خرید حواله خودرو روشی گران با ریسک‌پذیری بالا برای صاحب خودرو شدن است. صنعت خودروسازی کشور سال‌هاست که با مشکلات تامین مالی مواجه است. این صنعت برای حل مشکل مالی خود روش‌های مختلفی را تجربه کرده‌است. یکی از این راهها پیش فروش خودروها است. در این مقاله می‌خواهیم درباره سود کلانی که برخی از افراد از خرید و فروش حواله خودروها به جیب می‌زنند، بنویسیم.
مشکلات مالی کارخانجات خودروسازی ایران باعث شده تا این صنعت برای روی پا ماندن، راه‌های مختلفی را در پیش گیرد. از پیش فروش خودروها گرفته تا اعمال فشار روی دولت و بانک‌ها برای دریافت تسهیلات بانکی. در این میان پیش فروش تعداد محدود برای خودروهایی که متقاضی زیادی دارند، این امکان را به فرصت طلبان می‌دهد تا بازار سیاه خرید حواله خودرو به راه بیندازند.
این افراد با پیش خرید خودرو، حواله‌ی آن را با قیمت بیشتری به متقاضیان اصلی می‌فروشند. با سود زیادی که در این کار نصیب فروشنده‌ی حواله می‌شود، این شیوه طرفداران زیادی پیدا کرده است. تازه‌ترین نمونه‌ی پیش فروش‌ها، مربوط به محصولات دنا پلاس و پژو 2008 است که دلالان پول زیادی به جیب زدند.
نقش خودرو سازان در بازار سیاه خرید حواله خودرو
صنعت خودروسازی چندین سال است که با مشکل تامین منابع مالی مواجه است. این صنعت برای چرخیدن چرخ‌های صنعت خودروسازی، روش‌های متفاوتی در پیش گرفته‌است. همان‌طور که در بالا هم اشاره کردیم پیش فروش یا فروش فوری، دریافت تسهیلات بانکی و تخفیفات جالب و وسوسه‌انگیز نمونه‌ای از روش‌های تامین مالی است. اما همه‌ی این راه حل‌ها موقتی و گذرا بوده و نتوانسته‌اند مشکل مالی صنعت خودروسازی را برای همیشه حل کند. اما توانسته مشکلات جدیدی را برای خریداران خودرو ایجاد کند. یکی از مهمترین معضلات، ایجاد بازار سیاه خرید و فروش حواله‌های پیش فروش خودروها است.
در دهه‌ی 70، بازار سیاه خرید و فروش حواله‌ها به اوج خود رسید. در آنها سال‌ها، متقاضیان زیاد و ظرفیت تولید خودرو محدود بود. برای همین فاصله‌ی قیمت‌ها در کارخانه‌ها با بازار بسیار زیاد و معنادار بود. این فاصله‌ی قیمت از کارخانه تا بازار عده‌ای را به فکر خرید حواله خودرو به تعداد زیاد از کارخانه و فروش آن با قیمت بیشتر در بازار انداخت. کم نبودند افرادی که از این آب گل آلود، ماهی‌های زیادی گرفتند و سودهای میلیونی کردند.
تاثیر خودروهای چینی در بازار خودروی ایران
با افزایش ورود خودروهای چینی مونتاژ داخل و افزایش ظرفیت و تولید خودروی داخلی فاصله‌ی قیمت خودروها از کارخانه تا بازار کاهش و حتی تا صفر هم رسید. با این کار بازار سیاه خرید حواله خودرو هم تقریبا جمع شد.
اما با هر بار تولید خودروی جدید در کارخانجات داخلی و پیش فروش کردن آنها دوباره بازار سیاه خرید حواله خودرو به راه می‌افتد. البته پیگیری‌ها ثابت کرده‌است تعداد زیادی از خریداران این پیش فروش‌ها، کارمندان و نمایندگان همان شرکت‌های تولید خودرو هستند. این افراد چون پیش از سایر مردم از تاریخ و نحوه‌ی پیش فروش خودروها اطلاع دارند، خود را برای زمان خرید پیش فروش آماده می‌کنند. بقیه‌ی ماجرا هم که معلوم است.
سوالاتی از صاحبان کارخانجات خودروسازی
ابتدایی‌ترین سوالی که به ذهن می‌رسد این است که چرا مسئولین روشی در پیش نمی‌گیرند که خریداران نتوانند حواله‌های خود را به دیگران انتقال دهند؟ آیا مسئولین خود نیز از این بازار سیاه‌ها سود می‌برند؟
سوال مهم دیگر اینکه چرا خودرویی که قرار است 6 ماه بعد تحویل داده می‌شود، شرکت خودروساز چند ماه زودتر اقدام به جذب منابع مالی و فروش حواله‌ی آن می‌کند؟ حتی حواله‌هایی بودند که تاریخ تحویل آن یک سال بعد است ولی وجه، هنگام ثبت‌نام دریافت شده‌است.
سوال مهم دیگری هم وجود دارد و آن اینکه چه فرد یا سازمان یا نهادی تعیین نرخ سود مشارکت در این گونه فروش‌ها را بر عهده دارد؟ آیا ضابطه‌ی خاصی در آن اعمال شده است یا نه، سلیقه‌ای است؟ با این نحوه‌ی فروش، شرکت‌های خودروساز با جمع آوری و یا بهتر است بگوییم سپرده‌گیری یک‌ساله از مردم، بخش بزرگی از نیاز مالی خود را تامین می‌کنند.
تکرار بازار سیاه در آینده‌ای نزدیک؟
از خودروی دنا پلاس در اواخر دی ماه 1395 رونمایی شد. خط تولید آن نیز در 12 اردیبهشت 1396 توسط رئیس جمهور روحانی افتتاح شد. از اواخر اردیبهشت ماه هم پیش فروش تعداد بسیار محدود آن انجام شد. مبلغی را هم باید به عنوان پیش پرداخت واریز می‌کردند. تحویل خودروها هم تا آذرماه به طول خواهد انجامید. از آنجایی که تقاضا برای خودروی دنا پلاس زیاد و عرضه‌ی آن بسیار محدود بود، احتمال ایجاد بازار سیاه برای حواله‌های خرید این خودرو هم قابل پیش‌بینی است.
خودروی دیگر که این روزها متقاضیان زیادی دارد، خودروی پژو 2008 است. این خودرو اولین محصول مشترک ایران خودرو با شرکت خودروسازی پژو فرانسه است. این خودرو در تیرماه 96 توسط ایران خودرو پیش فروش شد. زمان تحویل یکسال بعد اعلام شده است. هنوز قیمت نهایی آن به صورت رسمی اعلام نشده است و به احتمال زیاد خیلی بیشتر از مبلغی است که در زمان ثبت نام گفته شده بود.
کار منطقی و درستی که در پیش فروش این خودرو صورت گرفته این است که خریداران نمی‌توانند حواله‌ی خود را به دیگری انتقال دهند. یعنی حواله‌های پیش فروش پژو 2008، به هیچ وجه قابل خرید و فروش نیستند. متاسفانه این شرط بعد از پیش فروش کردن اعلام شد، که ناراحتی عده‌ای از مردم را در پی داشت.
