درمان ضعف و لاغری کودکان

چه خوراکی هایی برای تقویت کودک مناسب است؟

بهبود وضعیت تغذیه،‌ گسترش و در دسترس بودن انواع خوراکی‌ها و البته تولید انبوه تنقلات متنوع اشتهای ناچیز معده‌های کوچک را به سرعت اشباع می‌کند و هنگامی که والدین مشاهده می‌کنند​ فرزندشان سر سفره غذا از خوردن امتناع دارد نگران و حیران می‌مانند که چگونه او را به خوردن تشویق کنند.

گاه اصرار والدین و امتناع کودک کار را به جای باریک می‌کشاند و بی‌اشتهایی به یک مساله بغرنج در روابط آنان تبدیل می‌شود؛ غافل از این‌که بی‌اشتهایی دلیلی دارد که باید در پی رفع آن بود.

با این ها کامل شوید

جگر: انواع ماهی ها از جمله قزل آلا، قباد، روغن کبد ماهی، کره، زرده تخم مرغ، هویج و سبزی هایی مانند اسفناج، کلم، کاهو، کدو زردرنگ، طالبی زردرنگ، زردآلو، انبه، منبع ویتامین A هستند.

ویتامین C: یک آنتی اکسیدان حیاتی محلول در آب است و در سنتزکلاژن که برای رشد و ترمیم بافت های سلولی ، رگ های خونی، لثه ها و استخوان ها لازم است نقش اساسی ایفا می کند، زیان های انواع آلودگی های محیطی را خنثی و از بروز عفونت جلوگیری می کند. سیستم ایمنی را تقویت و از لخته شدن غیرعادی و کبودی پیشگیری و رگ های خونی را تقویت می کند.

منابع ویتامین C عبارتند از مرکبات مانند پرتقال، گریپ فروت، سبزی های دارای برگ سبز، فلفل سبز، بروکلی، گوجه فرنگی، لیموترش، طالبی و توت فرنگی.

------------------------------------------------------------------------------------------------------

بی‌اشتهایی یا لجبازی؟!

گاهی غذانخوردن از بی‌اشتهایی نیست، بلکه از لجبازی‌ کودک ناشی می‌شود. کودکان بویژه در سه تا شش سالگی از توجه والدین نسبت به تغذیه خود آگاهند و گاه آن را به ابزاری برای لجبازی، مقاومت و گرفتن امتیاز تبدیل می‌کنند.این کار اگر به عادتی دائمی تبدیل نشود برای کودکان، مشکل سوءتغذیه ایجاد نخواهد کرد، چون بالاخره امتناع کودک حدی دارد و اشتهایش بر لجبازی می‌چربد.

ویتامین E یکی از قوی ترین آنتی اکسیدان هاست پژوهشگران انستیتو ملی ایالات متحده اخیرا دریافته اند که ویتامین E و C احتمال پیری زودرس و مرگ را تا حد زیادی کاهش می دهد. گردو، بادام زمینی، زیتون، جگر، سبزی ها، روغن سویا و آفتابگردان، جوانه گندم و سایر روغن های گیاهی از منابع غنی ویتامین E هستند.

روغن زیتون کلسترول بد را کاهش داده و حاوی ویتامین E و سلنیوم بوده و به روغن طول عمر معروف است.عصاره هسته انگور نیز منبع سرشاری از ویتامین E است. خاصیت آنتی اکسیدان عصاره هسته انگور 50برابر بیشتر از ویتامین E و 20 برابر بیشتر از ویتامین C بوده و با عبور از سد خونی مغز موجب محافظت سلول های مغز و سیستم عصبی می شود.

بسیاری از مادران برای تقویت کودک خود و در واقع تکمیل ویتامین ها و موارد مورد نیاز بدن او به صورت خودسرانه شربت یا قرص های ویتامین به کودک می خورانند. مصرف خودسرانه قرص یا شربت های تقویتی به کودک نابجاست. برای تقویت کودکان و دادن مکمل های غذایی به آنان، صرفا توصیه اطرافیان و تبلیغات برخی داروها کافی نیست بلکه توجه به نیاز هر کودک، سن، وضعیت و مشورت کردن با پزشک در این زمینه امری ضروری است.

تقریبا می توان گفت تمامی کودکان تا 2 سالگی و از آن به بعد کودکانی که کمبود تغذیه یا تغذیه نابجا دارند نیاز به مکمل های غذایی و داروهای ویتامینی دارند. بهترین مکمل غذایی، مکملی است که ویتامین ها و مواد لازم برای رشد کودک از جمله روی و آهن را داشته و تشخیص مکمل غذایی مناسب برای هر کودک با توصیه و مشورت پزشک امکان پذیر باشد. دکتر اکبر کوشانفر برخی مکمل های مورد نیاز کودکان را برای والدین معرفی کردند که با هم می خوانیم.

------------------------------------------------------------------------------------------------------

سلامت پوست و مو با روی

روی یکی از عناصری است که بعد از آهن فراوان ترین عناصر جزئی در بدن به شمار می رود. این عنصر در فعالیت بیش از 100 آنزیم مختلف به خصوص آنزیم هایی که در سوخت و ساز پروتئین ها و کربوهیدرات ها درگیر هستند، دخالت دارد. میزان مناسب روی در عملکرد سیستم ایمنی، ترمیم زخم ها، تقویت قوه بویایی، بینایی، چشایی، تقسیم طبیعی سلول ها، رشد و تکامل در طول بارداری، کودکی و بلوغ نقش دارد.

روی به عنوان یکی از مهم ترین مواد معدنی در سلامت پوست، فرم گرفتن و استحکام ناخن ها و تقویت ساختار مو نقش بسیار مهمی ایفا می کند. روی همچنین در پیشگیری از بیماری های سرماخوردگی و اسهال و استفراغ مورد استفاده قرار می گیرد و علاوه بر این ها در موارد بیماری آسم نیز تجویز می شود. این عنصر به صورت زینک سولفات یا گلوکونات معمولا روزی 5 میلی لیتر بعد از غذا تجویز می شود که جذب بهتری دارد.

ویتامین های گروه B به رفع خستگی کمک می کنند

ویتامین های گروه B شامل 6 ویتامین مهم در سلامت کودکان هستند که در متابولیسم و افزایش انرژی بدن و رفع خستگی بسیار موثر هستند. از نقش های دیگر این ویتامین ها تشکیل گلبول های قرمز و تقویت سیستم عصبی و حافظه است به طوری که کمبود آن ها در کودکان موجب ضعف اعصاب و اختلال پوست، کاهش تعداد گلبول های قرمز و کم خونی می شود. ترکیبات ب کمپلکس به خصوص اسید فولیک در کم خونی ها موثر است.

ویتامینA تقویت کننده بینایی

ویتامین A، ویتامین موثر در تقویت بینایی و تکامل گلبول های سفید و قرمز خون و افزایش کارایی سیستم ایمنی در برابر بیماری ها و همچنین تسهیل انتقال آهن از منابع ذخیره ای به گلبول های قرمز در کودکان است. به طوری که کمبود آن از عوامل اصلی ضعف بینایی و کوری در میان کودکان به شمار می رود. این ویتامین به ویژه برای شبکیه چشم و افزایش قدرت دید بسیار موثر است.

همچنین اثر تقویتی در مخاط دارد و برای رشد و نمو کودکان موثر است. مقدار ویتامین A در کودکان باید از بدو تولد معمولا همزمان با قطره ویتامین A و D روزی 25 قطره تجویز شود. از 6 ماهگی به بعد این ویتامین به صورت قطره مولتی ویتامین و 25 قطره تا 2 سالگی مصرف می شود.

آهن، فلز حیات بخش

آهن نیز جزو فلزاتی است که برای کودکان بسیار نیاز است. گلبول های سفید خون و هموگلوبین از آهن تهیه شده است و باید وارد بدن شود. معمولا در کودکان از 6 ماهگی به بعد به صورت قطره فروسولفات 15 قطره تجویز می شود. در تجویز قطره آهن باید این مسئله رعایت شود که با شیر یا چای مصرف نشود. از یک سالگی به بعد هم می توان با آبمیوه های مختلف به ویژه آب پرتقال و آب لیمو شیرین که اسیدی هستند این قطره را مصرف کرد تا جذب بهتری داشته باشد.

ویتامین C یعنی مقاومت و مصونیت

ویتامین C هم از جمله ویتامین های ضروری برای بدن است چون مقاومت و مصونیت بدن را بالا می برد. در شربت های مولتی ویتامین بین 50 تا 200 میلی گرم از این ویتامین وجود دارد. اگر ویتامین C در مقدار زیاد تجویز شود از طریق ادرار دفع می شود. بدن کودکان قادر به ذخیره این ویتامین نبوده و لازم است تا مقادیر مورد نیاز آن از منابع خارجی تامین شود. ویتامین C در رشد و تقویت بافت های بدن مانند لثه ها و عضلات، بهبود سریع زخم های بدن، افزایش مقاومت بدن کودکان در برابر عفونت ها و بیماری ها و افزایش جذب آهن اهمیت فراوانی دارد.

مکمل های پرتوان، برسید به داد این کودک ناتوان!

تغذیه نوزادان حدود 4ماه بعد از تولد تنوع پیدا می کند. این تنوع به این معناست که علاوه بر شیر مواد غذایی دیگر نیز وارد تغذیه کودک می شود. متخصصان عقیده دارند، کودکان باید ویتامین های مورد نیازشان را به وسیله تغذیه ای که دارند به دست آورند اما از آنجا که ممکن است در تغذیه روزانه همه مواد مورد نیاز کودک تامین نشود پزشکان، مولتی ویتامین یا مکمل هایی را به کودکان تجویز می کنند.

از آنجا که احتمال دارد والدین به طور دقیق از آنچه مورد نیاز کودکان است مطلع نباشند، دکتر اکبر کوشانفر ضمن توضیح هایی که درباره مکمل های مورد نیاز کودکان ارائه می کنند ما را با برخی قطره ها و مکمل های غذایی موجود و ویژگی های هرکدام از آن ها آشنا می کند.

------------------------------------------------------------------------------------------------------

تغذیه سالم برای کودکان

عادات غذایی کودکان از هشت ماهگی شکل می‌گیرد و پس از آن غذاخوردن با خلق و خو، روابط و رفتارهای کودک پیوند می‌خورد. به این معنا که از آنها تاثیر می‌پذیرد و برای مثال ممکن است به دلیل لجبازی یک غذا یا خوراکی خاص را نخورد.بالطبع رفتارهای والدین بویژه مادران در اوایل دوره شکل‌گیری عادات تغذیه‌ای کودک در نحوه تغذیه وی در سال‌های بعد موثر است.

برخی کودکان تا نوجوانی یاد نمی‌گیرند که سر میز یا سفره بنشینند و غذا بخورند و معلوم است که مانند تمام​ ناهنجاری‌های رفتاری کودکان در این‌باره هم باید والدین را مقصر دانست!متخصصان تغذیه معتقدند:کودکان نباید تا پیش از 2 سالگی طعم نمک را بچشند. پس از آن نیز باید همواره غذاهای کم‌نمک بخورند. عادت کردن به نمک و مصرف آن علاوه بر تغییر ذائقه کودک، مشکلات جسمی و احتمال ابتلا به بیماری‌هایی نظیر فشار خون را در آنها (در آینده) افزایش می‌دهد.

پس از نمک انواع تنقلات متهم ردیف بعدی هستند. تنقلات شور، ترش و شیرین، چرب و پرادویه و افزودنی‌های مجاز و غیرمجاز نظیر ذرت بو داده، پفک، چیپس، بستنی، بیسکویت، شکلات، کاکائو و... نه‌تنها سلامت کودک را به خطر می‌انداز​د، بلکه اشتهای وی را به قول معروف کور می‌کند.

کودکان هنگام گرسنگی برای مصرف تنقلات تمایل شدید نشان می‌دهند و اگر این خوراکی‌ها در دسترس باشند یا والدین در مقابل اصرار آنها بالاخره تسلیم شوند تنقلات را با اشتها می‌خورند و از وعده غذایی اصلی بازمی‌مانند.انواع تنقلات برخلاف تصور برخی والدین ارزش تغذیه‌ای خاص ندارند و در تقابل به دلیل استفاده از مواد شیمیایی، نگهدارنده‌ها، طعم‌دهنده‌های مصنوعی و ... مضرند.

بدتر این که برخی والدین تنقلات بویژه بیسکویت و کیک و کلوچه را جایگزین وعده اصلی غذایی می‌پندارند و از این طریق خود را از طبخ غذا برای کودک یا خوراندن غذا به وی معاف می‌کنند.بسیاری نیز در برابر اصرارهای کودک برای مصرف تنقلات هیچ تفاوتی نشان نمی‌دهند یا شاید چون کودک‌شان را دوست دارند نمی‌خواهند او را از آنچه دوست دارد و قابل خریداری است محروم بکنند.گروهی از والدین هم هستند که مصرف تنقلات برای فرزندشان را مایه پزدادن می‌دانند و دوست ندارند پسر همسایه پفک بخورد و فرزندشان به دست او نگاه کند و حسرت بخورد!

------------------------------------------------------------------------------------------------------

سوزین زینک سولفات

محتویات: این قطره حاوی 5 میلی گرم فلز روی در هر 5 میلی لیتر یا یک پیمانه است.

توصیف: این شربت با بو و طعم بسیار خوب و دلپذیر عرضه می شود. کنترل بو و طعم فلز روی در این فرآورده و همچنین کنترل PH محصول به شکلی طراحی شده که در کودک هیچ گونه احساس ناخوشایند ایجاد نمی کند.

مقدار مصرف: به عنوان مکمل غذایی روزانه یک پیمانه (5 میلی گرم) مصرف می شود.

موارد هشدار: در صورتی که کودک دچار کمبود مس باشد، مصرف روی ممکن است کمبود مس را تشدید یا سطح سرمی آن را کاهش دهد.

محتویات: این مولتی ویتامین های جویدنی محتوی انواع ویتامین ها، مواد معدنی و اسیدهای چرب امگا3 هستند.

توصیف: این قرص به تامین ویتامین ها و مواد معدنی مورد نیاز روزانه کودکان 4 تا 12 ساله کمک می کند و باعث تقویت سیستم ایمنی و رشد ذهنی و جسمی آن ها می شود. ضمن آن که برای کودکان بیش فعال نیز بسیار مفید است.

مقدار مصرف: کودکان 4 تا 12 ساله روزانه یک عدد قرص جویدنی همراه با غذا بجوند یا طبق دستور پزشک آن را مصرف کنند.

موارد هشدار: مصرف بیش از حد فرآورده های حاوی آهن ممکن است سبب بروز مسمومیت شدید در کودکان زیر 6سال شود و در صورت مصرف بیش از حد به پزشک مراجعه کنید. روزانه بیش از یک عدد قرص مصرف نشود. مصرف این قرص برای کودکان زیر 4سال توصیه نمی شود.

محتویات: این مولتی ویتامین ها حاوی ویتامین های E ،12B ،C، فولیک اسید، ال لایزین، روی، آهن، منیزیوم و سلنیوم است.

توصیف: این مکمل غذایی به تقویت قدرت تنفسی و کاهش شدت علائم ناشی از بیماری ها و عفونت های سیستم تنفسی کمک می کند.

مقدار مصرف: کودکان یک تا 4 سال می توانند یک قاشق چای خوری پر 2 بار در روز استفاده کنند. کودکان بالای 4سال هم می توانند یک قاشق چای خوری پر 3 بار در روز مصرف کنند.

موارد هشدار: قبل از مصرف بطری را تکان دهید. به تاریخ انقضا محصول دقت کنید و بیش از حد مصرف نکنید.

محتویات: این مولتی ویتامین حاوی آهن، زینک، کلسیم، ال لایزین، اسید فولیک، دی پانتنول، نیاسینامید، ویتامین C، ویتامین ب کمپلکس، منگنز و مس است.

توصیف: مولتی ویتامین ویتاگلوبین فرمولاسیون ویژه به منظور جذب بالای آهن دارد و حاوی عصاره 100 درصد طبیعی پرتقال با طعم و بوی دلپذیر است.

مقدار مصرف: اطفال و کودکان روزانه 5/2میلی لیتر می توانند از این مولتی ویتامین مصرف کنند.

موارد هشدار: هنگام مصرف به تاریخ انقضا آن توجه کرده، از مصرف بیش از حد مجاز خودداری کنید. پس از مصرف در بطری را کاملا بسته، داخل جعبه و در جای خشک و خنک و دور از دسترس اطفال نگهداری کنید.

محتویات: این قطره حاوی ویتامین های C ،E ،3B ،2B ،1B ،6B ،A، اسید فولیک و 3D است.

توصیف: این قطره با دارا بودن ویتامین های مختلف در افزایش قدرت سیستم ایمنی، بالا بردن کیفیت عملکرد سیستم عصبی، تقویت سیستم عصبی و گردش خون و همچنین تقویت بینایی و تکامل سلول های خونی در کودکان موثر است.

مقدار مصرف: کودکان زیر یک سال روزانه یک میلی لیتر بعد از غذا و کودکان بالای یک سال روزانه 2 میلی لیتر بعد از غذا باید مصرف کنند.

موارد هشدار: به تاریخ انقضا محصول توجه کنید.

محتویات: این مولتی ویتامین حاوی روغن ماهی، اسیدهای چرب ضروری امگا3، همراه با ویتامین های D ،E است.

توصیف: این مکمل به سلامت دستگاه قلبی عروقی، مفاصل و استخوان ها، قدرت حافظه و عملکرد مغز و تقویت سیستم ایمنی کمک می کند.

مقدار مصرف: کودکان 5 تا 12سال می توانند روزانه 5 میلی لیتر (یک قاشق چای خوری) از این شربت را مصرف کنند.

موارد هشدار: افرادی که به محصولات دریایی حساسیت دارند قبل از مصرف باید با پزشک مشورت کنند. مصرف بیش از حد روغن ماهی با داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی می تواند سبب افزایش خطر خونریزی شود.

محتویات: شربت پرتقالی، روغن کبد ماهی حاوی امگا3 و ویتامین های 6B ،C ،E ،D و A است.

توصیف: این شربت برای سلامت مغز، تمرکز و حافظه بسیار مفید است، همچنین به استحکام استخوان ها و دندان ها کمک می کند.

مقدار مصرف: کودکان 5 تا 15 سال می توانند 2 قاشق مربا خوری در روز استفاده کنند.

موارد هشدار: قبل از مصرف در جهت عمودی خوب تکان دهید. از افزایش دوز توصیه شده خودداری کنید. دور از دسترس اطفال در جای خشک و خنک و دور از نور مستقیم خورشید نگهداری کنید.

محتویات: این شربت قدیمی حاوی 9 ویتامین و کلسیم است.

توصیف: این شربت بدون تجویز پزشک می تواند 3 ماه مورد استفاده قرار گیرد.

مقدار مصرف: کودکان یک تا 5 سال 5 میلی لیتر 2 بار در روز و کودکان 6 سال به بالا 10 میلی لیتر 2 بار در روز می توانند از این شربت استفاده کنند.

موارد هشدار: برای کودکان دیابتی توصیه نمی شود.

محتویات: این شربت حاوی ویتامین های 2B ،6B ،C ،1B ،21B، فولیک اسید، بیوتن، نیاسین و پانتوتنیک اسید است.

توصیف: این شربت به حفظ سلامت پوست، مو، ناخن و تقویت رشد ذهنی و جسمی در سنین رشد و افزایش سیستم ایمنی بدن کمک می کند.

مقدار مصرف: کودکان یک تا 7 سال می توانند روزانه یک قاشق مربا خوری (5میلی لیتر) استفاده کنند. کودکان 7 تا 13 سال هم می توانند یک قاشق مربا خوری 2 بار در روز مصرف کنند. افراد بالای 13 سال نیز یک قاشق مرباخوری 3 بار در روز می توانند استفاده کنند.

------------------------------------------------------------------------------------------------------

نکات مهم

بی‌اشتهایی دائمی کودکان و امتناع از خوردن وعده‌های اصلی غذایی با مشکلات رفتاری والدین نسبت به کودک ارتباط مستقیم دارند.

مهم‌ترین توصیه‌های متخصصان علوم تربیتی به والدین برای مقابله با بی‌اشتهایی و عادات تغذیه‌ای نادرست کودکان عبارتند از:

• ماست کم‌چرب،‌ سبزیجات تازه، میوه‌ها و انواع سالاد به افزایش اشتهای کودک کمک می‌کند. در مقابل انواع سس‌ها، نوشابه‌های گازدار، خوراکی‌های چرب و تنقلات از اشتهای کودک می‌کاهد.
• از خوراندن انواع تنقلات به کودکان حداقل یک ساعت پیش از وعده غذایی اصلی خودداری کنید.
• کودک را عادت ندهید​ یک نوع غذای مخصوص به خود را در وعده اصلی بخورد. از همان غذایی که برای اعضای خانواده پخته‌اید به او بخورانید مگر این که از غذایی واقعا بدش بیاید.
• اجازه ندهید کودکان انواع فست‌فودها را به عنوان وعده غذایی اصلی بخورند. مصرف ساندویچ، پیتزا، همبرگر و... باید به یک یا دو وعده در هفته محدود شود.
• به سلیقه کودک در غذا خوردن توجه کنید. اگر غذایی را دوست دارد و با لذت می‌خورد در وعده‌های بیشتری برایش بپزید. قاشق، چنگال، بشقاب و حتی وسایل مرتبط با سفره یا میز غذا را با سلیقه وی تهیه کنید.
• اگر بی‌دلیل از خوردن غذا امتناع می‌کند یا لج کرده است زیاد اصرار نکنید که غذایش را بخورد. فقط کافی است به او بگویید هر وقت گرسنه شد می‌تواند غذایش را بخورد.
• کودکان بهانه‌گیر را در تهیه مواد اولیه غذا و پخت آن مشارکت دهید. اگر کودک در پخت غذا مشارکت داشته باشد برای خوردن آن انگیزه و تمایل بیشتری خواهد داشت. چیدن میز یا سفره نیز گزینه خوبی است.
• طوری رفتار نکنید که انگار غذا خوردن یا نخوردن کودک برای شما امری حیاتی است.
• هنگام غذا خوردن محیط آرامی فراهم کنید که عاری از تنش، دعوا و بدگویی باشد.
• آداب غذا خوردن برای مثال شستن دست‌ها، نشستن کنار سایر اعضای خانواده و... را به کودک ​ تذکر بدهید تا بداند​ موظف است این آداب را رعایت کند. کودکان از این آداب استقبال می‌کنند و آن را به مثابه یک بازی محبت‌آمیز با اعضای خانواده و نشانه صمیمیت و همبستگی با کسانی تلقی می‌کنند که دوستشان دارند.
• ساعات مشخصی برای تناول ناهار و شام خانواده در نظر بگیرید تا کودک بداند وقت غذا خوردن چه زمانی است.
• کودک را مجبور نکنید بیش از اندازه‌ای که میل دارد غذا بخورد. احساس بدی که از پر بودن بیش از حد معده ناشی می‌شود می‌تواند برای وی نوعی مقاومت روانی در مقابل غذا خوردن بویژه در حضور والدین ایجاد کند.
• لازم نیست کودک زیاد غذا بخورد. اگر از نیازهای تغذیه‌ای کودک آگاهی داشته باشید می‌توانید با مقدار کمتر غذاها، پروتئین، کلسیم، آهن و سایر املاح و ویتامین‌ها را به بدن وی برسانید.

------------------------------------------------------------------------------------------------------

گردآوری شده ی مجله اینترنتی دلگرم

مرجان امینی