علل اختلال های رفتاری کودکان و راه های درمان آن

در قسمت اول این مقاله علل و ریشه های تعدادی از اختلالات رفتاری کودکان بر شمرده شد. اکنون برخی راه های درمان آن ارائه خواهد گردید:

درمان مکیدن انگشت:
 

اگر شما بخواهید کودکی که اختلال مکیدن انگشت دارد از این کار دست بردارد، باید اول جستجو کنید که کدامیک از عللی که برشمرده شد علت آن می باشد و کودک با چه شرایط استرسی دست به گریبان است. اگر والدین پی به علت انگشت مکیدن کودک خود ببرند می توانند با تغییر آن علت، فرزندشان را ترک بدهند، زیرا اگر این مسئله که باعث بوجود آمدن استرس در کودک شده، حل شود کودک بهتر می تواند عادتش را ترک کند. گاهی هم کودک انگشتش را می مکد تا جلب توجه کند حتی اگر این توجه منفی باشد، مثل سرزنش کردن کودک از سوی والدین به خاطر انگشت مکیدن. بطور کلی در صورتیکه محیط خانواده عاری از ترس و سرشار از محبت و صمیمیت و توجه به جا و بموقع به کودکان شود در حل این مشکل بسیار تأثیرگذار خواهد شد.

شب ادراری کودکان:
 

معمولاً به همراه شب ادراری نشانه هایی مانند مکیدن انگشت، کج خلقی، لجبازی، و سایر مشکلات رفتاری همراه است زیرا عدم کنترل ادرار به نوبه خود بر روان کودک اثر می گذارد و سرزنش یا تنبیه والدین باعث ناراحتی و ضعف شده و بر شدت عدم کنترل می افزاید. والدین باید سعی کنند با آرامش و صبر با کودکان برخورد کنند، از توبیخ و تنبیه کودک خودداری کرده و با این عمل او را متوجه سازید که عدم کنترل ادرار عمل زشت و شرارت نیست بلکه نوعی بیماری است. تلفیق درمانی دارویی کودک همراه با روش های زیر تأثیر دوچندانی خواهد داشت:
1- تشویق کودک به بیان مشکلات خود و اصلاح رابطه کودک و اعضای خانوار.
2- از بین بردن جو اضطراب زا برای کودک.
3- قبل از رفتن به رختخواب کودک را به دستشویی بفرستید و نیز 2 ساعت پس از خواب او را برای رفتن به دستشویی بیدار کنید.
4- نوشیدن آب در طول روز اما محدود کردن مصرف مایعات توسط کودک در عصر و شب به مدت یک ماه به جز مواردی که کودک تب یا اسهال دارد.
5- امیدوار کردن کودک به نتایج درمان.
6- عدم سرزنش و تنبیه کودک و علنی نکردن شب ادراری.
7- وادار کردن کودک به تمیز کردن خود و لباس کثیف شده.
8- تشویق کودک در زمانهایی که شب ادراری نداشته است.
9- سعی کنید محل خواب کودک تا حد امکان گرم باشد.

ناخن جویدن:
 

این اختلال در هر سنی و در همه گروه های اجتماعی دیده می شود اما بیشتر در سنین کودکی و نوجوانی اتفاق می افتد و با افزایش سن معمولاً از میزان و شدت آن کاسته می شود. بیشتر مبتلایان را کودکان 9 تا 11 سالگی تشکیل می دهند. غالباً در سنین نوجوانی فرد متوجه عادت نامطلوب خود می شود. جویدن ناخن در دختران شایع تر از پسرها است و گاهی در یک خانواده همه افراد به آن مبتلا می شوند. اغلب کودکان قبل از امتحان و بزرگسالان در اتاق انتظار ناخن هایشان را می جوند. روانشناسان عقیده دارند کودکانی که انگشتان خود را می مکند غالباً آرام و بی خیالند، ولی آنهایی که ناخن های خود را می جوند، بی قرار و مضطرب و دارای انرژی زیادی هستند و حتی در خواب آرامش ندارند، جنب و جوش زیادی دارند و دندانهای خود را به هم می سایند فریاد می کشند و خشم و عصبانیت در آنان به مراتب بیشتر دیده می شود. بعضی ها ناخن جویدن را حرکتی برای تخلیه هیجانات می دانند. راههای زیر به درمان ناخن جویدن کمک می کند:
1- تحقیر و تنبیه نکردن کودک به خاطر این عادت و بی اعتنا بودن نسبت به آن.
2- اصلاح محیط ناامن خانوادگی.
3- محبت و مهربانی بیشتر نسبت به کودک.
4- از تذکر مستقیم به وی خودداری و به صورت غیر مستقیم حواس او را پرت کنید به طورمثال با نقاشی کردن، قیچی کردن کاغذ، بازی هایی که دست را به کار می گیرد یا خوردن نخودچی و کشمش و ... .
5- در موقع انجام تکالیف درسی بهتر است کودک مداد به دست داشته باشد و یا دروس حفظ کردنی را با مداد بنویسد.
6- تشویق و جایزه دادن به ازای هر بار ناخن کوتاه کردن.
7- کودکی که عادت به مکیدن انگشت و ناخن جویدن دارد لازم است موقع خواب عروسک یا اسباب بازی مورد علاقه اش را در آغوش گیرد.
ادامه دارد
منابع:
1- مقاله های خانم دکتر سیما فردوسی پور (ناسزا گویی در کودکان).
2- مقاله های خانم م. پورفخریان - کارشناس روانشناسی بالینی (ناخن جویدن- مکیدن انگشت).
3- مشکلات رفتاری کودکان - ترجمه سپیده خلیلی.
منبع:نشریه پیام پزشک، شماره 53