هنر پرشیا که حالا ایران نام گرفته، از قرن ششم پیش از میلاد مسیح، مورد هجوم شرق و غرب بوده است. ایران در طول اعصار متمادی، توانسته تاثیر فراوانی که فرهنگهای مختلف بر آن گذاشتهاند را ترکیب کند تا تنوع غنیای از هنرها، سبکها و تکنیکها خلق کند.
هنر ایران به ویژه به دلیل معماری و مینیاتورهای نفیساش مورد توجه بوده، اما امروز بیشتر از همه به خاطر فرشهای دستبافتاش معروف است. اگرچه تاثیر گسترده و متنوع خارجیها بر هنر ایرانی، تشخیص ویژگیهای خاص آن را دشوار کرده، اما هنر ایرانی اغلب با خطوط مشخص و پر رنگ، جزییات زیاد و استفاده چشمگیر از رنگ تعریف میشود.
ابتدای تاریخ
اگرچه پرشیا تقریبا هفت هزار سال مرکز تمدن بوده، در دوره سلسله هخامنشی (550 تا 333 پیش از میلاد) بود که اولین امپراتوری پارسی شکل گرفت، یک سبک واحد ظهور کرد و تاثیرات فراوان فرهنگهای دیگر را زیر سایه درآورد.
برای نمونه، کاخ پرسپولیس که توسط داریوش اول آغاز شد و به دست خشایارشاه کامل شد، حدود 520 قبل از میلاد با کتیبههایی که یادآور سبک آشوری و بابلی بود، آراسته شد. در این دوره، آثاری از جنس طلا، نقره و برنز و هم چنین کنده کاری تولید شد.
فتح ایران به دست اسکندر در قرن چهارم قبل از میلاد، مخلوطی از سبکهای ایرانی و یونانی را پدید آورد که برای نمونه در آثار برنزی، کوزهها و جواهرات پارتها دیده میشود.
سلسله ساسانیان (224 تا 642 بعد از مسیح) غنیترین دوره در تولید آثار هنری بود و نه تنها سبکها و تکنیکهای به میراث رسیده را توسعه داد، بلکه طیف گستردهای از سبکها و تکنیکها را هم به وجود آورد.
ساسانیان ابریشم را به ایران معرفی کردند، جواهرات نفیسی ساختند، فلزکاری با نقره، طلا و برنز و استفاده از سفال را رواج دادند؛ و کاخهای شان را با تندیسهای تراشیده شده از سنگ تزیین کردند. گنبدها و طاقهایی که آنها بنا کردند، بعدتر روی معماری اسلامی تاثیری عمیق گذاشت.
سبک اسلامی
بعد از ورود اسلام در قرن هفتم میلادی، هنر ایران در قلمروی سبک و تکنیک اسلامی درآمد، که بازتاب آشکار آن در سفالها و خوشنویسی دوره مغول (سلسله تیموریان؛ 1369 تا 1506 میلادی) وحود دارد.
تاثیر چینیها نیز در یکی از بزرگترین دستاوردهای هنری ایران دیده میشود: در مینیاتور، که برای نگارگری کتابهای شعر، تاریخ و داستانهای عاشقانه به کار میرفت.
سبک ایرانی
در قرن پانزدهم میلادی، سبک مشخص و متمایز هنر ایرانی ظهور و بروز پیدا کرد که مولفههای آن شامل خطوط پررنگ، رنگهای غلیظ و جزییات بسیار زیاد است. بزرگترین نماینده این دوره کمال الدین بهزاد است.
در سلسله تیموریان استفاده از کاشیهای رنگی هم رواج یافت که برای تزیین ساختمانها به کار میرفت؛ نمونهاش مسجد کبود تبریز.
سلسله صفویه (1502 تا 1736 میلادی) مینیاتورهایی تولید کرد که حالا نشان از نفوذ سبک غربی دارد. هم چنین بسیاری از بهترین فرشهای ایرانی متعلق به دوره صفویه هستند. پارچه بافی به ویژه از ابریشم و فلزکاری هم در این دوره وجود داشت و کاخها با نقاشیهای دیواری تزیین میشدند.
سلسله صفویه نفطه آغاز حضیض هنر ایرانی است، چون تاثیر هنر اروپایی قوی و قویتر میشد.