تشنج ناشی از تب در کودکان شایع ترین علت تشنج در دوره کودکی می باشد و بسیار از خانواده ها در این زمینه سوالاتی دارند. لذا در این مقاله سعی می نماییم مختصری درباره تشنج ناشی از تب توضیح بدهیم.
این نوع تشنج وابسته به سن بوده و پیش از 9 ماهگی و پس از 5 سالگی نادر می باشد، و اصولاً تشنج ناشی از تب برای این گروه سنی تعریف می گردد. حدود 5-3 درصد کودکان در سنین ذکر شده حداقل یک بار دچار تشنج ناشی از تب می شوند.
تظاهرات بالینی
در ابتدا لازم است ذکر نماییم که تشنج های ناشی از تب به دو گروه تقسیم می شوند.
1)تشنج ناشی از تب به فرم ساده
2)تشنج ناشی از تب به فرم پیچیده
تشنج های ناشی از تب به فرم ساده:
این نوع تشنج ها معمولاً بدنبال تب بالاتر از38/5درجه ایجاد شده، حرکات تشنجی در 4 اندام(به طور منتشر)اتفاق افتاده ، اکثراً چند دقیقه طول کشیده (کمتر از 15 دقیقه)و در 24 ساعت دوره بیماری تب دار، تشنج فقط یک بار اتفاق می افتد.
تشنج های ناشی از تب به فرم پیچیده:
در یک یا دو اندام اتفاق بیافتد (بطور منطقه ای در قسمتی از بدن و نه کل بدن)و یا در 24 ساعت بیش از یک حمله تشنجی در فرد اتفاق بیافتد و یا حمله تشنجی بیش از 15 دقیقه طول بکشد.
در اینجا پاره ای از سوالات مطرح شده توسط خانواده ها در رابطه به تشنج ناشی از تب پاسخ داده می شود:
1)آیاتشنج ناشی از تب تغییری در بهره هوشی کودکان یا به عبارت دیگر عقب ماندگیهای ذهنی ایجاد می کند؟
دیده شده است که تشنج های ساده ناشی از تب با کاهش در بهره هوشی پس از تشنج همراه نبوده و کلاً تشنج های ناشی از تب به فرم ساده پیش آگهی بسیار خوبی دارند.
طولانی شدن تشنج به مدت بیش از 15 دقیقه و یا ایجاد تشنج به دلیل عفونت های مغزی (همانند ابتلا به مننژیت و تشنج بدنبال آن) می توانند فاکتورهای خطرساز در صدمه به مغز باشند.
2)آیا بستری نمودن کودک با حمله اول تشنج بدنبال تب لزومی دارد؟
پیشنهاد می شود کودکان دچار اولین حمله تشنجی ناشی از تب (و همچنین تمام کودکان با اولین حمله تشنجی بدون تب)بستری شوند.
3)انجام نوار مغزی (الکترو انسفالوگرافی یا EEG)چه زمانی پیشنهاد می گردد؟
در بیماران با بار اول حمله تشنج بدنبال تب، انجام نوار مغزی به هیچ وجه لازم نمی باشد ولی باید در تب و تشنج های فرم پیچیده و یا در بیماران با افزایش خطر شیوع اپی لپسی (صرع) که در سوال بعدی از آنها نام می بریم، حتماً نوار مغزی گرفته شود. بعضی از متخصصین در صورت تکرار حملات تشنجی (بخصوص بیش از 3 بار )علیرغم درمان تناوب با دیازپام خوراکی انجام نوار مغزی را پیشنهاد می نمایند.
4)آیا تبدیل تشنج به صرع (اپی لپسی) بدنبال تشنج ناشی از تب اتفاق می افتد؟
شیوع اپی لپسی (صرع)در کودکان مبتلا به تب و تشنج حدود 2 برابر بیشتر از کودکان می باشد و در موارد زیر شانس ابتلا به اپی لپسی افزایش می یابد.
الف)بیماران با تشنج ناشی از تب به فرم پیچیده
ب)بیماران با سابقه خانوادگی صرع در خانواده (افراد درجه یک خانواده صرع داشته باشند)
ج)تاخیر تکامل (عقب ماندگی ذهنی )کودک مبتلا به تب و تشنج
د)وجود اشکالات ساختاری مغزی(ناهنجاریهای مغری) در کودک مبتلا به تب و تشنج
لذا در این 4 گروه انجام نوار مغزی الزامی می باشند.
5)آیا نیازی برای استفاده از درمان طولانی مدت داروهای ضد تشنج وجود دارد؟
این روش در تشنج های ناشی از تب به فرم ساده توصیه نشده است ولی در موارد زیر باید مد نظر قرار گرفته شود.
الف)درمان متناوب دیازپام جهت جلوگیری از تشنج ناشی از تب مؤثر نبوده و کودک با مصرف دیازپام نیز مجدداً تشنج کرده باشد.
ب)در بعضی بیماران سرعت افزایش تب به اندازه ای سریع است که بیماران ابتدا دچارتشنج شده و سپس والدین متوجه تب وی شده اند و لذا فرصت کافی جهت استفاده از دیازپام نداشته اند.
ج)در بیماران با تشنج بدنبال تب به فرم پیچیده و نوار مغزی غیر طبیعی
د)کودکانی که در آینده شانس ابتلا به اپی لپسی را دارند(که در سوال چهارم آنها را ذکر نموده ایم)
ه)در شیرخوارانی که تشنج ناشی از تب برای بار اول قبل از یک سالگی بروز کرده باشد.
داروهای مورد استفاده بطور طولانی مدت (حداکثر 2 سال) شامل فنوباربیتال و سدیم والپروات می باشد که این داروها قطعاً باید با نظر پزشک متخصص تجویز شوند.
منبع:نشریه کودک،شماره62.
/ج
