هیات امنایی شدن بیمارستان‌ها موضوعی است که در حداقل یک دهه گذشته بارها درباره اجرایی شدن آن صحبت شده تا جایی که در برنامه پنجم توسعه به قانون تبدیل شد با این حال همچنان پرونده آن روی میز وزارت بهداشت باز است چراکه وزیر بهداشت در تازه‌ترین اظهارات خود می‌گوید: برای کنترل هزینه‌ها، راهی جز هیات امنایی کردن بیمارستان‌ها نداریم.
به گزارش ، ابتکار نوشت: هشت سال پیش وقتی موضوع هیات امنایی شدن بیمارستان‌ها به میان آمد فعالان حوزه بهداشت و درمان استقبال قابل‌توجهی از آن کردند به‌طوری که در همان سال نخست بیش از 50 بیمارستان به دست هیات امنا سپرده شد، اما به مرور شور مدیریتی برای متقاضیان به یکباره فروکش کرد و کم‌کم بحثی که حتی به قانون هم تبدیل شده بود به دست فراموشی سپرده شد. این اتفاق درحالی رقم خورد که قرار بود مسئولیت اداره بیمارستان‌ها به گروهی متشکل از نمایندگان بخش‌های مختلف بیمارستان و حامیان منافع مردم، واگذار شود تا از این طریق بهرهوری و کیفیت خدماتی که به بیماران ارائه می‌شود، افزایش یابد. در این میان اجرای قانون هیات امنایی شدن بیمارستان‌ها همچون هر طرح و برنامه دیگری به تامین بودجه کافی نیاز داشت تا خدمات بیشتری به مردم ارایه شود بدون اینکه مردم هزینه بیشتری پرداخت کنند اما آنطور که کارشناسان این حوزه می‌گویند جذب اعتبار لازم برای اجرای این قانون در بیمارستان‌های دولتی یکی از چالش‌های این طرح به شمار می‌رود.
نکته دیگر این برنامه این است که در بیمارستان‌های هیئت امنایی سهم پرداختی مردم با دیگر بیمارستان‌های دولتی تفاوتی نخواهد داشت و هیئت امنایی شدن مدیریت بیمارستان‌های دولتی به معنای خصوصی شدن نیست چرا که تعرفه‌ها و هزینه‌ها تغییر نمی‌کند و به نوعی باری سنگین از دوش دانشگاه‌های علوم پزشکی برداشته می‌شود. با همه اینها وزیر بهداشت در آخرین اظهارات خود درباره این موضوع امیدوار است دانشگاه علوم پزشکی تهران در اجرای بحث امنایی کردن بیمارستان‌ها پیشگام باشد. به گفته حسن قاضی‌زاده‌هاشمی، ما به جز امنایی کردن بیمارستان‌ها هیچ راه دیگری برای کنترل هزینه‌هایمان نداریم. بنابراین باید برای بیمارستان‌ها سقف بودجه‌ای ببینیم و هر بیمارستان هزینه‌هایش را در همان سقف بودجه‌ای انجام دهد. انجام این برنامه، اقدام بسیار مناسبی است و از روسای سه دانشگاه علوم پزشکی تهران می‌خواهم که این کار را انجام دهند.
اجرای هر چه بهتر برنامه تحول نظام سلامت
از سوی دیگر، یک عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس معتقد است: اغلب بیمارستان‌ها نیاز به مداخلات اساسی دارد. به عقیده همایون هاشمی، با این اقدام نه‌تنها وضعیت بیمارستان‌ها بهبود می‌یابد بلکه باعث کاهش هزینه‌ها می‌شود. موضوعی که قاسم جان‌بابایی، معاون درمان وزیر بهداشت هم معتقد به آن است و می‌گوید: هیات امنایی شدن بیمارستان‌ها، بستری برای اجرای هر چه بهتر برنامه تحول نظام سلامت است که منجر به افزایش بهرهوری بیمارستان‌ها می‌شود. این دو مقام مسئول معتقدند از آنجا که نظام سلامت نظامی هزینه‌بر است، تغییر مدیریت بیمارستان‌ها به سمت مدیریت برتر و بهرهوری، امری ضروری است. هاشمی در توضیح بیشتر می‌گوید: به‌طور حتم اگر امور به دست گروه مرتبط با خدمات واگذار شود با خرد جمعی می‌توان کارهای شایسته‌ای انجام داد البته در این مورد باید قوانین بالادستی رعایت و خدمات به سمت خصوصی‌سازی صرف، هدایت نشود، یعنی به گونه‌ای باید در این مسیر گام برداشت که خدمات نسبت به قبل، افزایش قیمت و تعرفه نداشته باشند. این نماینده مردم در مجلس با تاکید بر اینکه اغلب بیمارستان‌ها نیاز به مداخلات اساسی از نظر مستحدثات و نوسازی و بازسازی دارند، از فرسودگی برخی بیمارستان‌ها اظهار نگرانی می‌کند و می‌گوید: این بیمارستان‌ها باید هر چه سریع‌تر تخریب شوند زیرا این موضوع جای نگرانی دارد که در این میان بهترین راهکار و استراتژی برای رفع این مشکلات هیات امنایی کردن بیمارستان‌هاست زیرا هیات امنا با همکاری خیران حوزه سلامت و در قالب کارگروهی می‌توانند گامی جدی در ارتقای سطح خدمات و بهبود وضعیت بیمارستان‌ها بردارند.
دانشگاه‌ها پیشگام باشند
هاشمی با بیان اینکه درحال حاضر برخی از بیمارستان‌ها به صورت هیات امنایی اداره می‌شوند، تصریح می‌کند: هیات امنا هزینه‌های بیمارستان و مراکز درمانی را محاسبه و بودجه سالانه برای آن طراحی و محل درآمدها و هزینه‌ها را مشخص می‌کنند. با این توضیح که نمی‌توان با بودجه دولتی بیمارستان‌ها را اداره کرد چراکه این کار مستلزم صرف هزینه‌های بسیار بالاست، از سوی دیگر دولت باید تمامی تلاش خود را برای تامین منابع طرح تحول سلامت به کار برد بنابراین با کمبود بودجه مواجه می‌شود بنابراین باید به سمت هیات امنایی کردن بیمارستان‌ها گام برداشت. همانطور که وزیر بهداشت امیدوار است که در بحث هیات امنایی شدن بیمارستان‌ها، دانشگاه‌ها پیشگام باشند معاون درمان وی نیز اعلام می‌کند که این برنامه با تجارب موفق در بعضی دانشگاه‌ها انجام شده و علت عملکرد مطلوب مدیریت مناسب، همراهی و پشتیبانی آنهاست. در این میان، توانمندسازی و آموزش به مدیران بیمارستان‌ها از اقدامات مناسبی است که در سال‌های اخیر برای بسترسازی هیات امنایی شدن بیمارستان‌های وزارت بهداشت انجام شده که به اعتقاد جان‌بابایی، آشناسازی مدیران با علوم مدیریت جدید و به روز دنیا یک گام اساسی در این زمینه است که باید ادامه یابد.
بی‌مهری بیمه‌ها و دولت
همه این اظهارات درحالی است که به اعتقاد فعالان حوزه بهداشت و درمان، در سال‌های گذشته بیمارستان‌های هیات امنایی مورد بی‌مهری بیمه‌ها و دولت قرار گرفته و تنها مانده‌اند اما از سوی دیگر تعدادی از بیمارستان‌های دولتی پس از اجرای قانون هیات امنایی به معنای واقعی متحول شدند و توانستند در وضعیت فعلی اقتصاد کشور عملکرد خوبی داشته باشند.در این میان با توجه به مزایای هیات امنایی شدن بیمارستان‌ها به نظر می‌رسد تسریع در روند و حل مشکلات بر سر این اتفاق می‌تواند در بهبود وضعیت درمانی و ارائه خدمات به مردم کمک کند چراکه تسهیل امور، به‌کارگیری عقل و درایت جمعی در ساماندهی مشکلات، زمینه‌سازی ارتقای کیفیت، رضایتمندی مشتریان داخلی و خارجی سازمان، ایجاد روش نوین مدیریت بیمارستان‌ها به صورت تشکل هیات امنایی و کسب امتیازات خاصی در اعتباربخشی بیمارستان‌ها فقط بخشی از هیات امنایی شدن بیمارستان‌های کشور است. از سوی دیگر، در ماده 10 دستورالعمل نحوه اداره بیمارستان‌های آموزشی هیات امنایی آمده است: هیات امنای بیمارستان موظف است در قبال نتایج ارزشیابی انجام شده توسط مراجع تعیین شده از سوی وزارت و دانشگاه مربوطه اقدام لازم را انجام دهد و نتایج ارتقای کیفیت و کمیت خدمات را هر 6 ماه به ستاد بیمارستان‌های هیات امنایی که در وزارت تشکیل می‌شود گزارش کند. بنابراین به نظر می‌رسد در صورت اجرایی شدن این قانون علاوه‌بر کاهش هزینه‌های حوزه بهداشت و درمان، نظارت بر روند فعالیت‌های بیمارستان‌ها به شکل بهتری انجام خواهد شد در نتیجه کیفیت خدمات نیز افرایش خواهد یافت.
