چه گروهی مورد شفاعت قرار گرفته و چه گروهی شفاعت نمی شوند؟
از آیات و روایات استفاده می شود که تمام کسانی که به خدا ایمان داشته باشند و همچنین با رسول خدا9 و اهل بیت او دشمنی نداشته باشند؛ مشمول شفاعت می گردند. در بخشی از روایات می خوانیم هرکس یک ذره ایمان داشته باشد، شفاعت می شود و در برخی دیگر از روایات سبک شمردن نماز، خیانت، ستم و ... مانع از شفاعت می شود. این دو دسته از روایات با هم تنافی ندارند، زیرا مقصود از دسته دوم این است که این گناهان باعث می شود انسان مدت ها در عذاب بماند و از شفاعت محروم باشد، نه این که اصلاً شفاعت نشود و روایات دسته اول می گوید هرکس ایمان به خدا داشته باشد و دین او مورد ارتضا و پسند الهی باشد، و بالاخره شفاعت موجب نجات او می شود، و فقط کفر و دشمنی با رسول اکرم9 و اهل بیت: انسان را از شفاعت محروم می سازد.
آنان که شفاعت نمی شوند عبارت اند از:
کافر،([39]) ستمگر،([40]) دشمنان خاندان رسالت،([41]) کسانی که فرزندان رسول خدا را آزار داده اند،([42]) کسانی که به شفاعت اعتقاد نداشته باشند،([43]) خائن،([44]) سهل انگار نسبت به نماز. ([45])
نتیجه گیری
در انتهای بحث باید چنین گفت، شفاعت یک نوع تطهیر و پالایش است، از نظر قرآن، مرگ پایان زندگانی نیست، بلکه روزنه ای است به جهان دیگر به نام جهان برزخ، که شیوه ی زندگی در آن جا، با شیوه ی زندگی در این جهان کاملاً متفاوت است، گروهی در آن جا معذب، و گروهی دیگر متنعّم می باشند، افرادی که رابطه ی ایمانی خود را با خدا قطع نموده، ولی پیوند معنوی خویش را با خاصان درگاه او حفظ کرده اند، در برزخ تا حدی به کیفر اعمال خود می رسند، یعنی: کیفرها مقدمه ی تصفیه و پالایش قسمتی از عوارض گناه می باشد، این افراد هنگامی که گام به محشر می نهند به خاطر تصفیه و پالایشی که در جهان برزخ درباره ی آنان انجام گرفته، آمادگی بیشتری برای مغفرت و آمرزش پروردگار جهان دارند.
مغفرت و آمرزش خدا که از طریق شفیعان درگاه وی متوجه آنان می گردد، جز تطهیر و شست و شوی اساسی و محو عوارض گناه و پاک گردانیدن روح و روان چیزی نیست.
[39]. همان، خصال، ص 355.
[40]. همان.
[41]. محاسن برقی، ص 184.
[42]. شیخ صدوق، امالی، ص 177.
[43] . عیون اخبار الرضا7، ج 2، ص 66 .
[44] . مسند احمد، ج 1، ص 72.
[45]. اصول کافی، ج 3، ص 270.
