سخنان حجة الاسلام والمسلمین پورسیدآقایی سردبیر فصلنامه انتظار:
آیت الله العظمی علوی گرگانی در 14 جمادی الثانی سال 1359 ق (29 خرداد 1318 ش) در نجف اشرف در بیت علم و فضیلت و تقوا چشم به جهان گشود.
وی در سن هفت سالگی (1365 ق)، همراه پدر بزرگوارش (آیت الله حاج سید سجّاد علوی(ره)) از نجف اشرف به ایران آمد و در نزد ایشان به فراگیری علم و دانش پرداخت و هنوز بیست سال از عمرش سپری نشده بود که «سطح» را در نزد اساتید آن دوران در قم گذراند و در سال 1378 ق در حلقه درس آیت الله العظمی بروجردی(ره) حاضر و سه سال از خرمن فیض آن فقیه سترگ توشه برگرفت سپس در درسهای فقه و اصول اساتید برجسته حوزه (حضرات آیات امام خمینی«ره»، محقق داماد«ره»، گلپایگانی«ره»، شاهرودی«ره»، حائری یزدی«ره»، اراکی«ره») شرکت جست.
معظم له از همان اوان تحصیل به تدریس نیز پرداخته و هم اکنون نیز درس خارج فقه و اصول ایشان زینت بخش درسهای حوزه علمیه قم می باشد.
از جمله تألیفات معظم له عبارتند از:
توضیح المسائل، شرح شرایع الاسلام، لئالی الاصول، نورالبیان فی تفسیر القرآن، طبقات الرجال، القواعد الفقهیه، تقریرات درس اصول حضرت امام خمینی(ره) و... .
بسم الله الرحمن الرحیم و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین لا سیّما بقیّة الله فی الارضیین اللّهم کن لولیک الحجة ابن الحسن... .
از این که ما را به حضور پذیرفتند، بسیار سپاسگزاریم و امیدواریم که در این فرصت محدود از تذکرات و بیانات ارزنده حضرت عالی بهره مند شویم اجازه می خواهم ابتدائا به معرفی مرکز تخصصی مهدویت بپردازم. اجمالاً عرض کنم که مرکز تخصصی مهدویت وابسته به بنیاد فرهنگی حضرت مهدی موعود(عج) این بنیاد با مسؤلیت حجة الاسلام والمسلمین قرائتی و برخی دیگر از شخصیت های علمی،فرهنگی تشکیل شده و با عنایات مقام معظم رهبری چند سالی است که به کار خود ادامه می دهد.
شعبه قم شعبه ای است که عهده دار تربیت نیرو و مباحث آموزشی، پژوهشی آن مجموعه است و این حقیر هم این توفیق را دارم که خادم یاوران و سربازان حضرت حجت عجل الله تعالی فرجه الشریف باشم.
دروس تخصصی این مرکز شامل مباحث اعتقادی، تاریخی، حدیث شناسی، منبع شناسی، ادعیه مربوط به حضرت، شناسائی فرقه های انحرافی، پاسخ به شبهات و سؤالات و برخی دیگر از دروس می باشد. این دوره ای که الان ما در خدمت این آقایان هستیم و توفیق خادم بودن این ها را داریم دوره ای است تحت عنوان تربیت مدرّس. آقایان می باید دیگر تخصصی های سطح چهار حوزه و یا شش سال درس خارج را به اتمام رسانده باشند و پس از امتحان و مصاحبه های علمی مورد پذیرش قرار می گیرند.
پذیرفته شدگان باید یک دوره سه ساله آموزشی، پژوهشی را بگذرانند و از آن طرف هم مدت حداقل یک سال را باید برای پایان نامه بگذارنند.
این عزیزان وقتی که کارشان تمام بشود عهده دار تدریس و تبلیغ پژوهش در امر خطیر مهدویت در سطح داخلی و خارجی می شوند، الان ما شعبه ای در اصفهان تأسیس کردیم. یک شعبه ای هم در مشهد در ابتدای سال تحصیلی جدید ان شاءالله تأسیس می شود و مقدماتش فراهم شده شعبه ای در مازندران، در شیراز، در تهران مشغول به رایزنی و گفت وگو هستیم که ان شاءالله تأسیس بشود.
این شعبه ها کمبود اساتیدشان را از مرکز قم تأمین می کنند. باید اعتراف کرد که در این مباحث جای تحقیق و پژوهش بسیار خالی است. آن چه که هست متأسفانه بیشتر تکیه بر خواب ها و یا تشرفاتی است که برخی از آن ها معلوم نیست تا چه اندازه از صحت و سقم برخوردار باشند شاید بیشتر منبرها را هم همین گونه بحث ها تحت الشعاع قرار داده است، در حالی که مادر این قسمت مباحث بسیار اساسی داریم و جای آن است که مورد بررسی و پژوهش قرار بگیرد.
الحمدلله چندی پیش مرکز مدیریت حوزه علمیه قم مرکز تخصصی مهدویت را به عنوان یکی از مراکز تخصصی به تصویب رساند که بتواند هم اکنون در سطح سه و ان شاءالله بعدها در سطح چهار به جذب دانش پژوه بپردازد. مباحث امامت عامه با ادله عقلی و نقلی و به صورت مُفصل، مباحث مهدویت (یا امامت خاصّه) بصورت گسترده و عمیق زیر نظر اساتید مجرب و ورزیده برگزار می شود از جمله برنامه های این مرکز و دانش پژوهان آن این است که خدمت مراجع بزرگوار می رسیم و از نظرات و رهنمودهای آنها استفاده می کنیم و خداوند توفیقی به ما داد که خدمت حضرت عالی برسیم.
امیدواریم که از نظرات و رهنمودهای شما استفاده بکنیم. در پایان این نکته را هم بیان کنم که این مرکز تخصصی از مباحث تبلیغی و هنری هم غافل نیست. برخی آقایان برای تبلیغ به تهران و یا بعضی از مراکز دانشگاهی و یا شهرها و شهرستانها اعزام می شوند. و برای صدا و سیما برنامه های متعددی تهیه شده است، فعالیت های مفیدی جهت ساختن داستان ها و یا تهیه ویژه برنامه ها صورت گرفته است. مهدویت از غنای بیشتری برخوردار باشد، حدود یکصد نفر از مهدی پژوهان در این مجموعه مشغول به تحصیل هستند همچنین مجله ای داریم بنام فصلنامه انتظار، که خدمت حضرت عالی تقدیم شده و هم اکنون نُه شماره اش به چاپ رسیده است و شماره دهم در راه است. بیش از این مصدّع اوقات شریف حضرت عالی نمی شوم از این هم که تفصیل دادم عذر خواهی می کنم.پیش مقدمه سخنان حضرت آیة الله علوی گرگانی صلواتی ختم بفرمایید.
سخنان حضرت آیة اللّه العظمی علوی گرگانی (دامت برکاته)
بسم الله الرحمن الرحیم الحمدلله رب العالمین و الصلاة و السّلام علی رسول اللّه و علی آله آل اللّه لا سیّما بقیّة اللّه فی الارضین حجة اللّه من العالَمین و لعنةَ اللّه علی اعدائِهِم و منکری فضائلهم و مناقِبهم اجمعین من الآن الی قیام یوم الدّین. قال عزّ من قائل و جلّ من متکلّم فی قرآنِ العظیم اعوذ باللّه من الشّیطان الرجیم بسم اللّه الرَّحمن الرَّحیم و لقد وصلنا لهم القول لعلهم یتذکرون.(1)
خودتان را خیلی بدانید؛ چرا که این کار، کار بسیار خوب، پراهمیّت و ثمربخشی است،
به نظر حقیر می توان گفت در این روزگار جامعه تشیع فقر فوق العاده ای در این مورد دارد. و حضرت بقیّة الله امام زمان علیه السلام مظلوم ترین فردی است که بر روی کره زمین زندگی می کند. و حضرت خیلی مظلوم است. بنده اسم نمی برم بعضی از بزرگان را که گاهی با هم تماس هایی داریم می گویند که انسان باید در نیمه شب برخیزد و بر غربت و مظلومیت آقا گریه کند.
آقا در غربت عجیبی به سر می برد. این مملکت متعلق به آقاست، آقا نسبت به مملکت ما عنایت دارد، که در زمانی که به این کشور عثمانیها حمله کرده بودند و این کشور را داشتند از بین می بردند، یکی از بزرگان رفته بود در مسجد سهله گریه و زاری می کرد و متوسل به آقا شده بود که آقاجان در چنین وضعی شیعه ها کشته می شوند. و حضرت به آن بزرگوار فرمود: چرا آن قدر ناله می کنید؟ تو خیال می کنی که دشمنان می توانند ایران را از بین ببرند؛ ایران کشور ماست، این مملکت من است و بدانید که ایران صاحب دارد.
قربانشان بشوم این واقعیت است، امّا آدم دلش از این می سوزد که کسی در خانه خودش غریب باشد.
بعضی مقاله ها را بنده مطالعه می کنم بعضی سخنان عزیزان را، خیلی متعجب می شوم. می بینم یک سلسله مطالبی را می گویند درباره شخصیت آقا [که عجیب است] این ها می خواهند آقا را مثل این که از آن حالت بیرون بیاورند. بله، می گویند این ها چیزهای قدیمی شده است باید یک چیز نویی در بازار عرضه شود، یعنی چه؟ چه حرفهایی است؟ من نمی خواهم حالا بیشتر [موضوع را بشکافم] به قول آقایان درد گفتن هنر نیست، هنر در درمان است.
حضرت رسول صلوات الله و سلامه علیه فرمود: «الا اُنَبِّئُکم الا اخبرکم بدائکم من روائکم و دَوائِکم؟ قالوا: بَلی یا رَسول اللّهِ»؛ نمی خواهید درد و دواتان را به شما بگویم؟ عرض کردند چرا یا رسول الله بفرمایید، فرمود: «دائکم الذنوب و دَوائکم الاستغفار»(2)؛ گناهانتان مرض است و باید با استغفار درمان کرد.
(3)
زندگی می کنیم که مملکت امام زمان(عج) و شیعه است.
خوشبخت شدم وقتی شنیدم این مؤسسه تخصصی مهدویت تأسیس شده. گفتم: خدا را شکر شاید این کار شما، زحمت های شما، خدمات شما یک خورده بتواند گرد و غبار غربت و مظلومیت را از چهره مبارک امام زمان علیه السلام بزداید اقلاً آقا احساس کند که در مملکت خودش غریب نیست و الحمدلله رب العالمین این گونه نیست که دشمنان بنشیند و بگویند میدان خالی شده و ما هر چه بگوییم کسی نیست جواب ما را بدهد.
و لذا بنده خیلی خوشبختم و خوشحالم از این که به حمدلله چنین گروهی تشکیل شده. دست شماها درد نکند. دست آن مؤسس اوّلیه مخصوصا با توجه به این که مقام معظم رهبری هم به حمدلله به این طرح عنایت دارند. خدا را شکر که ایشان آگاهند به این مسایل. مسلما اشراف دارند و می دانند که چه می گذرد در این کشور، در این مملکت و ان شاء الله پنجه های علمی شما بتواند گلوی دشمن را چنان بفشارد که دیگر آن ها نتوانند حرف های آنچنانی بزنند. همین طوری که حاج آقا آقایی اشاره فرمود حرکت در این سو نیازمند به بار علمی است. باید بار علمیتان قوی باشد، باید بار استدلالیتان قوی باشد اگر از شما بپرسند چرا ما نیاز به امام زمان علیه السلام داریم، برای چه؟ چه جوابی باید داده بشود؟ جواب استدلالی بدهید؛ یعنی طرف در مقابل شما عاجز بماند. این خیلی مهم است. چرا حضرت صادق علیه السلام می فرماید (لو بقیت الارض بغیر امام لساخت)(4)، برای چه، این چه لزومی دارد؟ وقتی که برهان دستان باشد طرف که در مقابل برهان شما قرار می گیرد، نتواند جواب بدهد. این خیلی مهم است. این آثار قلم تان [فصلنامه انتظار] را هم مطالعه کردم. دستتان درد نکند، زحمت کشیدید، خیلی خیلی خوب بود. الحمدلله رب العالمین امیدوارم بیشتر ازاین ها بتوانید استفاده و سرمایه گذاری کنید و حتما به کتب بزرگان سَلف رجوع نمایید، آن ها خیلی زحمت کشیدند. قدم های زیادی در این راه برداشته شده، اما خداوند در اجتهاد را باز گذاشته. فکر نکنید که حالا آن بزرگان هر چه گفتند همان است. نه تنها درِ اجتهاد در فقه باز است. بلکه درِ تمام علوم عقلی و نقلی باز است. شما بزرگواران می توانید از این سفره که خداوند آن را برای همه گسترده استفاده کنید. شما حساب کنید این قانونی که آقایان قانون و قاعده امکان اشرف می نامند بزرگان می آیند اثبات می کنند وجود حضرت بقیّة الله علیه السلام را از آن طریق، این چه جور پایه ای دارد؟ از کجا می شود این قانون را آورد؟ حالا ولو آن که ملا صدرا بر این قاعده اشکال کرده و فرموده این تعبیر غلط است و نباید این جور بیان کرد. البته ایشان از نظر جنبه های علمی درست می گویند. ملا صدرای شیرازی صدرالمتألهین می گوید چرا آقایان می گویند قانون و قاعده امکان اشرف در حالی که باید بگویند ممکن اشرف چون اشرفیت از صفات عارضه بر وجود شی ء خارجی است نه بر عوارض. خُوب راست می گوید، منتهی به قول آقایان، تعبیر، تعبیر عنوانی است؛ یعنی چه ممکنش بخوانیم یا امکان. نظر (به ما هوالممکن فی الخارج) است علی کل حال کاری به آن جهت ندارم. این که آقایان می آیند مسأله وجوب وجود حجت بیان کنند همان طور که امام حسن عسگری علیه السلام می فرماید: «لو بقی فی الارض یوما» اگر یک روز بماند و ازما نباشد (و لم یکن من الامام) اگر نباشد از ما اهلبیت هر آینه زمین اهلش را فرو می برد.
چرا؟ برای چه؟ برای این که این فرمایش امام صادق است که فرمود: «الحجةُ قبل الخلق و مع الخلق و بعد الخلق»(5)؛ عجب حجت هم باید قبل ازخلق باشد هم باید با خَلق باشد هم بعد از خلق. چرا؟ چون واسطه فیض بین حضرت باری تعالی و سایر موجودات که ماها باشیم، وجود مبارک بقیّة الله است.
این تعبیری که در قرآن دارد با همه معناهای گوناگونی که آقایان می کنند. به نظر بنده یک معنای بالاتر است، البته ما باز هم ریزه خوار سر سفره آنها هستیم و هر چه داریم از خاندان نبوت و ائمه علیهم السلام داریم. این که خدا می فرماید: (بقیّة الله خیرٌ لکم) بعد می فرماید: (ان کنتم مؤمنین)(6) ان کنتم مؤمنینش را چه جور معنا می کنید؟ ان کنتم مؤمنین یعنی چه؟ بقیّة الله خیر لکم ان کنتم یعنی چه؟ یعنی وجود آقا برای غیرمؤمنین خیر نیست. با این که وجود امام زمان برای همه خیر است برای کل ممکنات . چه حسابی است که حضرت باری تعالی اینجا می فرماید: (بقیّة الله خیر لکم ان کنتم مؤمنین). این را اگر بخواهید بشکافید ... البته چندین معنا شده. یکی از معانی اش را اشاره می کنم آقایان تفسیرها را ببینید ان کنتم مؤمنین چند گونه معنا شده ؛ مهم ترین آن درک است یعنی کأنه اگر شما بفهمید که این وجود مبارک است ان کنتم مؤمنین نه قید است برای نفس خیریت زیرا که وجود باری تعالی وجودش خیر مسلم است؛ چه شما قبول بکنید چه نکنید. همچنین وجود حضرت هم خیر است، ولی فهمش برای ما مهم می باشد. در چه صورت من می توانم وجود مبارک آقا را خیر ببینم؟ آن موقعی که درک بکنم که وجود آقا چقدر برای من ضرورت دارد. حتی در یک روایت هم حضرت فرمود آقایان، شیعیان ما، فجعلوا لِقائمنا سهما؛ حضرت فرمود: یک سهمی هم برای امام زمان(عج) بگذارید. لا اله الله چه تعبیری حضرت به کار می برد؛ برای امام زمان(عج) هم سهم بگذارید؛ یعنی بفهمید که امام زمان چه کسی است. اگر چنین کاری کردید، سهمی قرار دادید. خدا می فرماید:«لو عَلِمَ اللَّه مِنْ نیْتَکُمْ ذلک؛»اگر خدا از نیت شما آن را دانست خدا که می داند کنایه از خارجیت شی ء است اگر در نیت شما چنین باشد چه بسا خدا عمر شما را طولانی کند که «جَعلکم الله من اَعْوانِه و اَنصارِه» این تکلیف ما را روشن کرده که ما چطور می توانیم جزء یاران آقا باشیم، مهم است که درک این مطلب را آدم بکند که وجود مبارک آقا برای ما یک وجودی است که دایر مدار هستی ما بوده، حیات ما بوده، وجود حقیقی این عالم مرتبط به حضرت است؛ «بیمنه رزق الوری و بوجوده ثبتت الارض والسماء»(7) واقعیت وجود من این است: من کسی نیستم، وابسته به وجود حقیقت آقا هستم چرا؟ برای این که او کدخدای عالم طبیعت است به قول حکمای پهلویون ـ آن ها این تعبیر را می کنند ـ این وجودی که آن را تعبیر می کنند، به کدبانو، کدبانو و کدخدای عالم طبیعت یا به قول فلسفه ارسطو که تعبیر می کند به عقل فعال، این ها هر کدام به لسان خودشان حرف می زنند. حکما و عرفا تعبیر می کنند به کلمة القدسیة الهیة اما تمام این ها را بگذارید کنار، به زبان انبیا بگوئیم، به زبان اولیای دین؛ یعنی حجة الله بگویم که حضرت امام هادی علیه السلام فرمود: اسم آقا را نبرید. طرف عرض کرد یابن رسول اللّه پس ما چه بگوییم حضرت فرمود به این تعبیر او را بخوانید: حجةُ آل محمد صلوات الله علیهم(8) عنایت داشته باشید چه می خواهم بگویم؛ واقعیت این است که این وجود مبارک یک وجودی است که وجود تمام این عالم وابسته به وجود اوست. حالا من نمی خواهم العیاذ بالله تعبیر بکنم به چیزی که خدای نخواسته یک جوری برداشت بشود. خوب بعضی ها می گویند شما آن قدر امام ها را بالا می برید که کأنه العیاذ بالله ایشان را جای حضرت رُبوبی می گذارید. نه ما نمی خواهیم این کار را بکنیم؛ چرا که خودشان هم افتخار می کنند که بنده خدا هستند، ولی گفتند «نَزِّلُونا عَنِ الرُبوبیة و قولوا فِینا ما شِئْتُم»(9) قربانشان بشوم فرمود: از مرحله الوهیت بیایید پایین آن وقت هرچه خواستید بگویید همین هم است، ما که می گوییم وجود این عالم، حیات این عالم، قدرت این عالم و مظهر تمام این کمالات در وجود مبارک آقاست بله یکی ازعزیزان داشتند به حرم حضرت معصومه علیه السلام می رفتند که آمد جلو به من فرمود: فلانی این آیه شریفه که خدا می فرماید: (قل ادعوالله او ادعوا الرحمن ایّاما تدعوا فله الاسماء الحسنی)(10) خدا را بخوانید به اسماء حسنایش منظور چیست؟ این اسماء الحسنی که می گویند مظهرش خود ائمه هستند، ائمه مظهر صفات جمالی حضرت باری تعالی هستند، قدرت می خواهید امام زمان را ببینید، کمالات حضرت باری تعالی را می خواهید یا صفات جمالی در وجود مبارک امام است . آنچه بخواهید خدا در اختیار امام قرار داده .همه ما عقیده مان این است که اگر امام غیر از این باشد ما او را امام نمی دانیم. امام قدرت تمام این عالم است.منتهی بنده یک جلسه ای داشتم با آقایی که از آفریقا آمده بود به نام ملا اصغر که اخیرا فوت کرده است. خیلی موجه بود در کشور آفریقایی و نماینده مراجع در زمان گذشته بود و ایشان آمدند ایران، دیداری داشتند با آقایان و ضمنا به من گفتند: آقا ایشان هم می خواهد با شما یک دیداری داشته باشد و سؤالاتی دارد. گفتم مانعی ندارد یک جلسه ای گذاشتند برای بحث من یادم نمی رود یکی از سؤالات ایشان همین بود که بفرمایید امام زمان علیه السلام که می گویند در پرده غیبت هست خوب آیا در پرده غیبت بودن بیشتر نفعش به جامعه می رسد یا اگر بنا بود محضرش شرفیاب می شدیم؟ خوب این چیست که حضرت فرموده من پشت پرده غیبت هستم، وجود من هم پشت پرده غیبت مانند خورشید است پشت ابر؛ حضرت فرمود که همین طور که آفتاب پشت ابر هم بی نفع نیست، من هم به همین گونه ام بعد ایشان فرمود من مطالعات عمیقی درباره ولی امر علیه السلام دارم ایشان ادعا کرد حالا من نمی دانم تا چه اندازه این ادعایش درست بود او می گفت: من هزار تا کتاب در این باره مطالعه کردم، او می گفت با این حال من درباره غیبت امام زمان قانع نشدم؛ که حضرت پشت پرده غیبت باشد.
مقایسه کنید با این که در حضور مردم باشد برابر است گفتم: که چشم من حالا ان شاءالله یک عرضی محضرتان می کنم و از خدا کمک می خواهم امیدوارم آن پرده و حجاب جهل، دیگر از شما کنار برود و ان شاءالله مسئله برایتان روشن شود. گفت بفرمایید. گفتم آشکارا بودن امام سر به امر محال در می آورد.
یک مرتبه ایشان یکّه خورد و گفت چه فرموده اید؟گفتم نمی شود حضرت ظاهر بشود محال است، امکان ندارد. گفت: چرا حاج آقا؟ گفتم حضرات ائمه معصومین سلام الله علیهم اجمعین آن هایی که در جامعه بودند، مشی آنها، حرکتشان در جامعه (کمشی احدٍ من الناس) مگر نبود؟ و لذا می گفتند: «ما لهذا الرسول یأکل الطعام و یمشی فی الاسواق»(11) مگر آیه قرآن ندارد منافقین و کفار می گفتند این چه پیغمبری است که غذا می خورد و راه می رود؟ یعنی این عالم تأثیر در ظاهر وجود مبارک آنها می کرد. ضربه شمشیر به وجودش اثر می کرد زهر اثر می کرد، مگر غیر از این است که گفتند حضرت ائمه علیهم السلام وجود رسول الله این ها طوری در میان مردم زندگی می کردند که هر نوع فعل و انفعالی که می خواست برای سایر مردم پیش بیاید برای آن ها نیز پیش بیاید. چرا؟ چون ذات اقدس حق ملت را می خواست با همین حالت نگهداری کند و بگوید که پیغمبر ملک نیست از خودتان است مثل خودتان راه می رود، می نشیند، می خوابد، همه چیزهای عالم بر او اثر میگذارد.
اگر حضرت بقیّة الله روحی له الفداه تشریف بیاورد و بخواهد آشکارا داخل جمعیت باشد از شما سؤال می کنم اگر وجود مبارک آقا که منشأ آثار بسیاری از هر جهت در جامعه ما هست مثلاً او را بزنند بکشند، امثال ذلک بر او اثربکند یا نکند؟ به قول آقایان حصر عقلی است نفی و اثبات است از دو حال خارج نیست یا باید این آلات قتاله بتواند اثری در وجود آقا بکند یا نه؟ دیگر از این دو حال که خارج نیست اگر بنا شود اثر بکند و بخواهد آقا العیاذ بالله از بین برود خوب با آن اصل ما چه می شود؟ (لو لا الحجة لساخت الارض) این را باید اول قبول کنیم؛ گفت نه من قبول دارم چرا که اگر بخواهیم حضرت نباشد با آن اصل نمی سازد؛ چون آخرین حجت ماست گفتم اگر این گونه نباشد مردم کافر می شوند؛ (لکفر الناس جمیعا) گفتم همه می گویند (و أنتَ رب)، چرا که درباره امیرالمؤمنین یک عده علّی اللّهی شدند. آقایان خوب عنایت دارید اگر بنا باشد امام علیه السلام در متن جامعه باشد به عنوان یک وجود استثنایی و هیچ چیز در وجودش اثر نگذارد این چه انسانی است. این انسان نیست. اصلاً العیاذ بالله مثل این که خدا است، مخصوصا هم که امام اعجاز و قدرت دارد.
دیگر این که امیرالمؤمنین می فرماید ـ چنان چه شما هم در مکتوبتان [فصلنامه انتظار] نوشتید از قول عبدالعظیم حسنی. ابی جعفر ثانی می گوید من دارم می بینم که «کاَنّی بالشیعة یجولون جولان النعم» می آید می بیند مثل چهار پایانی که دور می زنند و دنبال مرتع یعنی چراگاه میگردند «فَلا یَجِدونه» ولی چراگاه پیدا نمی کنند. حضرت فرمود می بینم شیعیان ما آن روز این گونه اند.
بعد فرمود آگاه باشید! «فمن ثبت علی دنیه لم یقس قلبه» قلبش خسته نشود به طول مدت غیبت «و هو معی فی درجتی یوم القیامه». بعد حضرت در پایانش این جمله را دارد که به حمدالله مستحضرید من فقط بعنوان تذکر می گویم حضرت فرمود: برای این که آن آقازاده ـ فرزند من ـ که می آیند «انّ القائم منّا اذا قام لم یکن لاحد فی عنقه بیعة»(12)این عبارت همان معنای بنده را می رساند این بیعت یعنی چه؟
(13)(14)
خوبی را به من تذکر دادی حاج آقا. جدا بارک الله!
گفتم البته باز گفتم من چیزی بلد نیستم بزرگانی هستند که علم شان بیش از اینهاست. من خیلی وقت تان را گرفتم ان شاءالله باید ببخشید یک خورده زبان ما باز شد و زیاد صحبت کردیم. استدعا و خواهش من از شما عزیزان این است این کارتان را با دل گرمی با علاقه بسیار دنبال کنید و واقعا زحمت بکشید و معتقد باشید که حضرت غریب و مظلومند.
ان شاء الله با سعی و تلاشتان این غربت را از صورت آقا بزدائید و نگذارید آقا غریب بماند. امیدوارم روز به روز گسترش بیشتر داشته باشد و توفیق بیشتری داشته باشید در پایان بحث من اجازه بدهید این جمله را به حضرت بگویم؛ یا صاحب العصر امام المنتظر یابن رسول الله مَنْ بِما یأباه لایَجِری القَدَرْ قدری پیش نمی رود اگر حضرت اجازه ندهد. همین طور «یا امین الله یا شمس الهدی» ای امین حضرت باری تعالی، ای شمس هدایت جامعه بشریت، ای پیشوای مردم ای دریای مرحمت و کرم «عجّلن عَجّل فقد طال المُدی» آقاجان زودتر تشریف بیاورید خیلی چشم انتظار وجودتان هستیم. یابن رسول الله «عجّلن عَجّل فقد طال المُدی واضمحلّ الدین و استولی الضلال»(15) دیگر چه از دین مانده؟ چیزی نمانده. خدایا به حق محمّد و آل محمّد فرج آقای ما را نزدیک بگردان. خدایا ما که نمی توانیم حق آقا را ادا کنیم ولی هر چقدر مقدور است توفیق ادای حق به ما مرحمت بفرما.
خدایا این عزیزانی که در این راه خط مشق گرفتند، توفیق بیش از این به آن ها عنایت بفرما. این مملکت و این کشور امام زمانی را از شرّ اجانب مخصوصا استکبار جهانی حفظ بفرما.
خدایا تو را به حق امام زمان علیه السلام قَسَمَت می دهیم ملت عراق را از چنگال این ابرقدرت ها نجات مرحمت فرما. خدایا روحانیت عزیز، عزیزان در جلسه، مقام معظم رهبری مراجع بزرگوار، علمای ما خدایا همه شان را حفظ بفرما. رفتگان، گذشتگان، شهدای عزیز، مرحوم امام، مراجع گذشته، خدمتگزارانی که بودند و رفتند، خدایا همه شان را غریق رحمت بفرما.
والسّلام علیکم و رحمة الله و برکاته
***
پرسش و پاسخ
دو تا سؤال از محضر حضرت آیة الله العظمی علوی گرگانی داریم: یکی در مورد کسانی که مروجین افراطی ملاقات با حضرت هستند تا چه اندازه به نظر حضرت عالی درست است و ما با این گونه افراد چگونه برخورد کنیم؟ سؤال دیگر رابطه با کسانی است که معتقدند الان بعضی از علایم ظهور یا خیلی از علائم ظهور ظاهر شده است. شاید الان نگوییم عنقریب، ولی به هر تقدیر حضرت آماده ظهورند. به ایام ظهور حضرت آنقدری نمانده است.این دوتاتعبیر و این دو تا برداشت به نظرحضرت عالی چه پاسخی دارد و ما در رابطه با این افراد و یا سؤالاتی که هست چه پاسخی بدهیم؟
حضرت آیة الله علوی گرگانی:
عرض می شود پاسخ سؤال اولتان این است که خوب آقایان عنایتی دارند که البته در دستور اخبار و روایات هیچ گونه اشاره ای به این مطلب نشده (که یکی از چیزهایی که از خدا بخواهیم و موجب خواسته های ما باشد که حتما حضرت را ملاقات کنیم. نه خب شما ملاحظه می فرمایید حتی در داستان هایی هم که از بعضی از بزرگان نقل شده مثل قضیه مرحوم شیخ بهایی که با وسایل رَمل و می خواست حضرت را پیدا کند؛ آخرش آمد تا کاشان و برخورد به شخصی که نشسته بود و مسگر بود آقا امام زمان(عج) تشریف آوردند و نگاه کردند. شیخ بهایی آمد بالای سر حضرت ایستاد تا موقع نماز شد. بنده خدا گفت: می خواهم بروم نماز و اگر می فرمایید تشریف بیاورید منزل. آقا فرمود: نه بفرمایید، ما می رویم. حضرت راه افتاد که برود. شیخ بهایی (ره) پشت سر آقا با کمال ادب ایستاد آقا رویش را برگرداند و به شیخ فرمود یا شیخ کاری بکن تا ما بیاییم سراغ تو نه تو بیایی سراغ ما.
خوب این چه چیز را می رساند؟ این فرمایش آقا این نکته را می رساند که ما دستور این کار را ندادیم که پا بشویم هر طور که شد آقا را ملاقات کنیم. گاهی بعضی عزیزان می آیند به من می گویند که چگونه می شود با امام ملاقات کرد؟
به آن ها می گویم: شما بروید دنبال آن چیز که دستور دارید البته ما انکار نمی کنیم که بعضی از شخصیت ها حضرت را دیدند. مسئله این نیست همان گونه که از سید بحرالعلوم(ره) هم وقتی سؤال کردند آقا ما شنیدیم شما آقا امام زمان را دیدید، در حالی که شما مأمور به تکذیب اید گفتند: اگر بنده هم گفتم بله، بگویید نه این واقعیت ندارد. پس بنابراین قضیه (حرف زدن از دیدن امام زمان) ـ همین طوری که جنابعالی اشاره فرمودید ـ تالی فاسد دارد.
بعضی ها می گویند بله دیشب من آقا امام زمان را دیدم و حضرت چنین و چنان بود. با این مسایل دیگران بازیچه می شوند. پس ما به این ها نباید زیاد اهمیت بدهیم. البته نباید جوری برخورد کنیم که رسما اصل قضیه برود زیر سؤال.
اما راجع به قضیه آمدن و علایم و ...، خب البته عنایت دارید علائم که همیشه بوده و هست و مسلما باز هم هست. و این ها را ائمه فرمودند برای این که ما را بیشتر به انتظار فرج بگذارند، که ما بیشتر انتظار مبارک آقا را داشته باشیم. این یک واقعیت، اما این که حالا بیاییم بگوییم مثلاً الان آقا پشت دروازه قم هست و بنااست تشریف بیاورد. این حرف ها نیست؛ چرا که آن دیگر به دست مبارک خودش هست ایشان می فرماید «از خدا بخواهید که زودتر فرج نزدیک بشود» خب البته این علایم هم همه را نمی شود انکار کرد بعضی هایش علایم محتومه هست، ولی ما دستور داریم تا همین اندازه بحث کنیم و از این بیشتر لزوم ندارد.
سؤال؟ این تعبیر که برخی می گویند ظهور نزدیک است آیا درست است یا نه؟
حضرت آیة الله علوی گرگانی:
عرض کردم از نظر نسبت آن بله؛ نسبت به گذشته بله نزدیک تر شده، اما این به معنایی نیست که آنها منظورشان این است که می خواهند بگویند همین الان حضرت می آید. نه این درست نیست.
البته، مسلما ماها به ظهور حضرت نزدیکتریم تا آنهایی که در گذشته زندگی می کردند. نظرم این است که ما بیشتر باید خودمان را آماده کنیم برای این که حضرت ما را بپذیرد. خداوند توفیق بدهد.
سوال:
حضرت عالی فرمودید برخی از بزرگواران مثل شیخ بهایی معتقدند به این که ما به هیچ عنوان امر نشدیم بر درخواست دیدار و ملاقات با امام زمان(عج)، اما کسانی که مخالف این دیدگاه هستند می فرمایند ما روایات و ادعیه ای داریم مثلاً دعای عهد اللهم ارنا الطلعة الرشیدة بیان می دارد که این امر مستحبی است ولی افراطش غلط، ولی آیا طلب دیدار نمودن اشکال دارد یا نه؟
حضرت آیة الله علوی گرگانی:
ابتدا باید عرض کنم که (اللهم ارنا الطلعة الرشیدة) یعنی چه؟ این چه جور معنا می شود؟
ببینید از خواسته فرج صحبت کرده یعنی خدایا آقا را به من نشان بده؛ یعنی چه؟ یعنی حضرت را ظاهرش کن، فرج را نزدیک کن، این قبول. دیدن امام صد در صد ثواب دارد اما خودت را بساز تا امام تو را ببیند ما به این مأموریت داریم اگر از کسی سؤال کنیم حاج آقا خودم را جوری بسازم که امام را ببینم بد است؟ نه افتخار می کنیم.
شاید علت این که نفرمودند این است که دیدند تالی فاسد دارد نه این که ذاتا بد باشد؛ یعنی این که اگر طرف واقعا بتواند خودش را بسازد و محضر مبارک آقا برسد، ما قبولش هم داریم، دستش را هم می بوسیم. نمی خواهم این را انکار کنم، اما صحبت در این است که اگر می خواستند می گفتند: «مَنْ زَارَ...» و اگر اینگونه می گفتند باور کنید که امروز همه می گفتند ما امام زمان را دیدیم. این که من می گویم یک حکمتش این است که این همه روایت راجع به ائمه داریم شما یک روایت پیدا کنید راجع به امام زمان. من خودم گشتم یک دانه پیدا نکردم که به همین صورت تعبیر کرده باشد که طلب کنید زیارت آقا را در این دعاها هست که خدایا فرج را نزدیک کن، آقا را به ما نشان بده، اما این ها یک معنای دیگر دارند. اینجور نیست معناش که من آقا را با چشمم ببینم، من بروم محضر آقا شرفیاب بشوم و برگردم و بیایم، این نیست.
البته نمی خواهم خدای نخواسته رؤیت افراد بزرگوار را انکار کنم. الان هم بنده کسانی را سراغ دارم که چه بسا با حضرت ارتباط دارند و دستور از آقا می گیرند صد در صد بدانید اگر در این مملکت ارتباطی با حضرت علیه السلام نباشد نمی شود این مملکت را اداره کرد. پس حتما ارتباط هست منتهی لازم نیست که بنده پا بشوم بروم آن جا محضر آقا مثلاً و بگویم آقا سلام علیکم بنده چه ... نه، حضرت ارتباط واقعی با ما برقرار می کند؛ یعنی بنده متوسل می شوم، حضرت نشان می دهد واقعه را. دیگر مگر ما چی می خواهیم؟ این است که به نظر من فرمایشات درست است. ما نمی گوییم زیارت امام بد است، اما خودتان را اصلاح کنید که حضرت به دیدارتان بیاید. این خوب است.
سؤال : به هر حال دیدار امام مطلوب که هست؟
حضرت آیة الله علوی گرگانی: با این بیانی که من کردم می خواهم بگویم علت این که نگفتند چرا؟ چون دیدند از این جهت شاید مطرح کردن این هم تبعات دارد. این که بگوییم آقایان حتما بروید امام زمان را ببینید، درست نیست. بهتر است بگوییم آقایان خودتان را جوری بسازید که لیاقت درک محضرش را داشته باشید اشکالی ندارد. بنده هم در منبرم برای مردم می گویم، جوری خودتان را بسازید که لیاقت درک محضرش را داشته باشید این اشکال ندارد.
متوجه باشید که هر کسی را خدا یک جور بهشت می برد فرق نمی کند. مهم این است که انسان در خدمت خدا باشد و برای خدا زندگی کند.
گاهی یک عملی به قدری ارزش دارد که خدا در مقابل آن، همه هشت در بهشت را به او [صاحب عمل[ می دهد.
سؤال: اینکه می گویند جهت دیدار آقا چهل شب چهارشنبه مثلاً به مسجد سهله بروید چطور؟ نظر شما در این باره چیست؟
حضرت آیة الله علوی گرگانی: من که خدمتتان عرض کردم؛ نمی خواهم بگویم خدای نخواسته بد است من می خواهم بگویم ما دستوری در این رابطه نداریم البته ممکن است بنده خودم این کار را کرده باشم، اما بنده نمی آیم بگویم آقایان من چنین کاری کردم. نخیر شما این کار را بکنید چه اشکالی دارد، آدم اگر کاری بکند که حضرت را ببیند افتخار است، ولی اگر بخواهیم این را زیاد بازگو کنیم و مردم را بیندازیم در آن وادی که جور دیگر برداشت کنند خطر دارد.
یکی از بزرگان می گفت: خدمت یک آقایی رسیدم که پیش از انقلاب بهایی شده بود. گفتم چرا بهایی شدی؟ گفت: به ما گفتند که اگر اینقدر بروید جمکران آقا را می بینید ما رفتیم، دیدیم خبری نیست. گفتند این کار را بکن آقا را می بینی باز هم کردیم خبری نشد. پس فهمیدیم اصل مسئله دروغ است ما کلی با ایشان صحبت کردیم تا ایشان را برگرداندیم.