جمهوری اسلامی، 13 و 20/11/81
در این مقاله 18 دلیل از دلایل بی ثباتی حکومت ها از دیدگاه نهج البلاغه ذکر شده است که این دلایل عبارتند از:
1 . نداشتن اتحاد و همدلی: که شاید مهم ترین عامل است چرا که حضرت در توبیخ یاران خود، غلبه اهل شام بر ایشان را به دلیل اتحاد آنان در باطل و تفرقه ایشان در حق معرفی می فرماید .
2 . عدم تبعیت از امام: که خود به نوعی محصول عدم اتحاد و همدلی است; به ویژه اگر رهبر، برگزیده خدا باشد و به لحاظ داشتن عصمت برتری خاصی بر سایر مردم داشته باشد .
3 . عدم عبرت آموزی از گذشتگان .
4 . ترس از جنگ و دشمن .
5 . اعراض از سنت نبوی: که در اثر تلاش دشمن پس از فتنه سقیفه بنی ساعده رفته رفته به فراموشی سپرده شد .
6 . رجعت به گذشته و احیای آداب و رسوم جاهلی .
7 . در افتادن با حق: که مراد از حق دین اسلام است .
8 . شبهه افکنی و بدعت گزاری .
9 . کنار گذاشتن قرآن .
10 . تغییر ارزش ها و هنجارهای جامعه .
11 . ترک امر به معروف و نهی از منکر .
12 . دوری از نعمت اسلام .
13 . پیروی از رهبران ناسالم .
14 . عدم رعایت حقوق مردم .
15 . فقر اقتصادی، فرهنگی و سیاسی .
16 . دنیا پرستی .
17 . خودخواهی و خودپسندی .
18 . لقمه حرام .
نویسنده پس از ذکر این دلایل مهم ترین دلیل را از دید فرامذهبی عدم اتحاد و همدلی می داند ولی از دید اسلام مهم ترین دلیل را دوری از نعمت اسلام بیان می کند . زیرا دلایل دیگر، مانند نداشتن همدلی و اتحاد، اعراض از سنت نبوی، مهجوریت قرآن و ... مجموعه ای از فاصله گرفتن و دوری از نعمت اسلام اصیل است .
سپس به ارزیابی جامعه اسلامی ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی می پردازد و روند سست شدن اعتقاد و پای بندی برخی افراد بعد از دوران دفاع مقدس را محصول پرداختن افراطی به تجملات و مصرف گرایی و به طور کلی امور دنیوی می داند . و به این نتیجه می رسد که روزگار با هیچ کس و هیچ قوم و ملتی عقد اخوت و برادری نبسته است و آنجا که اراده ها یکسان، همدلی و اتحاد بارز بوده و عزم و اراده جمعی تعیین کننده و تاثیر گذار بوده است، پیروزی و سربلندی جوامع و به تبع آن ارتقاء جمعی حاصل شده است . اما غلبه گسستگی، خودخواهی و خودمحوری در قالب بی دینی و از یاد بردن خدا و آخرت، ثمره ای جز فلاکت و انحطاط در بر نداشته است، اگر چه معصوم در راس حکومت باشد .
