علائم این اختلال حتی می تواند، از دوران شیرخواری آغاز گردد ولی تا دوره ی بعد از نوپایی، تشخیص آن بسیار مشکل است و قبل از تولد هم قابل تشخیص نیست؛ زیرا بسیاری از کودکان که از نظر سرشتی پرتحرک، بازیگوش و فعال هستند با افزایش سن تا شروع دوره ی دبستان به تدریج پرتحرکی آن ها کاهش می یابد و هیچ مشکلی در عملکرد خود ندارند. معمولاً سن شروع بیش فعالی حدود سه سالگی است. البته مطالعات نشان می دهند که سرشت کودک شیرخوار یک عامل مستعدکننده در کمبود توجه - بیش فعالی می باشد.
نشانه های این اختلال قبل از سن هفت سالگی شروع می شود، و ممکن است تا نوجوانی یا بزرگسالی تداوم یابند.
مادران گزارش می کنند که مشکلاتِ حدود یک سوم کودکان بیش فعال در اولین سال زندگی آن ها وجود داشته است که شامل گریه کردن بیش از حد، مشکلات به خواب رفتن، تأخیر در تکلم و مشکلات تغذیه ای بوده است. گریه های شان با در آغوش گرفتن و کوشش والدین در آرام کردن آن ها به راحتی متوقف نمی شده است. کم بودن این واکنش ها باعث کاهش تعامل مثبت مادر و کودک می شود. البته مشکلات سرشتی به تنهایی پیش بینی کننده ی اختلال بیش فعالی در آینده نمی باشد. مادران کودکان بیش فعال، علائم افسردگی، کاهش اعتماد به نفس و میزان استرس بیشتری را نشان می دهند. این کودکان در دوران نوپایی یعنی یک تا سه سالگی معمولاً نافرمانی بیشتری دارند، خیلی پرتحرکند و آموزش توالت رفتن را که دراین دوره باید فرا گرفته شود، با مشکل زیاد یاد می گیرند. آن ها سریع از یک فعالیت متوجه فعالیت دیگر می شوند، اسباب بازی های شان را خراب می کنند، تلاش والدین برای مهار نافرمانی و پرتحرکی آن ها اغلب منجر به ناامیدی و ناکامی می گردد. در این موارد، مادر دائم در حال تلاش برای تسلط پیدا کردن بر وضعیت بحرانی است و گاهی هم علائم افسردگی نشان می دهد. پدر اغلب چون حضور کمرنگ تری در خانه دارد، ابتدا مشکلات کودک را انکار می کند و علت مشکلات رفتاری کودک را بی کفایتی مادر می داند. بعد از مدتی که واقعاً مشکلات کودک را احساس کرد، ممکن است کم کم از مسئولیت پدری کناره گیری کند، مدت زمان بیشتری را در بیرون از خانه بگذراند یا در خانه سرگرم فعالیت هایی شود که کمتر با مشکلات فرزندش روبه رو باشد. برای نگهدار یو مراقبت از این کودکان به راحتی نمی توان پرستاری پیدا کرد.
دوستان و خویشاوندان، اکثراً مادر را به دلیل ناتوانی در مهار کودک سرزنش می کنند و کم کم خانواده ارتباطات شان را با بیرون کم کرده و منزوی می شوند و متعاقب آن احساس تنهایی و بی کفایتی می کنند.
منبع مقاله :
داوری آشتیانی، رزیتا؛ (1391)، اختلال کمبود توجه - بیش فعالی (مروری بر علائم و درمان های موجود)، تهران: نشر قطره، چاپ سوم