اشاره
نوشتار حاضر به آن دسته از پایگاه های اینترنتی می پردازد که به نحوی درباره ی تاریخ تشیع می باشد.
البته هنوز جایگاه شایسته ای برای ارائه ی تحقیقات پژوهشگران شیعی در زمینه ی تاریخ اسلا م و تشیع، در اینترنت، وجود ندارد. در حالی که محققان اهل سنت، خیز بلندی را برای معرفی تاریخ اسلا م، به ویژه تاریخ اوایل عهد اسلا م در اینترنت آغاز کرده اند، پژوهشگران شیعی، این کار را با حوصله و کندی پیش می برند. این نکته را هم بایستی مدنظر داشت که جهان اهل سنت، به دلیل گستردگی حوزه ی جغرافیایی خود، توان بیش تری را، برای راه اندازی پایگاه های مربوط به تاریخ اسلا م، دارد.
پایگاه های شیعه اسماعیلی و سایت های شیعه امامیه را مرور می کنیم:
تشیع اسماعیلیه
در پنج سال اخیر، اسماعیلیه تلا ش هایی را برای گسترش اندیشه ها و تفکرات خود، در اینترنت، به عمل آورده است. این سایت ها با هدف معرفی اعتقادات اسماعیلی، تاریخ و منابع مطالعاتی اسماعیلیه را هم در برنامه ی خود گنجانده اند. یکی از معروف ترین سایت های اسماعیلیه، پایگاهIsmaili.net است. این سایت به عنوان نخستین بانک اطلا عاتی و کتابخانه ی دیجیتالی اسماعیلی با نشانی زیر، در اینترنت،قابل دسترسی است:
http://Ismaili.net
پایگاه بعدی در زمینه ی اسماعیلیه،amaana نام دارد. برای آشنایی با این پایگاهی به نشانی زیر وارد شوید:
http://www.amaana.org
پایگاه اطلا عاتیamaana با مدیریت Nina jaffer و با هدف ارائه ی اطلا عاتی در زمینه ی اسماعیلیه در اینترنت، از سال 1995 م راه اندازی شده است. در این سایت می توان اطلا عاتی را در زمینه های زیر به دست آورد:
1. مؤسسه ی مطالعات اسماعیلی؛
2. تشکیلا ت مدارس آقاخان.
پایگاه های شیعه امامیه
اگر چه پایگاه های معتبر و مفیدی در اینترنت به امر آشنایی با تشیع امامیه، عقاید و تاریخ آنان اختصاص یافته، اما این تلا ش ها، با در نظر گرفتن جایگاه سیاسی امامیه در جهان امروز، هرگز کافی به نظر نمی رسد. اینک به بعضی از این پایگاه ها اشاره می کنیم:
1. پایگاه الا سلا م
در این پایگاه می توان به مطالب ارزشمندی، در زمینه ی شیعه، دسترسی پیدا کرد. برای آشنایی با این سایت، به نشانی زیر وارد شوید:
http://al-islam.org
دو پیوند در این پایگاه، قابل توجه است:
الف. مجله ی صراط
ب. پروژه ی کتابخانه ی دیجیتالی اسلا می اهل البیتDILP))
2. دایرة المعارف شیعه
این دایرة المعارف بخشی از پایگاه اطلا ع رسانی <الا سلا م> و یک پروژه ی کتابخانه ی دیجتالی اسلا می بوده و وابسته به طرفداران اهل بیت (علیهم السلا م) می باشد. برای آشنایی با دایرة المعارف شیعه،(A shiite Encyclopedia) به نشانی زیر وارد شوید:
http://al-islam.org /encyc lpedia/
کاربران می توان همه ی مطالب این دایرة المعارف را، که به زبان انگلیسی و در یازده فصل می باشد، به رایگان روی کامپیوتر خود بار گذاری(Down load) کنند. برای این کار، پس از اتصال به این نشانی ، روی پیوندهایDown Load TEXT ofentire chapter کلیک کنید.
فصول پنجم، نهم و دهم، بیشتر به مطالب تاریخی پرداخته است. فصل پنجم در زمینه ی معاویه، شیعه و ایران است. فصل نهم به ابوهریره، مقایسه بین یهود، اسلا م و مسیحیت، ابن تیمیه و وهابیت اشاره دارد.
3. پایگاه پیروان اهل بیت(علیهم السلا م)
پایگاه پیروان اهل بیت(Followers of ahl - ul - Bayt fab) = از طریق نشانی زیر، برای آشنایی با اهل بیت (علیهم السلا م)، است:
http://www.fabonline.com
چنانچه بخواهید با تاریخ امام شیعه (امام علی، امام حسین، امام باقر، امام کاظم، امام هادی، امام حسن عسکری - علیهم السلا م - و امام زمان - عج - ) به زبان انگلیسی آشنا گردید، به نشانی زیر وارد شوید:
http://www.fabonline.com/Guide/IMAMS/Guide.htmlz
همچنین در پایگاه پیروان اهل بیت(علیهم السلام)، می توان به تعدادی از مقالات، در زمینه ی تاریخ اسلام، دسترسی پیدا کرد. از جمله ی این مقالا ت می توان به موارد زیر اشاره کرد: جنگ های احزاب، بدر، جمل و خیبر.
برای مطالعه ی این مقالا ت (به زبان انگلیسی) به نشانی زیر وارد شوید:
http://www.fabonline.com/Guide/EVENTSZGuide.html
4. پایگاه سفینة النجة
برای آشنایی با پایگاه سفینة النجة به نشانی زیر وارد شوید:
http://www.annajat.com
این پایگاه، از طرف پیروان شیعه و اهل بیت(علیهم السلا م) با هدف معرفی اسلا م، راه اندازی شده است. برای آشنایی با اوضاع پیامبر(ص) قبل از بعثت، اجداد پیامبر(ص)، میلا د پیامبر(ص) و بعثت پیامبر(ص)، به زبان عربی، به نشانی زیر وارد شوید:
http://www.annajat.com/alnabi.alnabi.htm
5. پایگاه شیعه
به سایت زیر وارد شوید:
http://www.al-shia.com
این پایگاه با هدف مرکز جهانی اطلا ع رسانی آل ا لبیت، در نوع خود منحصر به فرد است، زیرا امکان دسترسی به علمای اسلا می شیعه را، برای کاربران اینترنت(Users) ، فراهم
می سازد. چنانچه بخواهید با بایگانی منابع مطالعاتی شیعه در این پایگاه آشنا شوید، به نشانی زیر وارد شوید:
http://www.al-shia.com/htmi/far/shi/tal-h.htm
در این صفحه پیوندهای مهمی وجود دارد؛ پیوند <تشیع> ، ما را با دیدگاه <کاول هیلن براند> در مورد تشیع آشنا می سازد. همچنین پیوند <دایرة المعارف تشیع>، ما را با فهرست یک
دایرةالمعارف شیعی آشنا می کند. در این فهرست (که هر یک خود به صورت یک پیوند است) عناوین تاریخی مهمی همچون اندیشه های سیاسی، جنبش و دولت، تاریخ نگاری و احزاب، مشاهده می شوند.
6. پایگاه حوزه
برای آشنایی، با پایگاه حوزه، به نشانی زیر وارد شوید:
http://www.hawzah.net
چنانچه قصد دارید مقالا تی را، در حوزه ی تاریخ تمدن اسلا می، تاریخ اسلا م وفرقه های اسلا می به زبان فارسی در این سایت مطالعه کنید، به نشانی زیر وارد شوید:
http://www.hawzah.net/per/e/E/Adidefa.asp?
URL=tart/Adistart.htm
7. پایگاه عقاید
پایگاه عقاید(aqaed.com) برای معرفی شیعه است. از طریق نشانی زیر می توان با تاریخچه ی شیعه و مناطق شیعی در کشورهای مختلف جهان، به زبان عربی، آشنا شد:
http://www.aqaed.com/9.html
8. پایگاه اطلا ع رسانی امام رضا(ع) در مشهد
سایت اطلا ع رسانی امام رضا(ع) به زبان عربی و انگلیسی، اطلا عاتی را در زمینه ی تاریخ اسلا م ارائه می دهد. چنانچه قصد دارید تنها با حوادث و واقعی دهه های قرون اول تا سوم هجری، در تاریخ اسلا م و به زبان عربی، آشنا گردید، به نشانی زیر وارد شوید:
http:///emamreza.net/arabic/islam/islam/tarikh/main.htm
9. طرح پرسش و پاسخ های متعارف در زمینه ی تاریخ اسلا م
یک پایگاه شیعی، تعدادی پرسش و پاسخ های مربوط به تاریخ اسلا م را به زبان عربی، در سایت خود گنجانده است. برای مطالعه ی این پرسش و پاسخ ها، به نشانی زیر وارد شوید:
http://www.islam
u.com/barnamegalmogib/9/9.htm4
درحال حاضر، سؤالا ت این پایگاه در زمینه ی جنگ های بدر، غزوه، حنین، حدیبیه، قاتل ناقه ی صالح(ع ) و موضوع صحت و سقم ازدواج عمر با ام کلثوم(دختر امام علی-ع-) می باشد.
10. شیعه و امام علی(ع) در پایگاه کویت
برای آشنایی با تشیع، امام علی(ع) و مطالب تاریخی درباره ی آن، در پایگاه اطلا ع رسانی کویت نت به نشانی زیر وارد شوید:
http://www.kuwait.net/akar/mainpage.htm
در این صفحه روی پیوندthe shia ، با چگونگی پیدایش و رشد شیعه آشنا می شویدits origin and its growth).)
11. پایگاه معصوم
پایگاه <معصوم>(masom ) مؤسسه ی مسلمانان شیعه ی ایالت شیکاگو، در آمریکا، است. این پایگاه، اطلا عاتی را در زمینه ی شیعه، به ویژه اهل بیت و دوازده امام(علیهم السلا م) به مخاطبان خود ارائه می دهد. برای آشنایی با این پایگاه، به نشانی زیر وارد شوید:
http://www.masom.com
12. مجله ی جمعه در پایگاه قائم
مجله ی جمعه، هر دو هفته یک بار در بمبئی هند توسط مؤسسه ی مطالعات و پژوهش های اسلا می زینبیه منتشر می گردد. برای آشنایی با این مجله به نشانی زیر وارد شوید:
http://www.qaem.org
تاریخچه تشیع در دایرة المعارف های معتبر جهان
با استفاده از دایرة المعارف اینترنتی، می توان مطالب مفیدی را، در زمینه ی تاریخ تشیع، به دست آورد. دایرة المعارف ایرانیکا(Encyclopedia Iranica) پروژه ی علمی در مرکز مطالعات ایرانی دانشگاه کلمبیا در آمریکا می باشد و از سال 1979 م کار خود را آغاز کرده است. هم اکنون تعداد محدودی از مجلا ت این دایرة المعارف، تحت نظارت احسان یارشاطر، تدوین و در اینترنت قرار گرفته است. برای مطالعه ی این دایره` المعارف به نشانی زیر وارد شوید:
http://irancia.com
محققان فراوانی، در تدوین این مجموعه، همکاری داشته اند. پروفسور محمدعلی امیرمعزی، از دانشگاه سوربن فرانسه، مطالب مربوط به شیعه را، در دایرة المعارف، جمع آوری و تدوین کرده است.
همچنین می توان مقالا ت و مطالب مفیدی را در دیگر دایرةالمعارف ها به دست آورد. از جمله دایرة المعارف بریتانیکا( Encyclopedia Britanica) منبعی غنی و سرشار از اطلا عات است. نشانی اینترنتی این دایرة المعارف چنین می باشد:
http://www.britanica.com
محققان غربی در حوزه ی تاریخ اسلا م و تشیع
بدون تردید، شناخت پژوهش های جدید در حوزه ی تاریخ تشیع، محدود به محققان کشورهای اسلا می نیست. هم اینک در مراکز پژوهشی غرب و در مراکز مطالعاتی یا گروه های تاریخی دانشگاه های غربی، تعدادی از این محققان در این حوزه به فعالیت مشغول اند. در این جا با بعضی از آنان آشنا می شویم. ذکر نشانی و پست الکترونیکی( Email) این محققان ، برای پژوهشگران ایرانی، امکان مکاتبه و ارتباط را با آنان، از طریق اینترنت، فراهم می سازد.
1. دکترWilliam F . Tucker ، عضو گروه تاریخ دانشگاه آرکانزاس در آمریکا، تحقیقات و سخنرانی هایی را در زمینه ی کشورهای عربی و تاریخ شیعه برگزار کرده است. برای آشنایی با این محقق و گروه مربوط، به نشانی زیر وارد شوید:
Http://www.uark.edu/depts/histinfo/history
2. دکترJames E. Lindsay ، در گروه تاریخ دانشگاه ایالتی کلورادور در آمریکا، تحقیقاتی را در حوزه ی تاریخ اوایل اسلا م، خلفای راشدین و قصص الا نبیا انجام می دهد. برای مکاتبه با این پژوهشگر، به نشانی پست الکترونیکی زیر نامه بفرستید:
James.Lindsay Colostate. Edu
3. دکترElton L. Daniel ، از گروه تاریخ دانشگاه هاوایی، مطالعات خود را در حوزه ی تاریخ تمدن اسلا می انجام می دهد. از جمله آثار منتشر شده از وی تاریخ سیاسی و اجتماعی خراسان در دوره ی حاکمیت عباسیان است که در سال 1979م، در شیکاگو، منتشرگشته است.
وی همچنین پژوهشی در زمینه ی انقلا ب عباسیان، عواقب و نتایج آن، در شرق ایران، انجام داده است. این محقق هم اکنون با دایرةالمعارف ایرانیکا، در دانشگاه کلمبیا نیز همکاری می کند. برای مکاتبه و تبادل نظر با او، به نشانی پست الکترونیکی زیر نامه بفرستید:
edaniel hawaii.edu
4. خانم دکترV.anessa Martin ، متخصص تاریخ خاورمیانه است که ضمن همکاری با مدرسه ی مطالعات خاوری و آفریقایی دانشگاه لندن، یکی از اعضای شورای تحقیقات ایران شناسی مؤسسه ی بریتانیا می باشد. مهم ترین مباحث مورد علا قه ی دکترMartin ، در محدوده ی تاریخ سیاسی معاصر ایران و شیعه در دوران معاصر است. او همچنین به موضوع حکومت های مذهبی در ایران، به ویژه انقلا ب شیعی، علا قه مند می باشد. برای مکاتبه و تبادل نظر با وی، به نشانی پست الکترونیکیV.martin rhbnc.ac.uk نامه بفرستید.
5. دکترDerryl N. Maclean ، متخصص تاریخ اجتماعی مذهبی در اسلا م است که در گروه تاریخ دانشگاهSimon fraser ، در کانادا، مشغول به تحقیق و تدریس می باشد. پژوهش های وی به حوزه ی شرقی جهان اسلا م، یعنی هند، ایران و آسیای مرکزی، مربوط می گردد و در حال حاضر در زمینه ی مهدویت به تحقیق و تفحص مشغول است. برای آشنایی با وی و تألیفاتش، به نشانی زیر وارد شوید:
http://www.sfu.ca/history/maclean.htm