چنانچه فردی در رویارویی با یک مشکل به طور مداوم به آن فکر کند، خواه ناخواه این پدیده بر روی شرایط روانی او تأثیر منفی خواهد گذاشت. به عبارتی، اشتغال ذهنی به یک مشکل نه تنها به حل آن کمکی نمی کند بلکه تنها موجب تشویش و نگرانی مضاعف می شود و بار منفی هیجانی به وجود می آورد. در چنین شرایطی لازم است فرد به هر طریق ممکن خود را از این افکار دور نگاه دارد. برای دورکردن افکار مزاحم عموماً روش های حل مسئله بر کنترل هیجان و تنش مبتنی است. از این جمله می توان به روشی مانند گفت و گوی درونی مثبت اشاره کرد. در این روش فرد سعی می کند افکار منفی خود را به افکاری مثبت و البته واقع گرایانه تغییر دهد. البته توصیه می شود این تغییر بر مبنای واقعیت باشد و جنبه ی خودفریبی نداشته باشد. مثلاً فردی که به دنبال یک مشکل مالی دچار افکار مزاحم و منفی شده است، لازم نیست به خود بگوید که بروز این مشکل مالی خیلی خوشایند است بلکه می تواند افکار منفی خود را به سوی فکری مثبت و واقعی تغییر دهد، به این صورت که اگرچه مشکل مالی تا حدی سخت است ولی به مرور زمان می توان آن را حل کرد. و یا این که سعی کند به جای فکر کردن به مسائل مالی به موضوعات دیگری فکر کند. از روش های دیگر در این زمینه پرداختن به فعالیت هایی است که بار هیجانی ندارند و می توانند اشتغال ذهنی را کمتر کنند، مثلاً شرکت در جمع شاد دوستان و یا فعالیت های ورزشی.
دورکردن افکار مزاحم و یا به عبارتی تغییر تصویر ذهنی منفی با استفاده از روش های متفاوت امکان پذیر است. یکی از این روش ها پرداختن به کارهایی است که فضای ذهنی را تغییر می دهد، مانند پرداختن به امور شادی بخش مثل طنز. چنانچه تنش و اضطراب موجود از شدت بسیار بالینی برخوردار باشد، این روش ها تا حدی می تواند مؤثر باشد.
متوقف کردن افکار مزاحم و تغییر آن ها به افکار مثبت، نوعی مهارت ذهنی است که می تواند با تمرین کسب گردد. علاوه بر آن عدم توانایی در انجام این امر می تواند ناشی از حالات نامناسب روحی مانند افسردگی باشد. در این شرایط درمان افسردگی ضرورت دارد.
منبع مقاله :
صمیمی اردستانی، مهدی؛ (1391)، حل مشکل، ( آموزش یکی از مهارتهای زندگی )، تهران، نشر قطره، چاپ چهارم