این ۲۰۰ هزار دانشجوی پزشکی خواستنی/ زور وزارت علوم به وزارت بهداشت می‌رسد؟

معاون وزیر علوم دوباره خواستار آموزش پزشکی در این وزارتخانه شد؛ پیش‌تر وزیر بهداشت واکنش تندی به این موضوع داشت آموزش این دانشجویان پزشکی در وزارتخانه بهداشت یا علوم سبب افزایش رشد علمی و کمک به درآمدزایی آن وزارتخانه می‌شود.

به گزارش ، فرهیختگان نوشت: مجتبی شریعتی نیاسر، معاون آموزشی وزارت علوم روز گذشته در نشست خبری همایش «سرآمدان آموزش عالی» دوباره بر مساله ادغام رشته‌های پزشکی و غیرپزشکی تاکید کرد و گفت: «معتقدم آموزش پزشکی و غیرپزشکی باید یکی شود و نمی‌توان آموزش پزشکی در یک وزارتخانه و غیرپزشکی در وزارتخانه دیگر باشد.»

مساله‌ای که پیش‌تر و در مرداد ماه 96 نیز از سوی او مطرح شده بود. معاون آموزشی وزیر علوم سال گذشته در پنجاهمین نشست معاونان آموزشی دانشگاه‌های سراسر کشور عنوان کرده بود: «اعتقاد این وزارتخانه آن است که آموزش رشته‌های پزشکی و غیرپزشکی باید با هم یکی شوند و باید به زمانی برگردیم که آموزش این رشته‌ها در کنار هم بود؛ هرچند بیان این مساله تازگی ندارد و اولین بار در ابتدای دولت نهم و با تصویب طرح «بازگشت آموزش پزشکی به وزارت علوم» در مجلس بر سر زبان‌ها افتاد، اما مساله اصلی درباره این موضوع آن است که مخالفان و موافقان این طرح هر کدام ادله خاص خود را دارند و شاید عدم همراهی کامل جامعه دانشگاهی و نهادهای ذی‌ربط با موضوع باعث شده این مهم همچنان در حد حرف باقی بماند و وزارت بهداشت به‌عنوان اصلی‌ترین نهاد در راستای اجرایی کردن این طرح، حاضر به اجرای آن نشده است.

هرچند این موضوع از سوی عالی‌ترین مقام‌های وزارت علوم مطرح شده و می‌شود، اما در مقابل بالاترین مقام وزارت بهداشت به‌عنوان اصلی‌ترین رکن برای اجرای این طرح، نه‌تنها مخالف آن است، بلکه در آبان سال گذشته حمله‌ای تند به مساله ادغام دو رشته داشت و حتی بیان چنین طرح‌هایی را به دلیل «بیکار» بودن برخی مسئولان دانست. قاضی‌زاده هاشمی در طول مدتی که مساله ادغام آموزش عالی مطرح شده، چندان تمایلی به حرف زدن درباره این موضوع نداشته و همان چند باری هم که در این‌باره صحبت کرده، این موضوع را به باد انتقاد گرفته است. وزیر بهداشت که عنوان کرده بود «هیچ عقل سلیمی انتزاع آموزش پزشکی از وزارت بهداشت را نمی‌پذیرد»، صحبت‌های مسئولان وزارت علوم را نسنجیده قلمداد کرده است.

شاید از نظر موافقان این طرح، اصلی‌ترین مخالف در بحث ادغام آموزش پزشکی و غیرپزشکی، شخص وزیر بهداشت باشد، اما پیش‌تر نیز افراد زیادی بودند که با این طرح مخالفت کرده‌اند. سید علی‌رضا مرندی که زمانی سکاندار وزارت تحت امر قاضی‌زاده هاشمی بوده، نیز در همان دوران با این موضوع مخالفت کرده است. شاید یکی از اصلی‌ترین دلایل مخالفت او درباره ادغام آموزش این دو رشته، از دست رفتن تخت‌های بیمارستانی باشد. به گفته او در صورت ادغام، نیمی از تخت‌های بیمارستانی وزارت بهداشت از دست می‌رود و همین مساله باعث خواهد شد وزارت بهداشت نتواند در مقابل سلامت جامعه مسئول باشد.

یکی از نکات قابل‌توجه در بحث ادغام این دو رشته، وجود تخت‌های آموزشی و درمانی در دانشگاه‌های کشور است؛ موضوعی که مرندی نیز درباره آن گفته بود: «درصورت ادغام آموزش پزشکی با وزارت علوم یا باید دانشگاه‌ها را تعطیل کنیم یا اینکه دیگر وزارت بهداشت در قبال بحث درمانی بسیاری از استان‌ها مسئول نیست که این موضوع به ضرر بسیاری از استان‌هاست.»

علاوه‌بر مخالفت مسئولان بهداشت و درمان با این طرح، اسامی روسای برخی دانشگاه‌های علوم پزشکی نیز به عنوان مخالفان به چشم می‌خورد؛ مخالفانی که استدلال‌های خاص خود را دارند و معتقدند این اقدام باعث یکپارچه شدن آموزش عالی و در نتیجه توسعه این مهم در حوزه‌های کمی و کیفی خواهد شد. البته در مقابل موافقانی نیز هستند که طرفداران سرسخت اجرای این طرح به شمار می‌روند؛‌ سیدضیاء هاشمی، سرپرست سابق وزارت علوم یکی از آنها است.‌ او سال گذشته عنوان کرده بود: «تکه‌تکه کردن آموزش عالی به‌نفع کشور نیست، اینکه حوزه‌ای را به دلیل پیوند با بیمارستان‌ها به یک حوزه و حوزه دیگری را به دلیل پیوند با پالایشگاه به حوزه دیگر واگذار کنیم، درست نیست.»

محمود صادقی، عضو کمیسیون آموزش مجلس یکی از موافقان این طرح است؛ موافقی که معتقد است: «تمرکز امر آموزش در وزارت علوم می‌تواند آثار مثبتی در پی داشته باشد؛ یعنی از لحاظ استانداردهای آموزشی و همچنین انسجام در سیاست‌های کلی آموزشی می‌تواند به ارتقای بیشتر علوم پزشکی کمک کند.»

علیرضا سلیمی، عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی نیز پیش‌تر در گفت‌وگو با «فرهیختگان» در موافقت اجرای ادغام آموزش پزشکی و غیرپزشکی گفته بود: «دولت ما بسیار بزرگ است و تعدد مراکز تصمیم‌گیری در هر حوزه‌ای می‌تواند به آن حوزه‌ها آسیب برساند، بنابراین مسائل مربوط به آموزش عالی در کشور باید تحت نظارت وزارت علوم، تحقیقات و فناوری باشد، یعنی بهتر است یکجا تصمیم‌گیری شود.» به گفته نماینده مردم محلات و دلیجان در مجلس شورای اسلامی، امروز به دلیل پاره‌پاره کردن تصمیم‌گیری‌ها نمی‌توانیم یک اقدام یکنواخت داشته باشیم، بنابراین این ادغام می‌تواند به تصمیم‌گیری یکپارچه دراین حوزه کمک کند. این عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی در ادامه تاکید می‌کند که در بسیاری از کشورهای دنیا از جمله ژاپن و برخی کشورهای اروپایی اقدامی مشابه با این ادغام صورت گرفته و به هیچ وجه هم سلامت مردم تحت‌الشعاع قرار نگرفته، بلکه پیشرفت‌هایی هم در بحث ارتقای سلامت برای آنها حاصل شده است. اما آموزش عالی و حوزه سلامت از اهمیت بالایی برخوردارند، بنابراین سرعت‌بخشی در رسیدن به وحدت‌رویه دربحث ادغام یا عدم ادغام آموزش پزشکی با وزارت علوم، هم به ارتقای سلامت کمک می‌کند و هم موجب افزایش کیفیت در حوزه آموزش پزشکی خواهد شد.

اگر نگاه‌های علمی و توسعه کمی و کیفی در بحث آموزش عالی و دلایلی را که از سوی موافقان این طرح مطرح می‌شود، کنار بگذاریم، بحث مسائل مالی و کسب سود سرسام‌آور از حضور دانشجویان پزشکی ذیل وزارت علوم موضوعی نیست که بتوان به راحتی چشم بر آن بست؛ چراکه وزارت علوم نیز همانند دیگر نهادهای کشور با مشکلات مالی مواجه است و بیمارستان‌های آموزشی می‌توانند منبع درآمدی بسیار خوبی برای این وزارتخانه به شمار بیایند. هرچند این‌گونه بیمارستان‌ها در کشور وضعیت خوبی از لحاظ مالی ندارند، اما حضور 200 هزار دانشجو در این رشته نه‌تنها می‌تواند بخشی از مشکلات مالی این وزارتخانه را تامین کند، بلکه از لحاظ پیشرفت علمی نیز دستاوردهای بسیار خوبی را نصیب وزارت علوم می‌کند، در حقیقت اضافه شدن 30 درصد از دانشجویان کل کشور به وزارت علوم، سرعت پیشرفت علمی در این وزارتخانه را تسریع خواهد کرد.

با همه کش و قوس‌ها بر سر ادغام یا عدم ادغام آموزش این دو رشته، مساله قابل‌توجه این است که هنوز مسئولان وزارت علوم نتوانسته‌اند طرحی را که سال‌ها پیش به تصویب رسیده و دوباره بر سر زبان‌ها افتاده، اجرایی کنند، با این حال باید منتظر ماند تا دید بالاخره زور وزارت علوم به وزارت بهداشت می‌رسد یا خیر.