نوعی بیماری التهابی مزمن و اغلب پیش رونده در سیستم اعصاب مرکزی است که باعث از بین رفتن پوشش میلین تارهای عصبی به صورت پلاک های کوچک، بزرگ و منفرد یا متعدد شده و انتقال پیام های عصبی را به تدریج مختل می کند.
از ویژگی های بیماری این است که پلاک ها در زمان های مختلف، بخش های متفاوتی از دستگاه اعصاب مرکزی را گرفتار می کنند. روند بیماری در برخی افراد خوش خیم، در گروهی به صورت عود کننده و در بعضی به شکل مزمن و پیش رونده است.
علت: نامشخص است، ولی عواملی مانند نارسایی ایمنی، استعداد ژنتیکی، منطقه جغرافیایی با آب و هوای معتدل، عفونت های ویروسی و فشارهای روحی را دخیل دانسته اند. شایع ترین سن ابتلا بین 20 تا 40 سالگی و در زنان تقریباً دو برابر مردان است و در بین بستگان درجه اول بیماران 5 تا 15 بار بیشتر از سایرین است.
نشانه ها: بسته به این که پلاک ها در کدام ناحیه از دستگاه اعصاب مرکزی باشند، متفاوت است و شامل ضعف اندام ها به صورت بی سر و صدا و به شکل خستگی زودرس در اثر فعالیت به خصوص در اواسط بعد از ظهر، اشکال در بالا رفتن از پله ها به علت گرفتگی عضلات، اختلال تعادل در راه رفتن، تاری دید تا نابینایی کامل موقتی، دوبینی، سرگیجه، تهوع، حرکات نوسانی کره چشم و فلج نگاه، ضعف خفیف تا حالت نیمه فلج اندام ها، اشکال در کنترل ادرار و اختلال در بلع، ناتوانی جنسی، حرکات غیرارادی و لرزش، اختلال در تکلم، اختلال حس عمقی و سطحی به ویژه به صورت گزگز و خواب رفتگی، درد شوک مانند صورت، اختلاف حافظه، افسردگی، عدم تحمل گرما و احساس شوک برقی در اندام ها به دنبال خم کردن گردن.
پیش آگهی: در موارد زیر پیش آگهی بیماری بهتر است: شروع بیماری پیش از 40 سالگی، جنس مؤنث، آغاز بیماری با اختلال بینایی، کم بودن دفعات عود بیماری در چند سال اول، روند بیماری با فراز و نشیب باشد و نه یکنواخت و پیش رونده.
عوارض: کاهش توان بینایی، فلج اندام ها، ناتوانی جنسی به ویژه در مردان، زخم های بستر و عفونت های ناشی از آن، اختلال تعادل، صرع در حدود 10 درصد موارد، افسردگی، لرزش شدید در هنگام فعالیت و در موارد پیشرفته، آتروفی مغز و نارسایی گفتاری شدید. درمان: هنوز درمان قطعی برای این بیماری پیدا نشده، اما داروهای مختلفی وجود دارند و برای پیشگیری از عود بیماری چند پیشنهاد شده است: تجویز دوز کم استروئیدها، تعویض پلاسمای خون، روغن آفتابگردان و رژیم کم چربی و درمان با نیش زنبور که اعتبار علمی ندارد. اما در مرحله حاد بیماری، در صورت درمان با استروئیدها، رژیم غذایی کم نمک و در مرحله مزمن برای کاهش عفونت ادراری و یبوست، مصرف مایعات بیشتر و فیبر غذایی توصیه می شود. بهتر است مواد غذایی در حجم کم و دفعات بیشتر مصرف شوند.
استفاده از روغن زیتون و منابع غنی از امگا 3 و تأکید بر مصرف ویتامین های B,C و E اجتناب از کاهش سریع وزن و استرس، رعایت رژیم غذایی متعادل و استراحت کافی و همچنین ورزش هایی مثل شنا که بهترین ورزش برای این بیماران است توصیه می شود.
منبع: فضیلت خانواده، شماره 213.