منظور ما از این شفاعت، باز همان شفاعت مورد نزاع است، شفاعتی که گفتیم: عذاب روزقیامت را از گنه کاران بر میدارد، اما پاسخ از این سئوال، این استکه آیه شریفه: (کل نفس بما کسبت رهینة، الا اصحاب الیمین، فی جنات یتسائلون: عن المجرمین، ما سلککم فی سقر؟)
(2) ، که ترجمه اش چند صفحه قبل گذشت، دلالت دارد بر اینکه شفاعت بچه کسانی می رسد، و چه کسانی از آن محرومند، چیزیکه هست بیش از این هم دلالت ندارد، که شفاعت تنها در فک رهن، و آزادی از دوزخ، و یا خلود در دوزخ مؤثر است، و اما در ناراحتی های قبل از حساب، از هول و فزع قیامت، و ناگواریهای آن، هیچ دلالتی نیست بر اینکه شفاعت در آنها هم مؤثر باشد، بلکه میتوان گفت: که آیه دلالت دارد بر اینکه شفاعت تنها در عذاب دوزخ مؤثر است، و در ناگواریهای قبل ازآن مؤثر نیست.
این نکته را هم باید دانست که از آیات نامبرده در سوره مدثر میتوان استفاده کرد که سئوال و جوابیکه در آن شده مربوط است به بعد از فصل قضا، و رسیدگی بحسابها، بعد از آنکه اهل بهشت جای خود را در بهشت گرفته، و اهل دوزخ هم در دوزخ قرار گرفته اند، و در چنین هنگامی
............................................
1.سوره حدید آیه 19
2. سوره مدثر آیه 42
شفاعت شامل جمعی از گنه کاران شده، و آنان را از آتش نجات میدهد، برای اینکه کلمه: (فی جنات)الخ، در این آیات آمده، و این کلمه استقرار در بهشت را می رساند.و نیز جمله: (ما سلککم)
الخ، در آن هست، که از ماده سلوک، و بمعنای داخل کردن است، البته نه هر داخل کردنی، بلکه داخل کردن با نظم و با ردیف خاص، (نظیر داخل کردن نخ در دانه های تسبیح، که از کوچک ترهاگرفته تا بزرگ و بزرگترها همه را نخ می کشند) پس در این تعبیر معنای استقرار هست، و همچنین در جمله(فما تنفعهم)، چون کلمه(ما)برای نفی حال است، (دقت بفرمائید).
و اما نشاه برزخ، و ادله ایکه دلالت می کند بر حضور پیامبر(ص)و ائمه ع در دم مرگ، و در هنگام سئوال قبر، و کمک کردن آنحضرت در شدائد، که روایاتش بزودی در ذیل آیه:
و ان من اهل الکتاب الا لیؤمنن به
(1) خواهد آمد، ربطی بشفاعت در درگاه خدا ندارد.
بلکه از قبیل تصرف ها و حکومتی است که خدایتعالی بایشان داده، تا باذن او هر حکمی که خواستند برانند، و هر تصرفی خواستند بکنند، همچنانکه در باره آن فرموده: (و علی الاعراف رجال، یعرفون کلا بسیماهم، و نادوا: اصحاب الجنة.ان سلام علیکم، لم یدخلوها، و هم یطمعون، - تاآنجا که می فرماید - و نادی اصحاب الاعراف رجالا یعرفونهم بسیماهم، قالوا: ما اغنی عنکم جمعکم، و ما کنتم تستکبرون، ا هؤلاء الذین اقسمتم: لا ینالهم الله برحمة ادخلوا الجنة، لا خوف علیکم، و لا انتم تحزنون، و بر اعراف، (که جایگاهی میان بهشت و دوزخ است)مردمی هستند، که هر کسی را از سیمایش می شناسند، باصحاب بهشت داد می زنند: که سلام بر شما، با اینکه خودتاکنون داخل بهشت نشده اند، ولی امید آنرا دارند - تا آنجا که می فرماید - اصحاب اعراف مردمی را که هر یک را با سیمایشان می شناسند، صدا می زنند، و میگویند: دیدید که نیروی شما از جهت کمیت و کیفیت بدردتان نخورد؟آیا همین بهشتیان نیستند که شما سوگند می خوردید: هرگز مشمول رحمت خدا نمیشوند؟دیدید که داخل بهشت میشوند، و شما اشتباه می کردید آنگاه رو به بهشتیان کرده می گویند حال به بهشت درآئید، که نه ترسی بر شما باشد، و نه اندوهناک میشوید
(2).
و از این قبیل است آیه: (یوم ندعوا کل اناس بامامهم، فمن اوتی کتابه بیمینه)
(3) (روزیکه هرقومی را بنام پیشواشان صدا می زنیم، پس هر کس کتابش بدست راستش داده شود، چنین و چنان میشود)که از این آیه نیز بر می آید: امام واسطه در خواندن و دعوت است، و دادن کتاب از قبیل همان حکومتی است که گفتیم خدا باین طائفه داده، (دقت بفرمائید).
پس از بحثی که در باره شفاعت گذشت، این نتیجه بدست آمد: که شفاعت در آخرین موقف
............................................
1. سوره نساء آیه 159
2. سوره اعراف آیات 45 - 49
3. سوره اسرای آیه 71
از مواقف قیامت بکار می رود، که یا گنه کار بوسیله شفاعت مشمول آمرزش گشته، اصلا داخل آتش نمیشود، و یا آنکه بعد از داخل شدن در آتش، بوسیله شفاعت نجات می یابد، یعنی شفاعت باعث میشود که خدا باحترام شفیع، رحمت خود را گسترش میدهد.
