پیچ خوردگی و آسیب رباط مچ پا: درمان با فیزیوتراپی و ورزش
پیچخوردگی مچ پا آسیبی است که زمانی رخ میدهد که مچ پا به شکلی ناصحیح بچرخد، بپیچد یا بغلتد. این وضعیت باعث پارگی رباط میشود ، رباط ها یا همان نوارهای بافتی سفتی هستند که به استخوانهای مچ پا کمک میکنند که در کنار هم بمانند.رباط ها به پایداری مفاصل کمک کرده و مانع از حرکت بیش از اندازه آنها میشوند. پیچ خوردگی مچ پا زمانی رخ میدهد که نیرویی بیش از دامنه حرکت طبیعی رباط ها به آنها وارد شود.
چگونه پیچ خوردگی مچ پا را درمان کنیم؟با این بخش از دلگرم همراه باشید.
در اکثر پیچخوردگیهای مچ پا، آسیب به رباط های طرف بیرونی مچ پا وارد میشود.نحوه درمان پیچخوردگی و درد مچ پا به شدت آسیب بستگی دارد. اگر چه خوددرمانی و داروهای مسکن بدون نسخه میتوانند در مراحل اولیه مفید باشند، اما برای تکمیل درمان و بهبودی کامل پارگی تاندون مچ پا استفاده از فیزیوتراپی ضروری است.
نشانهها و علائم پیچ خوردگی پا عبارتند از:
• درد، خصوصاً هنگامی که وزن بدن را روی مچ پای درگیر قرار میدهید
• تورم و گاهی کبودی
• محدود شدن دامنه حرکت
بعضی از افراد در هنگام بروز آسیب یک صدا یا حالت «تق» را شنیده یا احساس میکنند.
اگر مچ پایتان درد و تورم داشته و احتمال میدهید که پیچخورده است، به یک پزشک یا یک فیزیوتراپ مراجعه کنید. هر چند که ممکن است تنها به خوددرمانی نیاز داشته باشید، اما بهتر است با یک فیزیوتراپ صحبت کنید و ببینید که آیا نیاز است مچ پایتان ارزیابی شود. در صورت شدید بودن نشانهها و علائمتان، امکان دارد که استخوانی از مچ یا ساق پایتان شکسته باشد.در صورتی که شما نیز از علائم علت پارگی تاندون مچ پا رنج میبرید، احتمالاً باید به دنبال روشهایی برای درمان این مشکل خود باشید.
آسیب دیدگی ناحیه مچ پا سه درجه دارد:
درجه اول: کشیدگی یا پارگی خفیف رباط پا. در این نوع آسیب دیدگی عملکرد به میزان بسیار کمی کاهش می یابد. مفصل کار میکند و میتواند وزن بدن را تحمل کند (اما درد دارد)، درد کمی در این ناحیه احساس می شود، مچ کمی ورم میکند و مفصل کمی سفت میشود.
درجه دوم: پارگی وخیمتر رباط پا . به نسبتا مفصل نیز نامتعادل میشود. دردی متوسط تا شدید احساس میشود. تحمل وزن بسیار دردناک است. در این حالت ورم و سفتی در مفصل مچ ایجاد میشود.
درجه سوم: در این مرحله رباط پا کاملا پاره میشود، حرکات بدن محدود شده و مفصل کاملا تعادل و ثبات خود را از دست میدهد، عملکرد از بین میرود. از ابتدا زیاد است و پا بسیار ورم میکند. برای نگه داری از پا از آتل یا باند استفاده کنید. استراحت کنید و از هر گونه حرکتی که باعث درد میشود خودداری کنید. برای راه رفتن از چوپ زیر بغل استفاده کنید. به مدت 15 تا 20 دقیقه بستهای یخ روی پا قرار دهید و این کار را سه تا پنج بار در سه روز اول انجام دهید. در توصیههای ورزشی گفته شده است که در 48 ساعت اول بر روی پا یخ بگذارید. تا زمانی که ورم کمتر شود باید باند پا را فشرده کنیم. اگر پا به رنگ آبی در آمد یا سرد و بیحس شد آن را رها کنید، پا نباید زیاد سفت و یا زیاد شل بسته شود.
پا را بالاتر از ناحیه قلب خود ببرید
اگر احساس کردید که میتوانید پا را حرکت دهید، با مچ دایره بزنید یا حروف الفبا را با انگشتان پای خود بنویسید، بدین شکل توانایی حرکت را بالا میبرید. این کار را میتوانید از روز دوم شروع کنید. معمولا بعد از آسیب دیدگی ناحیه مچ پا ، ماهیچههای ساق پا سفت میشوند. باید این ماهیچهها را بکشید تا توانایی حرکت را باز یابید. اگر این کار را نکنید دوباره ممکن است آسیب ببیند. مطمئن شوید که برای انجام این حرکات کششی آمادگی دارید سپس آن را انجام دهید. پس از درمان سعی کنید، مچ پای خود را قوی کنید تا دوباره دچار این نوع پیچ خوردگی نشوید. بر روی تعادل خود کار کنید. برای این کار میتوانید از تخته های تعادل نیز استفاده کنید. پیچ خوردگی معمولا بر روی تعادل تاثیر میگذارد و اگر برای بالا بردن آن تلاش نکنید ، دوباره پیچ خوردگی تکرار میشود.
تشخیص پیچ خوردگی مچ پا چگونه است
علائم پیچ خوردگی مچ پا شامل درد و تورم در قسمت خارجی مچ پا است. ممکن است کبودی و خونمردگی هم در این ناحیه دیده شود. حرکت دادن مچ پا بخصوص حرکان چرخشی مچ، چه به توسط خود بیمار و چه به توسط پزشک دردناک است.
چون این علائم ممکن است به علت شکستگی مچ پا هم بوجود آید پزشک معالج از مچ پای بیمار رادیوگرافی ساده به عمل آورده و از اینکه شکستگی در ناحیه وجود ندارد مطمئن میشود. پارگی های شدید لیگامان های مچ پا ممکن است همراه با آسیب غضروف مفصلی سطح بالایی استخوان تالوس باشد به همین علت گاهی اوقات پزشک ارتوپد برای بررسی بیشتر سطح مفصلی استخوان تالوس از ام آر آی استفاده میکند.
پارگی رباط های قسمت خارجی مچ پا میتواند در یک یا چند تای آنها ایجاد شود
رگ به رگ شدن مچ پا با مکانیسم کشش رباط ها در بچه ها نادر است. بروز علائم شبیه رگ به رگ شدن مچ پا در بچه ها اغلب به علت آسیب صفحات رشد پایین درشت نی و نازک نی است. آسیب این صفحات رشد ممکن است در رادیوگرافی ساده مچ پا بصورت شکستگی صفحه رشد دیده شود. با این حال در اکثر اوقات آسیب صفحات رشد انتهای پایینی درشت نی و نازک نی آثاری در رادیوگرافی مچ پا از خود نشان نمیدهند.
● چگونه پیچ خوردگی قوزک پا درمان می شود؟
استفاده می کنند Elevation بیشتر دکتر ها از
RICE approach--Rest, Ice, Compression که به صورت زیر است:
استراحت
بهتره که به تمام یا قسمتی از قوزک پا که آسیب دیده استراحت بدهیم.
یخ
استفاده از کیسه ،ماساژ یا حمام یخ می تواند به کاهش باد کردگی ، درد وخون مردگی کمک کند .
کمپرس کردن
بستن قوزک پا بهترین روش برای جلوگیری از، درد وخون مردگی است و مدتش 1 تا 2 روز بعد از آسیب یا بیشتر بستگی به میزان آسیب دارد .
بلند کردن
بالا بردن قوزک پا تا نزدیک قلب می تواندبه جلوگیری از باد کردگی وکاهش کبودی کمک کند ودر صورت امکان 2 تا 3 ساعت در روز انجام شود .
آیا نیازی به استفاده از ساپورتریا مچافظ هست؟
این بستگی به میزان آسیب دیدگی و نحوه درمان دارد.شما ممکنه به استفاده از انواع پلاستیکی یا فایبر گلاسش برای ده روز تا شش هفته نیاز داشته باشید.در واقع ساپورترمی تواند استخوان ها و رباط های صدمه دیده را ثابت نگه دارد و از جا به جایی آن ها ممانعت کند که نتیجه آن کاهش درد وپیشرفت در روند بهبودی است.
چه مدت بعد می توانم دوباره ورزش را شروع کنم؟
این بستگی به میزان جدی بودن آسیب دیدگی دارد اگر ملایم باشد خیلی زود می توانید برگردید.(مثلا 1 تا سه روز بعد از آسیب دیدگی).ورزش های به خصوصی وجود دارد که می تواند عوارض بعدی را کاهش دهد .می توان از ساپورتر یا محافظ برای جلوگیری از آسیب دیدگی قوزک پا استفاده کرد .
چه داروهایی برای کاهش درد مفید است ؟
برای کاهش درد می توان ازاستامینوفن( تیلنول)یا ایبوپروفن( آدویل،موترین،نئوپرین) استفاده کرد.
بهترین طریق استفاده از یخ چیست ؟
گذاستن یخ در روی محل آسیب دیده می تواند خیلی موثر باشد ودر ضمن باید با احتیاط انجام شود چون اگر یخ به مدت طولانی روی محل بماند ممکن است سرما به اعصاب آسیب برساند.می توانید تا 20 دقیقه یخ را روی محل قرار دهید.وقتی موضع بی حسی گردید می توانید یخ رابردارید. یخ درمانی شامل حمام ، کیسه و ماسا ژ یخ است.از یخ درمانی هر 4-2 ساعت یکبار در سه روز اول پس از آسیب دیدگی استفاده کنید .
برای کیسه یخ ، یک کیسه پلاستیکی را پر از تکه های یخ کنید . محل صدمه دیده را با یک تکه پارچه نازک نمناک ببندید و کیسه یخ را روی آن قرار دهید وروی آن هم با یک بانداژ انعطاف پذیر ببندید تا کیسه یخ را در محل خودش نگه دارد .برای حمام یخ ، یک تشت بزرگ را پر از آب ویخ کنید و قوزک پایتان را در آن قرار دهید تا بی حس شود.
برای ماساژ یخ ، یک مقدار آب را در یک فنجان منجمد کنید و بعد بالای یخ را از فنجان جدا کنید بعد فنجان را روی محل آسیب دیده برگردانید طوری که بالای یخ روی محل آسیب دیده قرار بگیردوبا گرفتن انتهای فنجان روی محل را به صورت دایره وار ماساژ دهید.یخ را روی هر نقطه ای بیش از 30 ثانیه نگه ندارید .
به چه صورتی محل پیج خوردگی را ببندم ؟
ابتدا یک تکه پارچه را به صورت نعلی شکل ببریدو آن رادو طرف مفصل قوزک پا به شکل زیر قرار دهید.سپس روی آن رابا باند انعطاف پذیر ببندید. طوری که پاشنه پا آزاد باشد.و روی آن را با نوار چسب های بزرگ غیر الاستیک به صورت زیر بپوشانید.
چگونه می توانم جلوی صدمات مجدد را بگیرم؟
وقتی دکتر به شما گفت میتوانید مجددا ورزش را شروع کنید بهتر است 1 تا 2 ماه دیگه نیزاز ساپورترهای نیمه سخت برای جلوگیری از صدمات مجدد استفاده کنید .پوشش های مخصوصی نیز برای این منظور وجود دارد .بعد از به بهبودی کامل می توانید قوزک پا را مرتب ورزش بدهید این کار باعث تقویت عضلاتی که محافظ رباط ها هستند میشه و از آسیب دیدگی مجدد جاوگیری می کند.
برنامه تمرینی
تمرینات دامنه حرکتی
تورم و درد میتوانند باعث محدودیت دامنه حرکتی مچ پا شوند. یک فیزیوتراپ نحوه انجام بیخطر و مؤثر تمرینات مفید برای بازیابی کامل دامنه حرکت به مچ پا را به شما آموزش میدهد.
تمرینات تقویت عضله
فیزیوتراپ، بر مبنای شدت آسیبدیدگی و مرحلهای از بهبودی که در آن قرار دارید تعیین میکند که کدام تمرینات تقویت عضله برایتان مناسب هستند.
آموزش آگاهی بدنی و تعادل
تمرینات آموزشی تخصصی به عضلاتتان کمک میکنند تا یاد بگیرید به تغییرات صورت گرفته در محیط، مانند سطوح ناهموار یا ناپایدار، پاسخ بدهید. هنگامی که توانستید بدون هیچ دردی تمامی وزنتان را روی مچ پایتان قرار دهید، فیزیوتراپ این تمرینات را برای کمک به شما جهت برگشتن به فعالیتهای عادیتان تجویز میکند.
آموزشهای عملکردی
وقتی توانستید بدون درد و آزادانه راه بروید، فیزیوتراپ با اضافه کردن فعالیتهایی که پیش از آسیب دیدگی انجام میدادید برنامه درمانیتان را یک مرحله جلو میبرد. این برنامه بر مبنای نتیجه معاینه مچ پایتان توسط فیزیوتراپ، نتیجهای که از درمان میخواهید، و همچنین برمبنای سطح فعالیت و سلامت عمومیتان تهیه میشود.
آموزشهای مرتبط با فعالیتهای بیمار
ممکن است بسته به نیازهای شغلیتان یا نوع ورزشی که انجام میدهید، به برخی برنامههای توانبخشی اضافی نیاز داشته باشید؛ این برنامههای اضافی متناسب با شغل یا رشته ورزشیتان و همچنین تواناییهایی که مچ پایتان میبایست برای انجام آنها داشته باشد، طراحی میشوند. فیزیوتراپ میتواند برنامهای طراحی کند که تمامی این نیازها (و همچنین نوع و شرایط آسیبدیدگیتان) در آن لحاظ شده باشند.
خواهشمندیم اگر سوال یا نکتهای برای مطلب پیچ خوردگی و آسیب رباط مچ پا
در ذهن شما باقی مانده است، آنرا در قسمت نظرات با ما و سایر کاربران به اشتراک بگذارید.
منبع:ایسنا
مجله اینترنتی دلگرم
مرجان امینی