سرویس دفاع و امنیت مشرق _ استراتژی کشورهای غربی برای هر چه فرسایشی تر کردن جنگ در اوکراین و اهدای قطره چکانی تسلیحات به کی‌یف در نبرد با ارتش روسیه مدت زیادی است که برای همگان روشن شده است؛ کشورهای ناتو به ویژه امریکا معمولا تسلیحات درخواستی ارتش اوکراین را با تاخیر چند ماهه و حتی 1 ساله به این کشور اهدا می کنند و البته محدودیت هایی را نیز در خصوص نوع استفاده از این تسلیحات اعمال می کنند.
از راکت های هیمارس تا موشک جاسم
از سال نخست جنگ مقامات اوکراینی عاجزانه از رهبران غربی می خواستند تا تسلیحات هدایت دقیق برد بلند را به این کشور اهدا کنند تا بتوانند به تاسیسات راهبردی و مراکز فرماندهی ارتش روسیه در عمق مناطق تحت کنترل این کشور در خاک اوکراین در کریمه و دونباس حمله کنند.
با گذشت چند ماه از جنگ، امریکا و کشورهای اروپایی نظیر آلمان، بریتانیا و فرانسه راکت اندازهای هیمارس و M-270 را به همراه هزاران تیر راکت M-30/M-31 با بردی حدود 90 کیلومتر را به اوکراین اهدا کردند؛ این سلاح تاثیر قابل توجهی در میدان نبرد داشته و اوکراین حملات سنگینی را با راکت های هیمارس به تاسیسات مهم نظامی در عمق مناطق تحت کنترل روسیه در اوکراین انجام داد.
راکت انداز هیمارس
اما عطش اوکراینی ها برای دریافت تسلیحات برد بلندتر افزایش یافته بود؛ در اوایل سال 2023 میلادی دو کشور بریتانیا و فرانسه صدها تیر موشک کروز استورم شدو و اسکالپ با بردی بیش از 300 کیلومتر را به اوکراین اهدا کردند و این امر موجب شد تا نیروی هوایی اوکراین حملات گسترده ای را به عمق استان های لوهانسک، دونتسک و کریمه انجام دهد.
ارسال سلاحی با برد 300 کیلومتر از سوی دو کشور اروپایی موجب شد تا اوکراین از امریکا نیز درخواست مشابه داشته و خواستار موشک های بالستیک ATACMS شود؛ امریکایی ها ماه های طولانی مخالف ارسال چنین سلاحی برای اوکراین بودند زیرا از واکنش احتمالی روسیه هراس داشتند و ابتدا در اواخر سال 2023 با ارسال نسخه M-39 با برد 160 کیلومتر از سامانه موشکی ATACMS موافقت کردند؛ اوکراین از این موشک ها در حملات سنگین به پایگاه های بالگردی روسیه در بردیانسک و زاپوریژیا استفاده کرد.
آسیب وارد شده به بالگردهای روسی در فرودگاه بردیانسک
در اوایل سال 2024 سرانجام پس از 1 سال کشمکش، پنتاگون نسخه دوربرد 300 کیلومتری موشک ATACMS را نیز به اوکراین اهدا کرد؛ ارتش اوکراین به شکل ویژه ای از این سلاح برای حمله به آتشبارهای پدافندی اس300 و اس400 روسیه استفاده کرد.
با تحویل جنگنده‌های اف16 به نیروی هوایی اوکراین، تسلیحات نصب شده روی آنها سوال مهم کارشناسان نظامی بود؛ در حال حاضر جنگنده های در اختیار اوکراین از موشک های هوا به هوای AIM-120B در نقش دوربرد و موشک سایدوایندر در نقش کوتاه برد برای مقابله با اهداف هوایی استفاده می کنند.
جنگنده های اف16 نیروی هوایی اوکراین
در نقش هوا به زمین نیز دو سلاح امریکایی اصلی استفاده می شود یعنی بمب های گلاید کننده JDAM و SDB به ترتیب با برد 70 و 110 کیلومتر.
به تازگی مقامات امریکایی به خبرگزاری های غربی گفته اند پنتاگون در حال بررسی ارسال موشک های کروز دوربرد AGM-158 JASSM با بردی بیش از 300 کیلومتر به اوکراین است؛ این سلاح به جنگنده های اف16 اوکراینی این توانایی را می دهد که از فاصله ای امن و دور از دسترس پدافند و نیروی هوایی روسیه به مواضع نظامی این کشور حمله کنند.
موشک کروز جاسم
اما به تدریج مقامات اوکراین متوجه شدند دیگر حمله به اهداف روسی در خاک اوکراین تاثیری بر میدان نبرد نداشته و آنها نیازمند حمله به پایگاه های حساس نظامی روسیه در خاک اصلی این کشور هستند.
آیا پنتاگون اجازه حمله به خاک اصلی روسیه را به اوکراین خواهد داد؟
هنگامی که در ماه می 2024 ارتش روسیه به شمال استان خارکیف حمله ور شد و خطوط دفاعی ارتش اوکراین از هم پاشیده بودند، با اصرار شدید اوکراین پنتاگون اجازه استفاده از راکت های هیمارس علیه خاک روسیه تنها در استان بلگورود و کورسک را صادر کرد تا اندکی از فشار قوای مهاجم روسی روی اوکراینی ها کاسته شود.
اما زمانی که اوکراینی ها درخواست استفاده از موشک های بالستیک ATACMS علیه پایگاه های هوایی روسیه و نابودی جنگنده های روسی روی زمین را داشتند با مخالفت جدی امریکا مواجه شدند.
اکنون که بحث ارسال موشک های کروز جاسم به اوکراین مطرح شده است بسیاری این موضوع را تهدید جدید امریکا علیه روسیه می دانند؛ در واقع به نظر می رسد پس از ارسال این موشک های دوربرد در پاییز آینده احتمالا پنتاگون مجوز حمله به خاک اصلی روسیه را نیز به اوکراین خواهد داد.
اگر قرار بر استفاده تنها در خاک اوکراین باشد تسلیحات فعلی در اختیار اوکراین برای این امر کفایت می کند اما تجهیز جنگنده های اف16 اوکراینی به سلاح جدید دوربرد احتمالا همراه با مجوز حمله به خاک اصلی روسیه باشد که در این صورت سطح تنش میان کاخ سفید و کرملین شدیدا بالا رفته و اقدامات تلافی جویانه روسیه محتمل خواهد بود.
مناطق تحت پوشش موشک کروز جاسم در خاک روسیه در صورت دریافت توسط اوکراین
در صورتی که امریکا اجازه استفاده از موشک های جاسم و ATACMS را به ارتش اوکراین بدهد صدها پایگاه نظامی حساس و دست کم 10 فرودگاه نظامی روسی با تهدیدی بزرگ و جدید مواجه خواهند شد که قابل قیاس با حملات پهپادهای انتحاری اوکراینی به این مقرها نخواهد بود.