تاریخ خبر : 1393/02/24 – گروه گردشگری، عاطفه نبوی: ارائه خدمات تخصصی برای سفر در دنیای جزئی و تخصصی شده امروز، مقوله دور از ذهنی نیست. با افزایش مشغله افراد و نیاز به برنامه‌ریزی برای زمان و پولی که خرج می‌کنند، شناسایی دقیق کالایی که خریداری می‌شود، میزان کاربردی بودن آن و…آنان را نیازمند مشاورانی برای این خرید و معامله می‌کند. چنان‌که برای خرید خانه، ماشین یا… به مشاورانی مراجعه می‌شود، با توجه به تعدد و تنوع مقاصد سفر و تاثیر پارامترهای مختلف بر مساله انتخاب آنها، به نظر می‌آید وجود مشاورانی آشنا به مقاصد، قیمت‌ها و نیازهای افراد و خانواده متقاضی سفر در آژانس‌ها کمک شایانی به انتخاب مقاصد درست خواهد کرد و از سوی دیگر موجب رونق صحیح و هدفدار آژانس‌ها می‌شود.
اما آیا در حال حاضر در آژانس‌های مسافرتی ایران چنین خدماتی ارائه می‌شود؟ و اگر ارائه شود تا چه حد مورد وثوق افراد و طرف مشاوره آنها می‌شوند؟ این مشاور باید واجد چه شرایطی باشد؟ تفاوت آنها با متصدیان فروشی که در حال حاضر در آژانس‌های مسافرتی در حال ارائه خدمات هستند، چیست؟
تعیین مقصد مناسب برای هر فرد
مهدی حجت قائم‌مقام سابق سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و عضو هیات علمی دانشگاه تهران، در این باره به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: در حقیقت هر سفر که اتفاق می‌افتد نوعی معامله است که بین متقاضی و ارائه‌دهنده خدمات شکل می‌گیرد و موضوع مورد درخواست، سفر است. طبیعتا معامله زمانی شیرین می‌شود که هر دو طرف معامله از آنچه ارائه شده و به دست آمده، راضی باشند.
وی با تاکید بر اینکه شکل گرفتن چنین معامله‌ای مستلزم ارزیابی دقیق خصوصیات مشتری از سوی مرکز ارائه‌دهنده خدمات سفر است، اضافه می‌کند: مشاور سفر، کسی است که به جز تسلط به مقاصد سفر باید نیازهای خانواده‌ها را نیز بشناسد و مشاوره‌ای متناسب با شرایط آنها ارائه دهد. به عنوان مثال خانواده تحصیلکرده‌ای بدون فرزند مقصد متفاوتی از یک خانواده با سطح تحصیلات پایین‌تر و تعداد فرزندان بیشتر طلب می‌کند.
حجت در ادامه با اشاره به وضعیت فعلی برنامه‌ریزی سفر که در آن خانواده‌ها پیشاپیش مقاصد سفر خود را انتخاب کرده و فقط برای خرید بلیت یا تور به آژانس مراجعه می‌کنند، خاطرنشان می‌کند: در بسیاری از سفرهایی که در حال حاضر اتفاق می‌افتد، به‌دلیل اینکه آشنایی دقیقی از مقصد سفر وجود ندارد و به صورت آزمون و خطایی انتخاب می‌شود، رضایت مسافر چنان‌که باید جلب نمی‌شود و از سفر خود بهره و حظ لازم را
نمی‌برد. وی در ادامه تصریح می‌کند: به عنوان مثال کسی که با توجه به شرایط زندگی و خانوادگی و علایق خود بهتر است برای تعطیلات به طبیعت‌گردی در شمال کشور برود، وقتی سر از مکان‌های تاریخی در می‌آورد مطمئنا جذابیت خاصی برای وی ندارد و عناصری را که برای لذت بردن از سفر مد نظر دارد در آنجا نمی‌یابد.
از سوی دیگر این عدم‌رضایت و شناخت ممکن است حتی به ایجاد آسیب‌هایی خواسته یا ناخواسته در مقاصد نیز منجر شود.
افزایش رضایت مشتری از سفر
این عضو هیات علمی دانشگاه اظهار می‌کند: «این اتفاقی است که پیش از اینها در سایر کشورها رخ داده و مشاوره سفر به‌طور معمول در آژانس‌ها ارائه می‌شود.» وی می‌گوید: مشاور در ابتدا درباره شغل و شرایط اقتصادی مسافر و اینکه در چه حد می‌خواهد و می‌تواند هزینه کند، می‌پرسد و در ادامه از علایق مشتری و جاهایی که پیش از این سفر کرده سوال می‌کند و در نهایت اینکه چند نفر در سفر او را همراهی می‌کنند و… با توجه به اطلاعات کسب شده و مقاصد تعریف شده، از میان گزینه‌های موجود بهترین را انتخاب کرده و به مشتری پیشنهاد می‌کند.
به زعم حجت در درازمدت و با ارائه این خدمات و مشاهده اثر مثبت آن در بالا رفتن رضایت از سفر، مشتریان، آژانس ویژه خود را پیدا کرده و تبدیل به مشتریان دائمی آن می‌شوند.
وی همچنین می‌افزاید: اعتمادی که در ادامه این روند بین آژانس و مشتری شکل می‌گیرد مهم و ارزشمند است، مشتری بعد از یکی، دوبار که از این مشاوره استفاده کرده و سفر خوبی داشت، دیگر اطمینان حاصل می‌کند که در این معامله ضرر نکرده و آژانس، ته مانده تورهای خود را به او نفروخته است.
این رئیس موسسه فرهنگی ایکوموس (شورای بین‌المللی بناها و محوطه‌های تاریخی) در پایان می‌گوید: این تنها مشتری نیست که در این میان از عواید گرفتن مشاوره خوب بهره‌مند می‌شود، بلکه از آن سو آژانس نیز با اطمینان بیشتری از داشتن مشتری‌های ثابت و مشخص، مقاصد سفر خود را تعریف می‌کند و سعی می‌کند که در مقاصد جدید خود همه سلایق را منظور کند؛ چرا که می‌داند به ازای آنها مشتریانی دارد که به واسطه حضور مشاور به این مقاصد هدایت می‌شوند.
در نگاهی کلی‌تر شاید آثار مثبت ورود کارشناسان و مشاوران به بازار گردشگری فراتر از اینها بوده و اضافه شدن این حلقه واصل میان مسافران و مراکز ارائه خدمات موجب نظم گرفتن این حوزه مغشوش و نابسامان
شود.
در درازمدت مقاصد سفری مانند بناهای تاریخی را از هجوم بی‌برنامه گردشگرانی که به اشتباه به آنجا آمده‌اند حفظ کند، کودکان و والدین آنها را برای بازی و سرگرمی از میان ستون‌های باستانی سایت‌های تاریخی به تفرجگاه‌های عمومی و مقاصدی که به همین منظور ساخته شده هدایت کند و گردشگران علاقه‌مند به حوزه فرهنگی را از سرگردانی در طبیعت یا مقاصد و هتل‌های مدرن برهاند و هر گردشگر را در مقصد مناسب قرار دهد.
