کوثر: لطفا در باره موقعیت تاریخی و مذهبی شهر مقدس قم برای خوانندگان مجله مطالبی را بفرمایید.
تولیت: ضمن عرض تبریک فرا رسیدن اول ذیقعده سالروز ولادت با سعادت کریمه اهل بیت فاطمه معصومه(س)، به خاطر فرصت فراهم آمده جهت گفتگو با خوانندگان مجله، از شما متشکرم. در باره پیشینه درخشان شهر قم باید گفت که: بیش از هزار سال است که این دیار مقدس مورد توجه و عنایت ائمه معصومین(ع) بوده است و ورود حضرت معصومه(س) به قم در سفر زینب گونه اش به خراسان، اقامت و ارتحال شهادت گونه او در این دیار نشان دهنده موقعیت ممتاز این شهر در نظر خاندان رسالت می باشد.
چنانچه بنای مسجد امام قم با دستور حضرت عسکری(ع) به وکیل خاص خود احمد بن اسحاق قمی و انتصاب او از طرف آنحضرت به تولیت آستانه مقدسه شاهد دیگری از توجه خاص پیشوایان معصوم(ع) به این شهر شیعه پرور است.
این شهر همواره مرکز علم و مامن و جایگاه عالمان فرزانه ای چون زکریا بن آدم و علی بن بابویه و صدوق و علی بن ابراهیم و دیگر محدثان و فقیهان گرانقدری بوده است که با حوزه های فقهی حدیثی خود مروج معارف حقه اهل بیت(ع) و احیاگر ولایت و امامت بودند و این نهضت علمی در طی قرون متمادی ادامه داشت که با هجرت علمی مرحوم آیة الله شیخ عبدالکریم حائری از اراک به قم بهمراه شاگردان خود چون آیة الله اراکی، امام خمینی و آیة الله گلپایگانی و علامه طباطبایی و ... حوزه قم رونق تازه ای یافت و بعد از حوزه نجف اشرف دومین مرکز بزرگ علمی تشیع گردید حوزه با عظمتی که فرهیختگان سترگی چون آیة الله خوانساری، آیة الله صدر و آیة الله حجت و دیگر استوانه های علم و فقاهت را در خود جای داده بود.
و سر انجام با آمدن آیة الله بروجردی(ره) به شهر مقدس قم حوزه قم به اوج عظمت و شکوه خود رسید. آنچنان که این حوزه خاستگاه انقلاب شکوهمند اسلامی به رهبری حضرت امام خمینی گردید و شهر خون و قیام و حوزه جهاد و اجتهادش شهرتی جهانی یافت و قم مرکز ام القرای عالم اسلام و نقطه امید و کعبه آمال مسلمین ستمدیده جهان شد. این همه نبود جز به خاطر پیشینه دینی، فرهنگی و سیاسی درخشان مردم قم که در طول قرون و اعصار سر تسلیم و تعظیم در برابر خاندان رسول خدا(ص) و امامان شیعه داشتند و ستیزی بی امان با حاکمان ستم پیشه روزگار که قیام خونین سال 203 ه.ق مردم قم به خونخواهی حضرت ثامن الحجج(ع) و بر علیه (دو چهرگان عباسی) نشان افتخاری است که تا ابد بر چهره این دیار ولایت می درخشد.
کوثر: جنابعالی از چه زمانی مسؤولیت تولیت آستانه مقدسه را پذیرفته اید و تا کنون چه فعالیتهایی را در جهت بهره وری از این موقعیت انجام داده اید؟
تولیت: از تاریخ 28/4/71 مقام معظم رهبری حضرت آیة الله خامنه ای امر فرمودند که تولیت آستانه را بپذیرم، آنچه بیش از همه جلب توجه می کرد ضرورت انجام کارهای فرهنگی بود زیرا تا آن زمان کار فرهنگی در خور شان این بارگاه عرضه نشده بود در حالی که اقدامات فرهنگی از اولویت برخوردار است چون مردمی که از اطراف و اکناف به این مکان مقدس می آیند تنها برای دیدن گنبد و بارگاه و زیارت ظاهری این مکان عظیم نیست بلکه هدف اصلی آنان بهره مند شدن از انوار ملکوتی و معنویت این جایگاه رفیع است به این جهت فعالیت های فرهنگی باید به گونه ای باشد که زائران هر چه بهتر و بیشتر از معنویت و فرهنگ اهل بیت بهره گیرند و ره توشه ای روحانی و معنوی را همراه خود به سوغات برند. کارهای فرهنگی ای که تا کنون انجام شده چند قسم است:
یک سری امور روزمره فرهنگی است مانند جلساتی که در اعیاد و وفیات در ایام و مناسبتها انجام می گیرد و برنامه های سخنرانی ماه محرم و صفر و ماه رمضان و برنامه تبلیغی عصر جمعه ها و پنچشنبه ها تحت عنوان «پیام حرم » و مراسم باشکوه دعای کمیل و توسل و جلسات دیگری که در تمام ایام سال برقرار می شود بگونه ای که زائران عزیز در کنار زیارت از این مراسم های متنوع و پرجاذبه بهره مند می شوند.
آماده نمودن کتابخانه جهت سرویس دهی درست و مفید به مراجعه کنندگان یکی دیگر از کارهای فرهنگی است که در گذشته به خاطر نبود برنامه ریزی صحیح و عدم امکانات کافی جوابگوی مراجعه کنندگان نبود; ولی با اقدامات پی گیر دست اندرکاران هم اکنون به تعداد زیادی از طلاب و فضلا و دانش پژوهان جوان شهر سرویس دهی می شود.
از بخش های مهم و کارساز کتابخانه بخش اختصاصی محققان و پژوهشگران است که در آن کتابهای ارزنده خطی و غیر خطی در اختیارشان قرار می گیرد.
بخش نشریات و مجلات کتابخانه هم از گنجینه های این مجموعه فرهنگی است که در آن روزنامه ها و مجلات 50 ساله گذشته در اختیار نویسندگان و محققان قرار داده می شود. از دیگر کارهای مهم فرهنگی اقدام به چاپ و نشر کتابهای نفیس موجود در آستانه مقدسه است، کتابهای بسیار ارزشمندی که شایسته چاپ و ارائه به فرهنگ دوستان جامعه می باشد از جمله آثار، اثر بسیار نفیس و ارزشمند قرآنی است مربوط به 350 سال پیش که از ویژگیهای کم نظیری برخوردار است بگونه ای که وقتی آن را به مقام معظم رهبری ارائه نمودم برای ایشان بسیار جالب و شگفت انگیز بود و با مشاهده آن مصحف شریف فرمودند: دیدن آن خستگی را از تنم زدود.
امیدواریم با همیاری فرهنگ دوستان خیرخواه و تامین هزینه بسیار سنگین چاپ این قرآن در آینده موفق به چاپ و نشر این اثر گرانسنگ قرآنی شویم.
انتشاراتی هم به نام زائر تاسیس شده که کتابهای متعددی را از آثار خود واحد فرهنگی آستانه و آثار دیگر نویسندگان را چاپ و منتشر کرده است. امیدواریم علما و اندیشمندان در نشر فرهنگ غنی اسلامی و معارف حیاتبخش اهل بیت(ع) مسؤولین این انتشارات نو پا را یاری نمایند.
و از بارزترین کارهای فرهنگی انتشار همین مجله کوثر است که جای چنین مجله ای که بتواند مردم را با فرهنگ اهل بیت(ع) آشنا کند و قم را با تمام اماکن مقدسه و پیشینه های درخشانش معرفی نماید، در میان مطبوعات کشور خالی بود.
لذا آستانه مقدسه در تدارک مجله ای برآمد تا بتواند این انبوه زائران مشتقاقی را که در طول سال به این مکان مقدس شرفیاب می شوند با معارف اهل بیت(ع) و ویژگیهای این شهر مقدس آشنا کند که به همت والای جمعی از فضلای حوزه نشر چنین مجله ای آغاز شد و بحمدالله مدت یکسال است که در بین مطبوعات کشور خوانندگانی را به خود متوجه ساخته است و همین جا بنده از زحمات و تلاش صادقانه دست اندرکاران این نشریه تشکر می کنم و از همه کسانی که اهل نظر و مطالعه هستند جدا تقاضا می کنم جهت هر چه کاملتر شدن این اثر فرهنگی انتقادات و پیشنهادات سازنده خود را در اختیار دست اندرکاران مجله قرار دهند.
کوثر: خود حضرت عالی چه پیشنهادی به دست اندرکاران مجله دارید؟
تولیت: هدف از انتشار مجله جبران خلایی است که در رابطه با شناساندن خطوط فکری اهل بیت(ع) در زمینه های فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و اخلاقی احساس می شود و با توجه به این که سزاوارترین مرکز دینی برای انجام این مهم آستانه مقدسه است باید سعی کنیم معارف غنی اهل بیت(ع) را با زبان روز و سبکی روان در اختیار عموم بگذاریم و این کار بسیار مهمی است. البته هدف بعدی قم شناسی و ارائه بیوگرافی و آثار علمی بزرگان دیار ابرار و معرفی جلوه های هنری اسلامی و بیوتات حرم مطهر و بخش های مختلف آن می باشد و باید سعی کنیم روز بروز در این جهت بیشتر و بهتر گام برداریم.
کوثر: اخیرا مدیریت فرهنگسرای 19 دی واقع در پارک شهدا دورشهر را آستانه به عهده گرفته است. علت انتقال مدیریت پارک و فرهنگسرا از شهرداری قم به آستانه چه بوده؟ و چه برنامه هایی تدارک دیده اید؟
تولیت: این پارک متعلق به آستانه است که 30 سال قبل به اجاره شهرداری درآمده بود پس از پایان یافتن مدت اجاره با این باور که این جا همچنان باید پارک بماند پس از دو سال صحبت و مذاکره با شهرداری سرانجام با طی مراحل قانونی پارک و فرهنگسرا در اختیار آستانه قرار گرفت; به انگیزه ارائه خدمات فرهنگی بیشتر و بهتر و اکنون در تلاشیم که قسمت فرهنگسرای آنجا را تقویت کنیم هم از نظر برنامه ها و هم از نظر توسعه فضای آن امیدواریم بتوانیم با برنامه ریزیهایی که انجام می گیرد و خدماتی که ارائمه می شود این مرکز فرهنگی الگویی برای دیگر جوامع فرهنگی باشد.
کوثر: با توجه به طرح نوسازی اطراف حرم مطهر و وجود قبور بزرگان شیعه بخصوص قبرستان شیخان چه تمهیداتی برای حفظ این آثار شده است؟
تولیت: برای بررسی روشهای حفظ این آثار بین مسؤولین شهر و مجریان طرح جلسات متعددی تشکیل شده و نظرها و پیشنهادهای مختلفی ارائه شد ولی همگان اتفاق نطر دارند بر این که باید کلیه اماکن متبرکه و مزارهای بزرگانی که در این طرح واقع شده اند به بهترین وضع حفظ شود بخصوص «شیخان » که قبور بزرگانی از علما و اصحاب ائمه(ع) در آن واقع شده است.
کوثر: شهر مقدس قم پس از مشهد مقدس مهمترین شهر زیارتی ایران است و هرسال از داخل و خارج افراد زیادی به قصد زیارت به این شهر می آیند بفرمایید جهت رفاه حال زائران چه اقداماتی انجام داداید؟
تولیت: در باره اقدامات به عمل آمده در رابطه با رفاه معنوی زوار توضیح مختصری داده شد و اما در رابطه با رفاه مادی زائران گرامی، از نظر گنجایش اماکن مقدسه و فضای جانبی حرم مطهر باید گفت که متاسفانه زوار در مضیقه اند چون در اطراف حرم جز یک قسمت آن که میدان آستانه است اطراف دیگر حرم خیابانهای کم عرض و مغازه ها و شلوغی جمعیت گاهی چنان می شود که زائران سردرگم می شوند.
پیشنهادی که به نظر می رسد این است که اگر بخواهیم حرم از این تنگنا بیرون بیاید لازم است اطراف حرم به صورت «بست » و «صحن » درآید تا فضای داخلی و پیرامون حرم مطهر گنجایش زوار محترم را داشته باشد.
مشکل دیگر کمبود مسافرخانه و هتل است که در این رابطه پیشنهاد شد که پنجاه هکتار از اراضی اطراف شهر را به آستانه واگذار نمایند و آنجا به صورت زائرسرا ساخته شود و رایگان در اختیار زائران قرار گیرد تا این عزیزان به هنگام تشرف به حرم در آسایش و اطمینان خاطر به زیارت بپردازند که تا به حال به این پیشنهاد جواب مثبتی داده نشده است. البته هتلی در مقابل مدرسه دارالشفاء احداث شده که اگر در طرح نوسازی اطراف حرم قرار نگیرد قسمتی از مشکلات سکنای زوار را مرتفع خواهد کرد. با این همه لازم است جهت رفاه حال زوار زائرسراهایی ساخته شود.
در جهت نظافت و امور بهداشتی هم کارهایی شده که البته بیش از این نیاز است. امیدواریم در جهت رفاه و آسایش زائران اقدامات اساسی بیشتری صورت گیرد.
کوثر: جناب عالی به عنوان تولیت آستانه مقدسه چه توصیه ای به زائران و مجاوران حرم مطهر دارید؟
تولیت: توصیه ام به زائران عزیز این است که تا می توانند در حفظ حرمت و قداست این مکان مقدس بکوشند از نظر رعایت شؤونات اسلامی و نظافت و ... چرا که اینجا حرم اهل بیت(ع) است و فرشتگان الهی در اینجا حاضر و ناظر بر اعمال ما و حضرت معصومه(س) نظاره گر اعمال و رفتار ما است. لذا آنگونه باید عمل کرد که شایسته یک زائر خوب است تا انشاءالله با دست پر و زیارتی مقبول برگردند.
و مجاوران محترم بخصوص کسبه عزیز هم در نظر داشته باشند که اینان زائر حضرت معصومه اند که از راه دور به امید و آرزویی به این شهر مقدس آمده اند خدای نخواسته کاری نکنند که عزیزان زائر با خاطره ای ناخوشانید این شهر را ترک کنند. اینان میهمانند و ما میزبان. رعایت حق میهمانان را بنماییم. آن هم میهمانی که زائر حضرت معصومه(س) است.
بنده همین توصیه را با تاکید بیشتر به خدمتگزاران و خادمان حرم شریف دارم که با زائران برخورد خوبی داشته باشند; نکند خستگی ناشی از کار، یا بی حوصلگی آنها را به برخوردی نامناسب و دور از اخلاق اسلامی وادار کند. آنها مقام والایی دارند، خدمتگزار حضرت هستند و به همین جهت توقع زوار از خدام حضرت بیشتر است. سعی کنند با اخلاق و رفتار خوبشان خاطره خوشی را در ذهن زائران به وجود آورند.
کوثر: چنانچه کرامتی از حضرت معصومه(س) دیده یا شنیده اید برای خوانندگان مجله بفرمایید.
تولیت: کرامات حضرت معصومه(س) بسیار است در همین دو سه سال اخیر چندین نفر مورد عنایت قرار گرفتند که اکثرا چگونگی ظهور این کرامتها از زبان خود افراد ضبط صوتی، تصویری شده و جهت ارائه به عاشقان ولایت نگهداری می شود که از جمله آن افراد، معلولی بود که از پا فلج شده بود و با ویلچر وارد حرم می شود و با توسل به حضرت و عنایت آن بزرگوار با پای خود از حرم خارج می شود که خود داستان شفا یافتنش را بازگو کرده و توسط واحد سمعی، بصری ضبط شده است معلولی که پزشکان معالج و بیمارستان مربوطه تصدیق کردند که او سه سال بود که فلج شده و امیدی به بهبود حالش نداشته اند ولی با توجهات کریمه اهل بیت سلامتی خود را بازمی یابد.
این نمونه ای از کرامتهای فاطمه معصومه(س) است که شنیده ایم و برای ما نقل کرده اند ولی نمونه جالبی را که خودم از حضرت آیة الله بهجت شنیدم نقل می کنم:
ایشان به بنده فرمودند: مطلبی هست که فقط به تو می گویم تا بدانی در چه موقعیتی قرار داری. بعد فرمود: گاهی اوقات حضرت رضا(ع) برآورده شدن بعضی حاجت ها را به حضرت معصومه(س) ارجاع می دهند. همین روزها آقایی پیش من آمد و گفت: حاجتی داشتم به خدمت امام رضا(ع) مشرف شدم و عرض حال کردم به من گفته شد باید بروی قم پیش حضرت معصومه(س). رفتم قم و آنجا حاجتم برآورده شد. بعد فرمودند: مواظب باش ببین کجا هستی، در حرم حضرت معصومه(س) ملائکه ای هستند ناظر بر اعمال و رفتار کسانی که آنجا می روند.
کوثر: جناب عالی از شاگردان حضرت امام بوده اید چنانچه خاطره ای از تشرف ایشان به زیارت حضرت معصومه(س) و همچنین مقام معظم رهبری به هنگام تشرف به زیارت دارید بفرمایید.
تولیت: ایشان مقید بودند روزهای چهارشنبه بعد از درس به حرم مطهر مشرف می شدند. نکته ای که من مشاهده کردم این بود که ایشان مقید بودند از پایین پای حضرت وارد می شدند و نزدیک ضریح زیارت و دو رکعت نماز می خواندند و از همان پایین پا برمی گشتند و هیچ وقت بالاسر نمی رفتند، گویا این کار را نوعی بی احترامی به حضرت می دانستند.
و مقام معظم رهبری که بعد از تشرف به مسجد جمکران به حرم مشرف می شوند بارها در خدمتشان بودم، ایشان هم به هنگام زیارت حال خوشی دارند.
کوثر: از این که وقتتان را در اختیار ما گذاشتید و به پرسشهای ما با حوصله پاسخ دادید متشکریم. امیدواریم حضرت معصومه(س) ما را نیز جزء خدمتگزاران خود محسوب نماید.
