را به وسیله کبد سرکوب نموده و جذب گلوکز را از بافت‌های دیگر (به غیر از کبد) بهبود می‌بخشد (افزایش می‌دهد). این پروتئین (GLP – 1) به سرعت توسط آنزیم تخریب می‌گردد. در واقع دارویی که ساخته شده، قادر است مشابه GLP – 1 عمل کرده و در عین حال نسبت به عمل آنزیم تخریب‌کننده آن مقاوم باشد، بنابراین مدت عمل طولانی‌تری خواهد داشت.
این دارو در حال حاضر برای کنترل دیابت و در مواردی نیز برای کنترل وزن به کار می‌رود. ملیتاید نسخه ایرانی آمپول ساکسندا و ویکتوزا می‌باشد و برای کاهش وزن تجویز می‌گردد. این دارو باید در کنار تغییر سبک زندگی استفاده شود و میزان اثر آن 4 درصد کاهش وزن در 16 هفته خواهد بود که البته این میزان، کاهش وزن قابل توجهی نیست و ما با رعایت رژیم غذایی و افزایش فعالیت بدنی بیش از این میزان کاهش وزن خواهیم داشت، ولی در بعضی از افرد حتی با رعایت رژیم و ورزش نیز کاهش وزن مناسبی ندارد و در این موارد استفاده از دارو در کنار رژیم می‌تواند کمک‌کننده باشد و یا در زمانی که استپ وزنی اتفاق می‌افتد، این داروها می‌توانند تجویز گردند.
بیشتربخوانید:
رژیم غذایی هنگام درمان با آگونیست‌های GLP – 1
بهترین رژیم در زمانی که آگونیست‌های GLP – 1 تزریق می‌گردد، رژیمی است که غذاهای فرآیند شده آن بسیار کم و غذاهای مصرفی نیز از نوع کامل و فرآیند نشده باشد. تحقیقات نشان می‌دهند که مدیریت دیابت نوع دو تمرکز بر رژیم پر فیبر و محدودیت اسیدهای چرب اشباع است. در عوض، مصرف بیشتر چربی‌های تک غیر اشباع و چربی‌های امگا 3 می‌تواند ترشح GLP – 1 را افزایش دهد که می‌تواند برای کنترل دیابت نوع دو مفید باشد.
در زمانی که تزریق ملیتاید انجام می‌دهید، غذاهای زیر را مصرف نمایید
تخم‌مرغ
تخم‌مرغ غنی از پروتئین و اسیدهای چرب تک غیر اشباع است که می‌تواند ترشح GLP – 1 و سایر هورمون‌هایی که احساس سیری می‌دهند را افزایش دهد. همچنین حاوی ویتامین و املاح مختلفی می‌باشد که برای سلامتی کلی موثر است.
چربی‌های سالم
چربی‌های سالم که در میوه‌هایی نظیر آووکادو و نیز در مغزیجات، زیتون و ماهی یافت می‌شوند، غنی از اسیدهای چرب تک غیر اشباع می‌باشند که هم ترشح GLP – 1 را تحریک می‌کنند و هم برای رشد و سلامت مغز مفید می‌باشند.
بیشتربخوانید:
غلات کامل
غلات کامل نظیر جوی دو سر، برنج قهوه‌ای و کینوا غنی از فیبر می‌باشند که می‌توانند باعث بهبود هضم و تنظیم قند خون و کنترل آن گردند.
توت‌ها
انواع توت‌ها نظیر توت‌فرنگی، تمشک، بلوبری و زغال‌اخته غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها می‌باشند که التهاب را کاهش داده و سلامتی را افزایش می‌دهند. ضمن آنکه در مقایسه با میوه‌های دیگر قند کمتری دارند.
حبوبات
حبوبات نظیر انواع لوبیا، نخود و عدس غنی از فیبر و پروتئین می‌باشند که به تنظیم قند خون و افزایش سطح سلامت کمک می‌کنند.
سبزیجات
سبزیجاتی نظیر بروکلی، هویج، کلم، کرفس، لوبیا سبز، قارچ، بامیه و کدو در عین حال که غنی از فیبر و مواد مغذی هستند، کالری کمی دارند و در تنظیم قند خون و تحریک ترشح GLP – 1 نقش دارند، سبزیجات برگی نیز همین نقش را ایفا می‌کنند.
کلام پایانی
به طور کلی باید به خاطر داشته باشیم در زمانی که از ملیتاید استفاده می‌نماییم، رعایت رژیم غذایی کم کالری و در عین حال مقوی و مغذی می‌تواند به کاهش وزنی سالم کمک نماید.