تعداد دستفروشان در تهران چقدر است؟

چند روز پیش بود که دوباره تصویر «درگیری مأموران سد معبر با یک دستفروش» موجی از واکنش‌های تأسف‌برانگیز را در فضای مجازی براه انداخت. در این فیلم کمتر از یک دقیقه‌ای، مأموران سد معبر از یک دستفروش که ظاهراً درحال فروش توت فرنگی‌های نوبرانه است، درخواست می‌کنند تا بساط‌‌اش را جمع کند، اما این دستفروش التماس کرده و همین اصرار و انکارها موجب درگیری بین دو طرف می‌شود. تا جایی که در این درگیری بار توت فرنگی دستفروش (ظاهراً از سوی مأموران) روی زمین ریخته و له می‌شود.

به گزارش ، ایران نوشت: دستفروش هم که در این وضعیت بشدت عصبانی و ناراحت است، مانع حرکت خودروی مأموران شده و خودش را جلوی خودروی آنها می‌اندازد و ماجرا با بلند کردن او و داد و بیداد در همین نقطه تمام می‌شود.... شبیه همین فیلم البته چندی پیش در قم سرو صدای زیادی براه انداخت و تا چند روز، سوژه داغ رسانه‌ها بود، یا کمی بعدتر حتی درگیری یک دستفروش در رشت هم، حاشیه‌های زیادی ایجاد کرده بود. حاشیه‌هایی که موجب شد در همان ماجرای دستفروش قمی که در 22مرداد ماه امسال رخ داد، 10اقتصاددان کشور با ارسال نامه‌ای خطاب به شهردار وقت و رئیس سابق شورای شهر تهران، خواستار به‌رسمیت شناختن شغل دستفروشی و ایجاد مکان‌های مناسب برای عرضه محصولات تولیدی‌های کوچک ایرانی شوند. ماجرا حتی فراتر از این هم رفت و علی ربیعی دست به قلم شد و درباره دستفروشان نامه‌ای به قالیباف نوشت! اما نتیجه چه شد، هیچ اتفاق ویژه‌ای ماجرای دستفروشی را تغییر نداد!

ساماندهی بیش از 2 هزار دستفروش روزانه در تهران

تعداد دستفروشان در تهران چقدر است؟ زهرا‌نژاد بهرام، عضو شورای شهر تهران در پاسخ به این سؤال، آمار 6 هزار نفری را اعلام می‌کند، درحالیکه ابوالقاسم چیذری، مدیرعامل شهربان از ساماندهی 35 هزار دستفروش در نیمه دوم شهریور ماه امسال (طی یک دوره 15(روزه) خبر می‌دهد! و از طرفی می‌گوید که در تهران روزانه 2 هزار و 400 دستفروش، ساماندهی می‌شوند! آمارهای غیر رسمی البته نشان می‌دهد که سهم زنان دستفروش به نسبت مردان بیشتر است، اما اینکه چند درصد این افراد البته در خیابان‌ها یا واگن‌های مترو دستفروشی می‌کنند، مشخص نیست، ولی نگاهی به واگن‌های مترو نشان می‌دهد که دست کم بیش از 50 درصد این زنان در مترو مشغول فعالیتند! به این آمار البته باید آمار مهاجرین دستفروش را هم اضافه کرد. افرادی که از شهرستان‌ها و حتی کشورهای اطراف مثل پاکستان و افغانستان برای دستفروشی به ایران می‌آیند! جالب اینکه یکی از مسئولان شهرداری تهران از پدیده باندی بودن دستفروشان هم پرده برداشته و گفته بود بر اساس اطلاعات نیروی انتظامی 25درصد دستفروشان عضو باندها هستند و جالب اینکه به برخی از آنها حتی پیشنهاد شغل (نیاز به تحصیلات ندارد) هم شده بود، اما آنها نپذیرفتند! اگرچه براساس قانون، متولی دستفروشی، شهرداری تهران نیست! اما درحال حاضر ساماندهی بر عهده شهرداری‌های مناطق گذاشته شده و شرکت شهربان که پیش از این مسئول ساماندهی دستفروشان بود، حالا به‌صورت ناظر در این حوزه فعالیت می‌کند.

نقاط آزاد برای دستفروشان سودی ندارد!

کمتر از دو هفته دیگر به شروع سال جدید بیشتر نمانده و بهترین روز فروش برای کاسبان و دستفروشان دقیقاً همین زمان محسوب می‌شود. از طرفی کاسبان به روال هر سال خواستار برخورد جدی با دستفروشان و از آنطرف دستفروشان به‌دنبال لقمه نانی برای شب عید هستند و از برخورد تند مأموران گلایه دارند، مردم هم در این میان، در واگن‌های شلوغ مترو از دستفروشان می‌نالند و برخی‌های دیگر هم جایشان را به دستفروشان می‌دهند تا با آنها همدردی کنند!
اعظم، حدوداً 45 ساله، 4 سال است که در خط یک مترو، لباس زنانه می‌فروشد. آنقدر در این روزها داد و بیداد کرده که صدایش به زحمت شنیده می‌شود. شوهرش، از کارافتاده و گوشه خانه، اجناس اعظم را بسته‌بندی می‌کند. اواخر سال درآمدش بد نیست، اما اگر مأموران راحت‌اش بگذارند، کار و کاسبی‌اش خوب می‌شود. می‌گوید نقاطی که برای دستفروشی تعیین کرده‌اند، مفت نمی‌ارزد. یکبار ثبت‌نام کرده و تا دیروقت هم مانده، اما جز چند نفر، مشتری دیگری نداشته. اینجا ولی درآمدش بد نیست. ماهی حداقل 2 میلیون تومان درآمد دارد که اسفند ماه به 4 میلیون تومان هم می‌رسد! او البته می‌گوید که اگر اجبار زندگی و خرج و مخارج‌اش نبود، گلوی خودش را در واگن‌های مترو پاره نمی‌کرد!

علی 25 ساله، دانشجوی سال آخر کارشناسی است. سر و وضع‌اش با بقیه دستفروشان، تفاوت زیادی دارد. خودش می‌گوید همین یک ماه آخر سال هرچه دارد را کنار می‌گذارد و به عشق دستفروشی یک بساط وسط همین خیابان پهن می‌کند. مأموران شهرداری چند بار بارش را برده‌اند، اما او حالا خیلی خوب یاد گرفته که چطور تا سوت رفقایش را شنید، بساطش را گره بزند و برود پی کارش! هر لاکی را حدوداً هزار تومان می‌خرد و نزدیکی‌های عید حدود 5 هزار تومان می‌فروشد، بعضی شبها تا یک میلیون تومان هم سود خالص می‌برد. می‌گوید همین دو هفته برایش کافی است تا وضع زندگی‌اش را سرو سامان دهد. خرج دانشگاه‌اش را از همین راه درآورده. چند سال قبل کنار بازار بزرگ، بساطی داشته، اما آنقدر از مأموران کتک خورده و درد کشیده که دیگر جرأت پا گذاشتن به آن حوالی را هم ندارد. اگرچه حالا نزدیک بازار، پر است از مأموران شهرداری و کسی حق پهن کردن بساط ندارد! او هم می‌گوید نقاطی که شهردای معرفی کرده برایش بی‌فایده بوده است.

ماجرای مرتضی اما از بقیه جالب‌تر است. می‌گوید خودش در خیابان ولیعصر لباس فروشی دارد. اما نزدیکی‌های عید یک نفر را استخدام می‌کند و اجازه می‌دهد که بساطش را جلوی مغازه‌اش پهن کند و اجناس مغازه را یه کم پایین تر! بفروشد. می‌گوید مردم تمایل بیشتری برای خرید از دستفروشان دارند تا مغازه‌دارها! به خیالشان ارزان‌تر می‌دهند. سود اصلی‌اش از همین بساط در می‌آید تا مغازه! با اینهمه، جعفر می‌گوید که سود دستفروشی چندان هم رضایت بخش نیست. چند ماه است که از خیابان ولیعصر به سمت پیروزی (خیابان دهقان) رفته، اما به گفته او، اینجا هر جنسی با مشتری جور نیست! آن وقت‌ها ساعتی، 30 هزار تومان درآمد داشته ولی حالا بزور از صبح تا شب، 30هزار تومان کاسب است. جعفر می‌گوید اجناس با کیفیت، در بساطشان جایی ندارد چون مشتری، پول به جنس گران نمی‌دهد. اصلاً اگر پول داشت که سراغ دستفروش‌ها نمی‌رفت!

نقاط ممنوعه و آزاد دستفروشی در تهران!

در اجرای طرح انضباط شهری و پاکسازی معابر، نقاط آزاد و ممنوعه دستفروشی مشخص شده است. براین اساس اگر دستفروشان در این نقطه فعالیت کنند، هیچ مأمور سد معبری، اجازه برخورد با آنها را ندارد و در غیر این‌صورت، بساط آنها غیر قانونی محسوب شده و باید جمع‌آوری شود! میدان صادقیه، میدان پونک، چهارراه ولیعصر (عج)، میدان هفت تیر، خیابان 15 خرداد و بازار تجریش که جزو نقاط شلوغ و پر تردد به حساب می‌آیند، نقاط ممنوعه اعلام شده‌اند. اما کوچه رشتی‌ها، بین پارک ارم و پارک الهام و گلستان پنجم در منطقه 5، خیابان سلسبیل منطقه 10، خیابان ولیعصر (عج) در منطقه 11، ناصرخسرو، باب همایون و هفده شهریور در منطقه 12، امامزاده حسن منطقه 17 و پاسگاه نعمت آباد در منطقه 18 جزو نقاط تعیین شده برای فروش کالا محسوب می‌شوند. نقاطی که دستفروشان تهرانی می‌توانند براحتی اجناس خود را عرضه و به فروش برسانند!

پلیس چه می‌گوید!

سردار رحیمی، رئیس پلیس تهران هم با بیان اینکه دستفروشان با تأیید شهرداری می‌توانند کار کنند، می‌گوید: فعالیت دستفروشان در تهران با رعایت قوانین و با تأیید شهرداری‌های مناطق در نقاطی که مانع و مشکل ترافیکی، انتظامی و امنیتی نباشد، انجام می‌شود. به گفته او، قطعاً اگر افرادی بخواهند مزاحمت ایجاد کنند، برخورد لازم انجام می‌شود.