پنج ساعت زمان در هفته برای شادکامی در زندگی مشترک

روان‌شناسی مثبت که آن را رویکرد روان‌شناسی در هزاره سوم میلادی نامیده‌اند، برخلاف روان‌شناسی سنتی و بیمارمحور، به جنبه‌های مثبت انسان‌های سالم می‌پردازد. این شاخه از علم، که از 1995 پاگرفته است، به‌سرعت درحال بالندگی و گسترش است. از جمله اهداف اصلی روان‌شناسی مثبت می‌توان به نمونه‌های زیر اشاره کرد:

• بررسی و پژوهش درباره هیجان‌های مثبت و خوشایند آدمی مانند شادی، امید، خوش‌بینی و رضایت از زندگی؛
• مطالعه و تحقیق درباره فضیلت‌های اساسی انسان و صفات مثبت زیرمجموعهٔ هر کدام؛
• ارائه روش‌های علمی و کاربردی برای پایه‌گذاری، تقویت و گسترش نهادهای مثبت اجتماعی: خانواده، اداره، شرکت و… .

در این میان، مهم‌ترین هیجان مثبت، شادکامی است که خود بر دو نوع است: هیجان اصیل و پایدار که همان خوشبختی و کامروایی است و هیجان حسی و گذرا که همان شادی، خوشی و نشاط است.

محققان از سلامت جسمی، طول عمر، سلامت روانی، گشودگی ذهن (تمرکز و درک بیشتر)، افزایش بازدهی تحصیلی و کاری، گسترش شبکه روابط اجتماعی، سازگاری و تفاهم خانوادگی، تقویت روحیه یاری‌رسانی و خدمت به دیگران، پرورش و گسترش دیگر هیجان‌های مثبت، رشد اخلاقی و معنوی و افزایش انگیزه و سطح دین‌داری، به‌عنوان بهره‌های شادی و شادکامی نام می‌برند.

در منابع اسلامی نیز از همسر خوب و متدین، فرزند صالح، دوستان خوب، شغل سالم، محل کار در شهر خود، مسکن وسیع، رفاه اقتصادی (کفاف)، مرکب رهوار، داشتن مدیری قدردان، داشتن کارمندانی فرمان‌بر، معتمد مردم‌بودن و تلاش در ساماندهی امور مردم به عنوان عوامل خوشبختی و سعادت یاد شده است. البته این منابع دوربودن از صفات ناپسند اخلاقی، به‌ویژه کینه و حسادت و برخورداری از ویژگی‌ها و خوهای پسندیده‌ای چون پرستش و اطاعت خداوند، یقین، دوام عبادت، اخلاص، استواری در دین، شناخت پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) و امامان معصوم (علیهم‌السلام) و پیروی از آنها، خردورزی، عمل به دانسته‌ها، دوراندیشی، رازداری، بخشندگی و سخاوت و یادِ سازندهٔ مرگ را هم برای کسب شادکامی پایدار لازم می‌دانند.

بی‌تردید، ازدواج موفق و همسر خوب، سازگار، متعهد و وفادار، همراه و ترغیب‌کننده عوامل نشاط‌آور و فراهم‌آورنده زمینه‌های خوشبختی است. روان‌شناسی مثبت‌گرا معتقد است که افراد متأهل از همه شادترند.

سلیگمن، روان‌شناس معروف معاصر، با بررسی روابط همسران مختلف با دقت پیش‌بینی می‌کند که کدام ازدواج‌ها در طی سالیان بهبود پیدا می‌کنند. او دریافته است که همسران شاد و سازگار، هر هفته بیش از پنج‌ساعت زمان اضافی را به رابطه با خود اختصاص می‌دهند. وی با تأکید بر نقش همسران در حفظ شادکامی خانواده، توصیه می‌کند که آنان با استفاده از روش‌های بسیار ساده زیر در این مسیر گام بردارند.