2 روز پس از همایشی که سازمان شیلات با حضور 2نفر خارجی متخصص در زمینه تکثیر و پرورش ماهی تیلاپیا برگزار کرد، زمزمه صدور مجوز پرورش ماهی تیلاپیا و موافقت سازمان حفاظت محیط‌زیست با پرورش این‌گونه مهاجم باعث نگرانی کارشناسان محیط‌زیست شد.
به گزارش ، همشهری نوشت: دکتر اصغر عبدلی، متخصص اکولوژی ماهی با هشدار نسبت به صدور مجوز برای پرورش این‌گونه مهاجم گفت: تجارب جهانی نشان می‌دهد پرورش ماهی تیلاپیا و ورود آن به بخش‌های مختلف کشور باعث بروز مشکلات اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی جبران‌ناپذیر می‌شود.
عضو هیأت علمی گروه تنوع‌زیستی و مدیریت اکوسیستم‌های پژوهشکده علوم محیطی دانشگاه شهید بهشتی در توضیح این مطلب افزود: ورود ماهی تیلاپیا از نوع، «زیلی» و «اورئوس» در تالاب شادگان خوزستان به آفتی بزرگ تبدیل شد و علاوه بر آنکه معیشت صیادان را مختل کرد، پیامدهای منفی اقتصادی و اجتماعی متعددی را رقم زد تا آنجا که استان خوزستان و پدافند غیرعامل این‌گونه مهاجم را به‌عنوان یک تهدید زیستی معرفی کرد.
براساس این تجربه و تجارب دیگری که وجود دارد چرا باید دوباره با صدور مجوز پرورش تیلاپیا این تجربه تلخ را تکرار کنیم؟ عبدلی با اشاره به جلسات متعددی که در این زمینه برگزار شده است، گفت: پرورش تیلاپیا 2جنبه دارد؛ یک جنبه آن، پرروش ماهی است که باید شیلات نظر بدهد که آیا این‌گونه ارزش اقتصادی دارد یا مقرون‌به‌صرفه نیست. اما جنبه دیگر آن، بحث اثرات محیط‌زیستی و جنبه‌های اکولوژیکی پرورش این ماهی است که باید بررسی شود آیا با توجه به شرایط تنوع زیستی و مشکلاتی که رودخانه‌ها و تالاب‌های کشور با آن درگیرند، ورود یک گونه غیربومی مثل تیلاپیا مشکل‌ساز نیست ؟
یا پرورش آن مغایر با مصالح محیط‌زیست است و به بروز فاجعه منجر می‌شود؟ به‌عبارت دیگر، از نظر اداری، کارشناسان سازمان حفاظت محیط‌زیست باید ارزیابی ریسک یک گونه مهاجم را انجام داده و دراین باره اظهارنظر کنند. به گفته وی، نمی‌توان بی‌توجه به اثرات زیست‌محیطی و براساس نظرات یک یا 2متخصص خارجی که فقط متخصص پرورش ماهی هستند، این‌گونه را وارد کشور کرد.
تیلاپیا منابع آبی کشور را تهدید می‌کند
این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: به‌طور قطع باید این موضوع به کارشناسانی محول شود که در زمینه محیط‌زیست تخصص دارند و بنا بر ارزیابی ریسک یک گونه به کشور در این‌باره تصمیم‌گیری شود. این درست نیست که بگوییم در یزد می‌خواهیم ماهی تیلاپیا پرورش بدهیم و این ارزیابی مربوط به یزد است. آنچه مسلم است این خطر وجود دارد که با صدور مجوز برای پرورش در یزد، این‌گونه از آب‌های شمال و جنوب کشور هم سر در بیاورد.
عبدلی با اشاره به اینکه ممکن است گفته شود تیلاپیای آبی و زیلی که در شادگان تبدیل به‌گونه مهاجم شد، با گونه‌نیل متفاوت است،تأکید کرد: هر 3گونه مذکور در فهرست گونه‌های مهاجم ثبت شده‌اند و اثرات منفی آنها بر محیط‌زیست اثبات شده است. وی اولویت سازمان حفاظت محیط‌زیست برای حفاظت از منابع آبی کشور را یادآورشد و گفت: براساس این اولویت، نباید به این سادگی یک گونه مهاجم را وارد محیط آبی کرد. گونه‌ای که سدها، رودخانه‌ها و تالاب‌ها را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد و سلامت آنها را به خطر می‌اندازد آن هم در شرایطی که کشور با بحران آب مواجه است. ضمن آنکه وقتی که ما به خلیج‌فارس و دریای خزر و ماهیان ارزشمند این دو دریا دسترسی داریم، هیچ توجیهی برای پرورش یک گونه مهاجم پذیرفته نیست.
عبدلی گفت: اگر برای نظرات کارشناسان دلسوز کشور و برای محیط‌زیست ارزش قائلیم، باید به این نظرات احترام بگذاریم و همانطور که ابتکار، رئیس سابق سازمان حفاظت محیط‌زیست، مخالفت کارشناسانه این سازمان را با اجرای طرح پرورش ماهی تیلاپیا در چند نامه اعلام کرد، بر این نظرات صحه بگذاریم. در غیر این صورت با توجه به پیامدهای جبران‌ناپذیر اجرای این طرح از نمایندگان مجلس به‌ویژه فراکسیون محیط‌زیست و کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی انتظار می‌رود برای جلوگیری از این فاجعه زیست‌محیطی ورود کرده و چاره‌ای بیندیشند.
نگرانی از صدور مجوز
سازمان محیط‌زیست همواره نسبت به خطراتی که این‌گونه مهاجم می‌تواند برای آب‌های ایران داشته باشد، هشدار داده و اعلام کرده است که تنها برای پرورش این ماهی به شکل آزمایشی و با اهداف پژوهشی در بافق یزد مجوز صادر کرده است. اکنون این نگرانی وجود دارد که با تغییر مدیریت سازمان حفاظت محیط‌زیست، این سازمان بی‌توجه به مخالفت‌های پی در پی کارشناسان با درخواست شیلات موافقت کند. این درحالی است که کارشناسان حوزه مربوطه با اشاره به گونه‌های مهاجم مثل شانه‌دار مهاجم در خزر و ماهی غیربومی آمور در هامون می‌گویند پرورش ماهی تیلاپیا به‌مراتب زیانبارتر از 2گونه مهاجم یادشده است.
ماهی آمور که در دهه60 با نیت خیرخواهانه در هامون رهاسازی شد معیشت حاشیه‌نشینان هامون را تا آستانه نابودی پیش برد.کارشناسان محیط‌زیست می‌گویند برای پرورش ماهی باید سراغ گونه‌های بومی کشور ازجمله ماهیان خاویاری و سایر گونه‌های بومی رفت که هم اقتصادی است و هم از ماهی تیلاپیا که یک گونه مهاجم است بهتر است.
