دانشمندان زمین شناس ژاپن که به تقاضای شورای شهر توکیو بررسی تلفات و ویرانی های ناشی از یک زمین لرزه به شدت 2/7 ریشتر را در این شهر بررسی کرده اند، برآورد خود را به آن شورا تسلیم کردند که بلا فاصله برای روشن شدن اذهان مردم انتشار یافت. در چنین زلزله احتمالی (زمین لرزه ای معادل آنچه دو سال پیش شهر «کوبه » را ویران ساخت و 6 هزار نفر را کشت) هفت هزار و دویست نفر از مردم شهر توکیو را خواهد کشت و یکصد هزار تن نیز مجروح و 140 هزار ساختمان، ویران و 380 هزار ساختمان دیگر نیز آسیب خواهند دید و تا چندین روز 3 میلیون و هفتصد هزار نفر که در حومه توکیو سکونت دارند موفق نخواهند شد به سر کار خود در شهر بروند. با این برآورد، شورای شهر توکیو باید تدابیر لازم را اتخاذ کند.
(کیهان، شماره 16019، مورخه 10/6/76)
گزارشی که خواندید نشان می دهد که مسؤولان و کارشناسان ژاپنی چه قدر آینده نگری دارند و چه قدر خود را برای رویارویی با حوادث و پیش آمدهای آینده آماده می کنند و جامعه را نیز در این سمت و جهت بسیج می کنند. در مورد آینده نگری و دقت و برنامه ریزی ژاپنی ها شواهد و نمونه های دیگری نیز در دست است.
معاون آسیا و اقیانوسیه وزارت امور خارجه کشورمان طی یک سخنرانی دانشگاهی به مناسبتی تعریف کرد که سفارت ما در «توکیو» گزارش کرد که روزی مسؤولان برق توکیو با ما تماس گرفتند و وقت ملاقات خواستند.
پس از تعیین وقت، در موقع مقرر در جلسه حاضر شدند و گفتند ضرورتی پیش آمده است که برق منطقه ای که سفارت شما در آن قرار دارد، «یک دقیقه » قطع شود، هدف از این دیدار این است که شما پیشاپیش از جریان آگاه باشید و در تعیین وقت آن یک دقیقه توافق کنیم!.
نکته ها و ظرافت های نهفته در این قضیه بر هیچ یک از خوانندگان ارجمند پوشیده نیست.
از نظر زلزله، کشور ما نیز همچون ژاپن در خط زلزله قرار دارد و تاریخ نشان می دهد که از قرن چهارم تا کنون بر اثر 130 زلزله شدیدی که در کشور مااتفاق افتاده، 120هزار نفر جان خود را از دست داده اند با وجود این هنوز آن چنان که باید از نظر رعایت تدابیر احتیاطی در ساخت و سازها، خود را برای رویارویی بازلزله های بعدی آماده نکرده ایم. چندی پیش گردهمایی بررسی علمی زمین لرزه جنوب خراسان با شرکت 180 متخصص در امور زلزله و زمین شناسی در دانشگاه بیرجند برگزارگردید. در این گردهمایی مقاله های علمی متعدد ارائه شد و سخنرانی های کارشناسان در ابعاد گوناگون زلزله ایراد گردید. به گزارش مطبوعات، رئیس موسسه بین المللی زلزله که یکی از سخنران های این گردهمایی بود، اظهار داشت:
24 درصد از مناطق شهری کشورمان در خط زلزله قرار دارند. می توان پتانسیل های خطزلزله را پیش بینی کرد، اما باید در مقابل خطرات، ایمن سازی نمود. وی افزود: دربازدید از مناطق زلزله زده بیرجند مشاهده گردید اصول اولیه ساخت و ساز رعایت نشده است و دولت باید نظارت کامل در اجرای ساخت و ساز و مصالح ساختمانی داشته باشد. او گفت:
خانه های در دست احداث بدون رعایت مسائل ایمنی اولیه در حال ساخت هستند که درآینده فاجعه به بار خواهد آورد (1)
این گزارش نشان می دهد که علاج واقعه قبل ازوقوع سهل است بلکه ما حتی بعد از حادثه هم باز احتیاط و تدبیر لازم را رعایت نمی کنیم.
آینده نگری و آمادگی برای رویارویی با حوادث، اختصاص به زلزله ندارد.
حوادث و رویدادهای اجتماعی و سیاسی نیز همین گونه آینده نگری را می طلبد. گاهی عوارض و خسارت های «زمین لرزه های اجتماعی » در حد خود کمتر از زلزله نیست و بایدپیشاپیش فکری برای این گونه زمین لرزه ها کرد. فی المثل در استانی محروم، «بحران سوخت » به وجود می آید، وضع پیچیده می شود، گزارش به تهران می رسد، تازه مساله جدی گرفته می شود، ستاد بحران تشکیل می گردد، گروه ضربت ماموریت می یابند بحران را بررسی کنند و آن را به نحوی حل و فصل کنند، درحالی که از ماهها پیش چنین بحرانی قابل پیش بینی و پیش گیری بوده است. در سطح کشور «بحران دارو» به وجودمی آید، قضیه بیخ پیدا می کند، دامنه بحث به مطبوعات کشیده می شود، تازه موضوع دربرنامه بررسی قرار می گیرد که ریشه قضیه چه بوده: عدم تخصیص به موقع ارز لازم،ضعف مدیریت، احتکار داروهای حیاتی توسط افراد سودجو یا....؟ درحالی که از دیدکارشناسان، مقدمات این بحران از ماهها پیش فراهم شده بود. در تقسیمات کشوری، درمنطقه یا مناطقی حساسیت به وجود می آید، وعده هایی داده می شود، امیدواری هایی درمردم منطقه به وجود می آید، ناگهان همه چیز عوض می شود، تشنج اجتماعی به وجودمی آید که جز با توسل به نیروی انتظامی قابل مهار نیست، درحالی که موجهای خفیف این زلزله از ماهها پیش هشدار لازم را داده بود منتها دستگاه زلزله سنج درکارنبود!.
نمونه بارز حرکت پیشاپیش حوادث را می توان در نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران مشاهده کرد چه، ارتش اسلامی با خرید، تولید، تجهیز، تعمیر، و نوسازی ادوات وتجهیزات جنگی و تربیت نیروهای کارآمد نظامی، بالا بردن دانش نظامی نیروهای مسلح،برگزاری به موقع مانورهای نظامی، زیر نظر گرفتن تحولات منطقه، تحرکات دشمن وقابلیت های نظامی کشورهای همسایه آن چنان در تقویت بنیه نظامی کشور کوشیده است ومی کوشد که هیچ قدرتی به فکر نقض حریم امنیت و استقلال این کشور و تجاوز به خاک این میهن اسلامی نیفتد و تجربه تلخ و اندوه بار جنگ تحمیلی با عراق هرگز تکرارنشود!.
پی نوشتها:
1) کیهان، شماره 16019، مورخ 10/6/76.
