آکنه، نشانه غرور جوانی !

آکنه (ضایعه ی چند فاکتوری التهابی فولیکول های مو وغدد سباسه چربی بیماری است ، وابسته به تغییرات هورمونی دوره ی بلوغ که اکثراً برای اولین بار در سنین بلوغ بروز می کند با توجه به بلوغ زودتر دردختران، آکنه دراین جنس زودتر ظاهر می شود که ممکن است بین 15 تا 19 سالگی تشدید شودوبهبود تدریجی یا محو ضایعات تا چندین سال به طول انجامد. واقعیت تلخ آن است که در صورت عدم درمان مناسب، این مشکل معمولاً به کاهش اعتماد به نفس وفاصله گرفته از اجتماع منجر می شود.

راه های درمان آکنه:
 

درمان های موضعی آکنه سبب ضد عفونی شدن، خشکی وپوسته ریزی پوست به درجات مختلف می شوند. ترکیبات لایه برداری «آلفاهیدروکسی اسید» ، «رتینوییک اسید»، «آداپالن» ، «آزالاییک اسید»، در این گروه قرار می گیرند. درمان های جراحی نیز شامل تخلیه کومدون ها ، میکرودرم ابریژن (پیلینگ فیزیکی) وپیلینگ شیمیایی می شود. درمان های خوراکی با استفاده از آنتی بیوتیک ها ، فرآورده های هورمونی (مانند ترکیبات حاوی استروژن ویا داروهای ضد آندروژنی) وایزوترتینویین (به خصوص در درمان آکنه های مقاوم به درمان) صورت می پذیرد درمان با لیزرکه اخیراً مورد استقبال جامعه ی علمی ومردم قرار گرفته نیز از روش های دیگر درمان است.

عوارض جانبی
 

ماکول ها:
نقاط مسطح وقرمز رنگ موقتی که درواقع باقی مانده ی زخم جوش هستند. معمولاً چند هفته اثرشان روی پوست باقی می ماند،اما ممکن است تا ماهها به طول انجامد.

*تجمع رنگدانه ها در جوشگاه ها:
 

ممکن است تا چند سال اثرش باقی بماند. برای درمان آن می توان از کرم های لایه بردار وساینده واز کرم های حاوی «هیدروکینوننیز» استفاده کرد.

*جوشگاه یا اسکار:
 

جای جوش به علت آسیب به بافت پوست درطی پروسه ی ترمیم ایجاد می شود. اسکارها به دوصورت ایجاد می شوند.
1- افزایش تولید نسج: دراین حالت سلول های پوست ،کلاژن بیشتری تولید می کنندکه به صورت برجستگی های سفت ونامنظم نمودارمی شوند. به این حالت اصطلاحاً اسکار «هیپرتروفیک» و«کلوییده » می گویند.
2- از دست رفتن نسوج: دراین حالت در جای جوش. فرورفتگی وحفره های کم عمقی ودرموارد نادر عمیقی ایجاد می شود.

روش های درمان لکه های ناشی از آکنه:
 

*لیزر
 

این عمل با سوزاندن لایه ی فوقانی پوست و تحریک کلاژن سازی لایه ی زیرین آن، توسط لیزرانجام می گیرد. امروزه رایج ترین درمان اسکار آکنه ، لیزرهای «RESURFACING»است.
تزریق کلاژن:
تزریق کلاژن درست زیر اسکار، فرورفتگی های ناشی از آکنه را پر می کند.
*لایه برداری شیمیایی لایه ی فوقانی پوست را پیلینگ می کنند.

*سایش پوست:
 

در این روش لایه ی فوقانی پوست توسط ساینده های مکانیکی برداشته می شود.

*ریز سایش پوست:
 

در این روش پوست توسط کریستال های بسیار ریزی که عمدتاً از سدیم بی کربنات و آلومینیوم بی کربنات تشکیل یافته اند . لایه برداری شده و همچنین سبب تحریک تولید کلاژن و الاستین در پوست می شود.

*شوینده های لایه بردار
 

این شوینده ها حاوی ذرات بسیار ریز ساینده هستند که با ماساژ دادن آن ها به روی پوست، پوست لطیف تر و هموارتر می شود.

انواع ضایعات آکنه:
 

آکنه شامل ضایعات التهابی وغیر التهابی است.ضایعات غیر التهابی عبارتند از کومدون های باز (سرسیاه) وکومدون های بسته(سرسفید) وانواع التهابی آن شامل پایول، پوستول، ندول وکیست هستند. هر فولیکول مو دارای یک یا چند غده ی سبابه است که ماده ی سبوم را تولید می کنند. تعداد آن ها درصورت ، قسمت فوقانی سینه وپشت بیشتر است.وبرای همین این مناطق برای ایجاد آکنه مستعدتر هستند. درآکنه،تکثیر سلولی دردرون فولیکول بیش از حد بوده ومقدار مواد چرب تولید شده ومحتویات شاخی ناشی از سلول های مرده افزایش می یابد. به طوری که تخلیه ی این مواد از درون فولیکول به سطح پوست مشکل می شود وبه مرور زمان این مواد باعث مسدود شدن مجرای باریک فولیکول می شوندودرمرحله ی بعدی این مجاری متسع شده وغدد سباسبه دراثر تجمع مواد اضافی بزرگ تر می شوند وبه دنبال آن ضایعات آکنه یی ایجاد می شود.

علت ایجاد شدن آکنه:
 

*موارد مواد غذایی تأثیر بر ایجاد آکنه ندارد ولی اگر رابطه ی بین خوراکی به خصوصی وآکنه وجود داشته باشد ، بهتراست درمصرف آن فراورده ی غذایی دقت شود.در طب سنتی ایران مصرف مواد غذایی گرم . عاملی موثر درتشدید آکنه است و کاهش مصرف این مواد در درمان این ضایعات بسیار توصیه می شود.
*شستن پوست به تنهایی نمی تواند مشکل آکنه را حل کند به علت آن که آکنه فرایندی است که از سطح پوست منشأ نمی گیردبلکه قسمت های عمیق تر پوست شامل عدد سبابه و فضای درونی فولیکول ها درایجاد آن دخیل هستند. از سویی دیگر پاک کردن می تواند با گسترش التهاب سبب بدتر شدن اوضاع پوست شود وبهتر است جای صابون های خشک کننده از صابون های نسبتاً ملایم استفاده کرد.
*اشعه ی خورشید می تواند کراتین وسبوم را افزایش داده واز این طریق سبب تشدید آکنه شود. درصورت وجود ضایعات التهابی فعال باید از خورشید اجتناب کرد زیرا ممکن است اسکار پس ازبهبود به علت تماس باخورشید تیره تر شود.
*مواد آرایشی نامناسب اکثراً دارای ترکیبات مسدود کننده ی پوست (کومدوژنیک) هستند. بنابراین هنگام انتخاب ومصرف آن ها باید بسیار دقت شود وهم چنین آکنه درسه ماهه ی نخست بارداری وچند روز پیش از قاعدگی خانم ها به خاطر نوسانات هورمونی ممکن است تشدید شود.
*مصرف بعضی داروها ماننداستروییدها وکورتیکواستروییدها، تزریق یامصرف قرص تستوسترون، لیتیوم ودانازول نیز ممکن است ایجاد آکنه کند.
*استرس ارتباط بسیارتنگاتنگی با آکنه دارد، به این علت که باعث بی نظمی سیستم هورمونی وایمنی بدن می شود.
منبع:نشریه 7 روز زندگی،شماره 109.