به گزارش
خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، شماره 20 دوفصلنامه علمی ترویجی «قرآن‌پژوهی خاورشناسان» به صاحب‌امتیازی جامعة‌المصطفی‌العالمیة و مدیر مسئولی حجت‌الاسلام حسین علوی‌مهر منتشر شد. این شماره مربوط به بهار و تابستان 1395 بوده و در 144صفحه منتشر شده است.
عناوین مقالات این شماره عبارتند از: «بررسی عصمت حضرت نوح(ع) در دایرة‌المعارف قرآن لیدن» نوشته محمدحسن زمانی و مهدی سازندگی، «بررسی دیدگاه اسماءافسرالدین در مورد شفاعت» نگاشته محمدعلی رضایی‌اصفهانی و فاطمه وجدی، «بررسی دیدگاه الیور لیمن درباره سنت و نقش آن در تفسیر» اثر محسن قاسمپور و رقیه بایرامی، «آسیب‌شناسی دیدگاه یوری روبین در مورد اصالت وحی» تالیف حسین رضایی‌هفتادور و مهدی همتیان، «بررسی آراء خاورشناسان درباره ترواش قرآن از دورن پیامبر(ص)» نوشته جمال فرزندوحی و محسن فریادرس و «نقد دیدگاه مستشرقان در مورد تاثیرپذیری قرآن از اشعار عصر نزول» نگاشته محمدجواد اسکندرلو و اسماعیل ابراهیمی.
بررسی عصمت حضرت نوح(ع) در دایرة‌المعارف قرآن لیدندر چکیده این مقاله می‌خوانیم: نوشتار حاضر موضوع «عصمت حضرت نوح(ع)» در دایره المعارف قرآن لیدن را مورد بررسی قرار داده است. نوح(ع) نخستین پیامبر از سلسله پیامبران اولوالعزم(ع) می‌باشد که قرآن کریم مکرراً از او یاد نموده است. در عظمت این پیامبر الهی همین بس که خداوند حضرت ابراهیم(ع) را از پیروان نوح(ع) دانسته، و ریشه دین ابراهیمی را همان توحیدی می‌داند که نوح(ع) پایه‌گذاری کرده است. شبهاتی که در کتب مختلف و درباره عصمت این پیامبر عظیم القدر مطرح شده، بیشتر شامل: رویگردانی و توبیخ خداوند از نوح(ع)، عدم استجابت درخواست نوح(ع) در نجات فرزندش، عدم علم نوح(ع) به کفر فرزندش، نسبت دادن مطالب خلاف عصمت به ایشان، نسبت دادن خیانت به همسر نوح(ع)، طلب توبه و بخشش از خداوند توسط نوح(ع) که برخی از آنها در مقالات دایره المعارف قرآن لیدن مطرح شده است. در این نوشتار شبهات و اشکالات مطرح شده از سوی مستشرقان نسبت به حضرت نوح(ع) مورد بررسی و نقد قرار گرفته و به آنان پاسخ مستدل عقلی، قرآنی و روایی داده شده است.
بررسی دیدگاه اسماءافسرالدین در مورد شفاعتدر مقدمه این مقاله می‌خوانیم: اعتقاد به شفاعت باوری عمومی میان مسلمانان است. آیات و روایات از طریق خاصه و عامه، اصل شفاعت را ثابت می‌کند. معارفی چون شفاعت، توسل و زیارت قبور اولیای الهی در نشر و گسترش اسلام واقعی نقش مهمی داشته است؛ لذا دشمنان اسلام با رخنه در صفوف مسلمانان و ترویج فرقه وهابیت و به قدرت رساندن پیروان این فرقه، سعی دارند حقایق اسلامی را تحریف نمایند. این مبارزه در قالب مبارزه با بت‌پرستی و شرک اتفاق می‌افتد، در حالی که اعتقاد به تجسیم خداوند، همان شرک آشکار و بت‌پرستی واقعی است و کشتار مسلمانان فتنه‌ای بزرگ و شایسته تکفیر می‌باشد. در این نوشتار تفاوت شفاعت و زیارت با آنچه بت‌پرستی خوانده می‌شود،تبیین می‌گردد و موافقت شفاعت، زیارت و توسل با نص شریف قرآن کریم و روایات قطعی پیامبر اعظم روشن می‌شود.
بررسی دیدگاه الیور لیمن درباره سنت و نقش آن در تفسیرنوشتار حاضر به معرفی و بررسی مقاله «سنت و نقش آن در تفسیر» به قلم پرفسور «الیور لیمن» سرویراستار کتاب «قرآن: یک دایره المعارف» می‌پردازد. نویسنده مقاله برای سنت در تفسیر قرآن کاربردهایی از جمله منبع قانون گذاری بودن، تفسیر مبهمات قرآن، بسط آنچه به صورت خلاصه در قرآن آمده، محدود کردن قوانین و احکام عمومی، شرح و تبیین آنچه در قرآن به صورت کلی آمده و ذکر تفاصیل مورد نیاز در به کارگیری حکم اسلامی را ذکر کرده و ذیل هر مورد آیات و روایات تفسیری آنها را آورده است. عدم ذکر موارد کارکردهای حدیث در نقش منبع تفسیر به صورت منسجم و دسته بندی شده، بیان نادرست برخی از این کارکردها در تفسیر آیات منتخب، استناد صرف به اقوال مشهور اهل سنت و احادیث متفرد و جعلی آنان، از نقاط ضعف این مقاله است که در خلال بررسی هر یک از کاربردهای ذکر شده برای سنت در تفسیر قرآن، بررسی شده‌اند.
آسیب‌شناسی دیدگاه یوری روبین در مورد اصالت وحیدر نتیجه این مقاله می‌خوانیم: با دلایل و قرائن متعددی ثابت شد که مشابهت موضعی قرآن و کتب مقدس، نمی‌تواند علت اقتباس باشد. از طرفی با بررسی‌های تاریخی و عقلی، امکان اقتباس قرآن از کتب پیشین، برای پیامبر(ص) مقدور نبوده است. علاوه بیان برخی از مستشرقان نیز موید بحث است. مستشرق معاصر آلمانی هربرت بوسه از جمله کسانی است که در کتاب «رابطه اسلام با مسیحیت و یهودیت» وحدت در منبع این ادیان آسمانی را تایید می‌کند و علت تشابه میان این ادیان را به یکی بودن منبع آنها می‌داند. بنابراین بیانآقای روبین که گفته است داستان‌های قرآن ریشه در کتب مقدس دارد، بیانی بی‌دلیل و بی‌اساس است،ضمن اینکه برخی داستان‌های قرآنی با داستان‌های کتب مقدس تفاوت اساسی و بنیادی دارد. آنچه به عنوان تردید پیامبر(ص) در وحی فهمیده، مقبول هیچ مفسری نیست و وقتی علمای عرب زبان چنین برداشتی از این آیه نداشته باشند، از یک دانشمند غربی غیر عرب زبان چنین معنایی پذیرفتنی نیست. در ضمن با قرائن تاریخی و قرآنی متعدد،سستی و بی‌پایگی بحث افسانه غرانیق نیز روشن است.
بررسی آراء خاورشناسان درباره ترواش قرآن از دورن پیامبر(ص)جمال فرزندوحی و محسن فریادرس در چکیده این مقاله می‌نویسند: تامل و تفکر در معارف قرآن کریم، این نکته را بیان می‌کند که منبع و منشا آن لازم است از وجودی برتر از ماده سرچشمه بگیرد. عده‌ای از خاورشناسان به تشکیک در اصل منبع آن پرداخته‌اند. نقل و عقل سلیم، وجود هرگونه منبع و منشایی جز وحی را برای قرآن کریم نمی‌پذیرد و منابعی چون نبوغ شخصی پیامبر(ص)، ضمیر ناخود آگاه، صرع و هیستری و غلیانات روانی پیامبر(ص) را رد و نفی می‌کند؛ چه متن کلام الهی بیانگر نزول آن از ناحیه وحی است و منکران را به هماوردی و آوردن مثل آن دعوت می‌نماید. پژوهش حاضر در نظر دارد تا با بهره‌گیری از واقعیت‌های موجود، تاریخی و نقلی و به هدف تجزیه و تحلیل دیدگاه‌های این گروه از خاورشناسان درباره منبع قرآن به بررسی و نقد آرا آنان بپردارد.
نقد دیدگاه مستشرقان در مورد تاثیرپذیری قرآن از اشعار عصر نزولدر مقدمه این مقاله می‌خوانیم: یکی از مباحث جدید در حوزه تفسیر و قرآن‌پژوهی، بحث «تاثیرپذیری قرآن» است. این بحث با عنوان‌هایی همچون «بازتاب فرهنگ زمانه در قرآن»، «تاثیرپذیری قرآن از فرهنگ زمانه»، «قرآن و فرهنگ زمانه» و ... مطرح می‌شود. اصل این بحث در مصادر وحی(قرآن) بر می‌گردد که از سوی مستشرقان به عنوان یکی از شبهات مطرح شده است. پیامد‌های این شبهه می‌تواند بشری بودن قرآن را رقم زند و همچنین اصل رسالت را نفی کند. مستشرقان مصادر وحی را به دو بخش کلی تقسیم کرده‌اند: «مصادر داخلی و خارجی» . مصادر داخلی شامل محدوده جغرافیائی جزیرة‌العرب و زندگی اجتماعی،دینی و فرهنگی مردم آن دیار می‌شود و مصادر خارجی شامل کتب یهود و مسیحیت، عقاید، آداب و سنن دیگر ملل جزیرة‌العرب می‌باشد. این نوع نگرش (یعنی دوگانه‌پنداری مصدر قرآن) از سوی مستشرقان، باعث شده شبهات فراوانی به قرآن و اسلام وارد شود که یکی از این شبهات، شبهه «تاثیرپذیری قرآن از اشعار عصر نزول» است. در این نوشتار به بررسی این شبهه و پاسخ به آن می‌پردازیم.
