حضرت ختمی مرتبت صلواتاللهعلیهوآله تجسم کامل انسانیت متعالی است. برای آنان که به دنبال اسوهها و الگوهای حیات انسانیاند، آن حضرت نمونه بارز و مثال بینظیر شمرده میشود. او چگونه انسانی بود که اینگونه به شرف این خطاب الهی نایل آمد که: وَإِنَّکَ لَعَلَی خُلُقٍ عَظِیمٍ؛ راستی که تو را خوبی والاست. تو بر بلندای اخلاق عظیم ایستادهای.
ما برای شناخت آن انسان بزرگ و متعالی، میتوانیم به مطالعه گفتارها و رفتارهای او بنشینیم و سیره او را در برابر دیدگان خود بنهیم؛ تا شاید با پیروی از آن روح بزرگ، به رشد و فلاح برسیم. آن حضرت مأموریت داشت تا ما را به رستگاری برساند و از جهنم تباهیها برهاند و از آتش غضب الهی رهایی بخشد. از این رو، فرمود: داستان من و شما، همانند مردی است که آتشی [برای گرمابخشی و روشنایی] افروخته است ... پروانهها در آن میافتند و او سعی میکند آنها را حفظ کند. من کمربندتان را میگیرم تا در آتش [دوزخ] نیفتید و شما از دستم میگریزید. (ریاض الصالحین، ص137؛ فتح الباری، ج6، ص 333).
آن رسول اعظم در زندگی خود مؤدّب به آدابی بودند که بدون تردید این آداب مورد رضایت و تایید الهی بود. در این مقاله تلاش کردهایم تا به آداب و اخلاق و رفتار و گفتار آن روح سترگ بپردازیم.
1. انگشتر
رسول اعظم صلیاللهعلیهوآله انگشتر به دست راست میکرد و انگشتر با نگین عقیق، عقیق سرخ، یاقوت، فیروزه، بلور، جزع یمانی و زمرد را مستحب میشمرد.
2. بستر
پایبند به خفتن بر بستر نبود. گاه بر عبای مشکیاش میخفت، گاه بر زمین، زمانی بر حصیر، گاهی بر تخت، گاهی بر بستر و یا فرشی چرمین.
3. بردباری
میفرمود: آدمی با بردباری به مقام انسان روزهداری میرسد که شبها را به عبادت میگذراند.
اَنَس میگوید: ده سال خدمتش را کردم؛ نه هرگز دشنامم داد، نه کتکم زد، نه مرا از خود راند و نه به رویم اخم کرد.
میفرمود: از محبوبترین راههای [نزدیکی به] خداوند والا، دو جرعه است: جرعه خشمی که با بردباری آن را فرو میخوری، و دیگری جرعه ناگواری که با شکیبایی آن را باز میگردانی.
4. مسواک
میفرمود: چرا دندانهای شما را زرد و کثیف میبینم. شما را چه شده است که مسواک نمیزنید؟
و میفرمود: دو رکعت نماز با مسواک، برتر از هفتاد رکعت نماز بیمسواک است.
5. پاکیزگی
میفرمود: هر چقدر میتوانید، پاکیزه باشید؛ زیرا خداوند اسلام را بر پاکیزگی بنیان نهاد و جز انسانهای پاکیزه، کسی به بهشت نمیرود.
اجازه نمیداد افراد، کنار چاه آب آشامیدنی، زیر درخت میوهدار، میان قبرها، در جادهها و حیاط خانهها قضای حاجت کنند.
6. خوراک
خوردن را با نام آفریدگار آغاز میکرد و با ستایش او به پایان میبرد. اگر به هر دلیلی نمیخواست غذایی را بخورد، از آن عیبجویی نمیکرد.
میفرمود: برای خوردن دور هم جمع شوید؛ خجستگی و برکت در این کار است.
از ترنج سبز و سیب سرخ خوشش میآمد.
هرگاه میوه نوبری میدید، آن را میبوسید و بر چشمها و لبهایش مینهاد و میفرمود: خداوندگارا! آغاز آن را به ما نشان دادی، پایانش را در سلامتی به ما بنمایان.
7. خوشبویی
از بوی خوشی که در فضا باقی میماند، میفهمیدند که رسول گرامی از آنجا عبور کرده است. اگر بر سر کودکی دست میکشید، بوی خوش دستش بر موی کودک میماند. از ابتدای تولد، بوی بد از وی به مشام نرسید.
منبع: همنام گلهای بهاری: نگاهی نو به زندگانی و شخصیت پیامبر گرامی، نوشته حسین سیدی.
