به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از روابط عمومی معاونت میراث فرهنگی؛طرح حفاظت و بازآفرینی بافت شارستان میبد توسط پایگاه پژوهشی شهر تاریخی میبد و با همکاری اداره کل امور پایگاه های سازمان میراث فرهنگی و پژوهشکده ابنیه و بافت های تاریخی از طریق مشاور ذیصلاح تهیه و تدوین شد.
«ساشا ریاحی مقدم» مدیر پایگاه پژوهشی شهر تاریخی میبد ضمن بیان این مطلب گفت: الگو و نظام کهن شهرسازی در شهر تاریخی میبد به‌صورت منظومه ای از هسته های زیستی دور و نزدیک با مرکزیت شارستان تشکیل شده است. درواقع شارستان میبد به‌مثابه خورشید این منظومه، کهن ترین هسته زیستی شهر میبد محسوب شده و شامل کهن دژ، نارین قلعه، مسجد جمعه میبد و سه محله قدیمی بالا، پائین و کوچک است که در گذشته با حصار و برج و بارو مستحکمی محصور بوده است.
ریاحی مقدم افزود:شارستان، این نگین تاریخی به‌واسطه قدمت فراوان، تعدد لایه های فرهنگی ـ تاریخی پیدا و پنهان وتداوم تاریخی لااقل 6000 هزارساله‌اش، از ارزش ویژه ای نه‌تنها در مقیاس ملی بلکه در مقیاس جهانی برخوردار است؛ ازاین‌روست که منظومه شهر تاریخی میبد در فهرست نامزدی یونسکو برای ثبت جهانی در کنار سایر آثار ارزشمند جهانی ایران قرار دارد و پایگاه پژوهشی میبد در تلاش هست تا مقدمات تکمیل پرونده را برای سال 2020 میلادی فراهم سازد.
مدیر پایگاه پژوهشی شهر تاریخی میبد اما به اهداف طرح حفاظت و بازآفرینی شهری بافت قدیم شارستان اشاره کرد و ادامه داد: حفاظت و تقویت بنیه های طبیعی، تاریخی، فرهنگی و حیات اقتصادی و اجتماعی محدوده شارستان میبد، رسیدن به راه حل مناسب و منطقی جهت حفاظت از این گستره ارزشمند فرهنگی، تاریخی در کنار فراهم کردن امکان توسعه پایدار و تقویت بنیه های زیستی امروزی آن، حفاظت از تمامی ساختارها و زیرساخت های تاریخی با عنایت به امکان و بهبود زندگی نسل های حال و آینده، تبیین نوع و کیفیت مداخله در بخش مرکزی بافت قدیم میبد به قصد حفاظت و بهره برداری از فضاهای تاریخی و فراهم کردن زمینه های مشارکت فعال جامعه محلی در راستای تضمین تداوم حیات و تحقق اهداف طرح از جمله اهداف طرح حفاظت و بازآفرینی شهری بافت قدیم شارستان است.
وی همچنین لزوم حفاظت ارزشهای شهر تاریخی میبد را در عین تداوم حیات مدنی شهر امری ضروری دانست. به گفته ریاحی، به‌واسطه تلاش های مستمر سازمان میراث فرهنگی طی سال‌های گذشته در محدوده شارستان، بخش های مهمی از بافت کالبدی حفاظت‌شده و آنچه به‌وضوح مشهود است، اهمیت پرداختن به تداوم حیات اجتماعی، فرهنگی و حفاظت جامع از آن است.
آنطور که مدیر پایگاه پژوهشی و تاریخی شهرستان میبد اعلام کرد: با توجه به اینکه در سالیان گذشته حضور ساکنین بومی در شارستان کم‌رنگ شده، همین عامل سبب شد تا حیات مدنی از این بافت از بین برود. در واقع این تغییر ساختار اجتماعی که ازجمله تبعات آن نداشتن تعلق به مکان خواهد بود، روند فرسودگی و زوال محدوده شارستان را به دنبال داشت. به همین دلیل لزوم پرداختن به نیازهای جامعه شهری امروز، به‌واسطه فراهم آوردن زمینه ی انطباق ساختار تاریخی- کالبدی شارستان با نیازهای جامعه در عین اعمال مداخلات هوشمندانه و هدفمند به‌منظور حفظ ارزش های تاریخی، مطرح میشود.
ریاحی افزود: از سوی دیگر در دهه های گذشته اقدامات حفاظتی و مرمتی بسیاری به‌صورت قطعه‌قطعه و مجزا از هم در این محدوده صورت پذیرفته است اما اکنون زمان آن رسیده تا با پرداختن به شارستان به مثابه یک کلیت از طریق تدوین چارچوب طراحی به‌عنوان زنجیرهای منسجم و نظام مند و با نگاهی مبتنی بر تمامیت شهر و نه بنا، هر یک از این عناصر مجزا، روند تداوم حیات بافت را در آینده هدایت کنیم تا شارستان تاریخی میبد یک‌بار دیگر به‌سان قلب تپنده یک منظومه تاریخی به تپش در آید.
ریاحی مقدم در ادامه افزود: این طرح بر آن است که علاوه بر مرمت و حفاظت، زمینه تداوم و نوزایی را فراهم کند. در این راستا توجه به اهالی شارستان به‌عنوان یکی از اصلی ترین منابع و سرمایه‌های حفاظت و توسعه ازجمله اصول کلیدی است که به آن پرداخته‌شده به‌طوری‌که مداخلات و تغییرات مدنظر در طراحی با توجه به نیازها و خواست ساکنین پیش‌بینی‌شده و تا حد امکان به‌واسطه حضور ایشان صورت گرفته است و زمینه مشارکت مردم در راستای ارتقاء حس تعلق به مکان و درنهایت تضمین تحقق خواسته های طرح، فراهم خواهد شد. این درحالی است که ترکیب و تلفیق کاربری ها و درنتیجه ضرورت سکونت در کنار کار، صنعت و فراغت ازجمله دیگر مبانی مطرح در طرح پیشرو است.
مدیر پایگاه پژوهشی شهر تاریخی میبد در مورد این طرح گفت: طرح حفاظت و بازآفرینی شهری بافت قدیم شارستان میبد، در امتداد طرح الگوی حفاظت و مدیریت شهر تاریخی ایران است که در سال 96-1394 توسط پژوهشکده ابنیه و بافت های پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کشور تعریف و به انجام رسیده است. طرح پیش رو در تداوم طرح الگوی حفاظت و مدیریت شهر تاریخی و در گفتمان دوسویه با طرح‌های توسعه شهری، به دنبال آن است که راهبردهای کلان تدوین‌شده را به سیاست های عملی و کاربردی در مقیاس شارستان در ارتباط با کل شهر، تبدیل کند. مقیاس و اولویت کار در طرح حفاظت و بازآفرینی شهری بافت قدیم شارستان میبد، در حد طرح تفصیلی ویژه بافت تاریخی است و تا مرحله تهیه چارچوب طرح حفاظت و مرمت شهری پیش خواهد رفت. در این طرح، ایده های اصلی در قالب طرح های مفهومی سه‌بعدی و ایدئوگرام های فضایی پیش رفته، طرح‌های با اهمیت راهبردی، به‌دقت طراحی‌شده و در ادامه اولویت‌بندی و چگونگی عملی شدن برنامه ها و مشارکت مردم و نهادها نیز برنامه ریزی خواهد شد.
